خبرگزاری فارس: تمامی حقوق و مسئولیت‌های زنان در منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان تصویب شده است و مطابق آن زنان ایرانی از کامل‌ترین حقوق خانوادگی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و قضایی برخوردارند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا»، منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران در جلسه 546 شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 31 شهریور 1383 به پیشنهاد شورای فرهنگی و اجتماعی زنان تصویب شد.
در مقدمه این منشور آمده است: منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران با الهام از شریعت جامع اسلام و نظام حقوقی آن و با تکیه بر شناخت و ایمان به خداوند متعال و با هدف تبیین نظام‌مند حقوق و مسئولیت‌های زنان در عرصه‌های حقوق فردی، اجتماعی و خانوادگی تدوین شده است. این منشور اهتمام بر تبیین حقوق و تکالیف زنان در اسلام داشته و مبتنی بر قانون اساسی، و اندیشه‌های والای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و رهبر معظم انقلاب و با بهره‌گیری از سند چشم‌انداز 20 ساله و سیاست‌های کلی نظام و با لحاظ قوانین موجود و خلاءها و کاستی‌های آن و به منظور تحقق عدالت و انصاف در جامعه زنان مسلمان است؛ این منشور با دیدی جامع و فراگیر تنظیم شده است لذا مشتمل بر حقوق و تکالیف امضایی، تأسیس و حقوق حمایتی و نیز حقوق مشترک بین همه انسانهاست.
ماده واحده منشور تأکید دارد: منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس بندهای 1 و 18 وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان یک سند مرجع در سیاستگذاری در امور فرهنگی و اجتماعی در 3 بخش و 5 فصل و 148 بند در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و کلیه دستگاه‌های ذیربط مکلفند برحسب وظایف دستگاهی و سازمانی جهت سیاستگذاری، اتخاذ تدابیر قانونی، تصمیمات و برنامه‌ریزی راجع به زنان، قواعد و اصول مندرج در این منشور را رعایت کنند؛ این منشور مبنای معرفی و تبیین جایگاه زن در نظام جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین‌المللی نیز قرار می‌گیرد.
در تبصره این منشور عنوان شده است: شورای فرهنگی و اجتماعی زنان مکلف است هر دو سال یکبار پس از تصویب این منشور، نسبت به ارزیابی وضعیت زنان ایران اقدام کرده و گزارش ارزیابی در خصوص پیشرفت‌های موجود در راستای تحقق آن و همچنین موارد نقض حقوق زنان را به شورای عالی انقلاب فرهنگی منعکس می‌کند.
*محتوای منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران
در این منشور حق به معنای توانایی، امتیاز و مصونیت است و مسئولیت به معنای تکالیفی است که زن نسبت به دیگران بر عهده دارد.
در مواردی که تکالیفی متوجه افراد جامعه بوده و زنان از ثمره انجام آن تکالیف برخوردار می‌شوند، آن تکلیف به صورت حق زنان ذکر شده و از بیان مستقیم مسئولیت‌های دیگران نسبت به زنان خودداری شده است.
از آنجا که در قوانین اسلامی، افراد نسبت به خدا، خود، جامعه و هستی مسئول هستند سعی شده تا مسئولیت زنان نیز نسبت به موارد مذکور شود. پر واضح است که در صورت فقدان شرایط عام تکلیف (عقل، بلوغ، اراده…) زنان نیز فاقد مسئولیت خواهند بود. در ضمن با به کار بردن کلمه حق یا مسئولیت، نوع ارتباط زنان با مسئله موردنظر مشخص شده است.
سعی شده است کلیه حقوق و مسئولیت‌های زنان اعم از مشترک بین زنان و مردان و یا به ویژه زنان ذکر شود و دلایل این امر به قرار زیر است:
الف) از آنجا که در مجامع بین‌المللی بحث و جدال فراوان در زمینه حقوق انسانی زنان وجود دارد و آنان در صدد اثبات حقوق انسانی منطبق با دیدگاه غربی برای زنان هستند و از طرفی کشورهای مختلف بر اساس فرهنگ‌های متفاوت خود نظرات و عملکرد متفاوتی در زمینه حقوق انسانی زنان دارند، لازم بود تا در منشور که نمایانگر دیدگاه نظام جمهوری اسلامی ایران است، حقوق انسانی زنان، حقوق مشترک بین زن و مرد و نیز حقوق ویژه زنان در موضوعات مختلف ذکر شود تا مشخص شود که نظام جمهوری اسلامی ایران اساساً چه حقوق و مسئولیت‌هایی را برای زنان قائل است.
ب) در اندیشه اسلامی، زنان و مردان در حقوق انسانی خویش عموماً مشترک هستند ولی از آنجا که در مراحل اقدام و اجرا ممکن است تبعیض‌هایی صورت گیرد، جهت تأکید این دسته از حقوق نیز با عنوان حقوق زنان ذکر شده است.
ج) از آنجا که این منشور فقط در صدد بیان حقوق زنان است حقوق سایر اقشار اجتماعی در آن ذکر نشده است هرچند در مرحله اجرا با توجه به سایر قوانین و سیاست‌ها، به حقوق سایر اقشار اجتماعی نیز توجه لازم خواهد شد.
این منشور در صدد بیان نحوه اجرای حقوق نیست بنابراین لازم است با توجه به ساختار قوانین در جای خود ضمانت اجرا برای آن در نظر گرفته شود.
از آنجا که منشور فقط در صدد بیان قوانین نبوده، بلکه توجه به فرهنگ‌سازی نیز داشته است لذا برخی موارد اخلاقی لازم‌الاجرا نیز در زمره حقوق و مسئولیت‌های زنان ذکر شده است.
در منشور سعی شده تا حد امکان، حقوق و مسئولیت‌های کلی و اساسی ذکر شود و از بین مصادیق صرفنظر شود ولی از آنجا که طرح پاره‌ای از مصادیق حقوقی یا مسئولیت‌ها در منازعات بین‌المللی یا فرهنگ داخلی نیاز به تأکید و شفاف‌سازی داشته است به صورت مشخص بیان شده است.
در ساختار منشور، حقوق و مسئولیت‌های زنان بر اساس حقوق فردی، حقوق خانوادگی، حقوق اجتماعی (که حقوق اجتماعی برحسب موضوع به حق سلامت حقوق فرهنگی، حقوق اقتصادی، حقوق سیاسی و حقوق قضائی دسته‌بندی شده است) تقسیم شده است.
منشور در صدد ارایه دیدگاه‌های نظام جمهوری اسلامی ایران (منطبق با فقه شیعه و نظام حکومتی جمهوری اسلامی ایران) در زمینه مسایل زنان است و می‌تواند محور گفت‌وگو با دیگر کشورهای اسلامی در خصوص مسائل زنان قرار گیرد و قدمی موثر در مسیر تهیه سندی دیگر با همکاری و اتفاق‌نظر کشورهای مختلف اسلامی در سطح بین‌الملل به حساب آید.
هرچند موازین شرع بر اطلاق و عموم همه بندهای منشور حاکم است ولی در مواردی که ارتباط با حق یا مسئولیت به دلایلی، تاکید به رعایت موازین شرع لازم بود، این عبارت مجددا ذکر شده است.
از آنجا که منشور فقط در صدد بیان حقوق و مسئولیت زنان بوده، از ذکر نام فرد یا نهادی که مسئول اجرای این حقوق است خودداری کرده، پر واضح است که این سند مبنای سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و قانونگذاری در امور زنان در کلیه دستگاه‌ها خواهد بود.
* اصول و مبانی منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران:
منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران با الهام از شریعت جامع و معتدل اسلام به منظور ایجاد زمینه رشد هماهنگ و متوازن ابعاد مادی و معنوی در زندگی فردی و اجتماعی و با عنایت به آزادی مسئولانه زنان و کرامت انسانی آنها، با توجه به تناسب بین حقوق و مسئولیت‌ها، شکل گرفته است.
این منشور با تکیه بر شناخت و ایمان به خداوند متعال به عنوان مبدا هستی و خالق موجودات اختصاص تشریع به او و لزوم تسلیم در برابر امر او با بهره‌گیری از قرآن و سنت اهل بیت (ع) و عقل با اذعان به نقش بنیادی آنها در استنباط و بیان قوانین و احکام الهی و با توجه به مقتضیات زمان و مکان، با پرهیز از آمیزه‌های فکری مغایر با اسلام و به دور از تحجر فکری و خرافات و خودباختگی فرهنگی در مقابل بیگانه تدوین شده است و بیانگر جایگاه زن بر اساس اصول و ضوابط اسلامی است که این اصول انعکاس خواست قلبی امت اسلامی ایران است.
مبنای اساسی منشور بر این اعتقاد بنیادین استوار است که در اسلام، زن و مرد در فطرت و سرنوشت هدف خلقت برخورداری از استعداد‌ها و امکانات امکان کسب ارزش‌ها و پیشتازی در ارزش‌ها پاداش و جزای اعمال فارغ از جنسیت، در برابر خداوند یکسان هستند و فقط به واسطه رشد همه‌جانبه انسانی در سایه دانش و علم، تقوای الهی، و ایجاد جامعه‌ای شایسته بر یکدیگر مزیت دارند.
از سوی دیگر زن و مرد از نظر ویژگی‌های جسمی و روانی دارای تفاوت‌هایی هستند که این تفاوت‌ها مبتنی بر حکمت الهی و به عنوان راز تداوم حیات بشر، کلیت منسجمی را تشکیل می‌دهد تا در نهایت، رابطه متقابل ناشی از تناسب فکری و عاطفی میان آن دو، حیات معقول و والای انسانی امکان و تداوم یابد لذا این تفاوت‌های طبیعی منشاء تفاوت‌های حقوق می‌شود که مبتنی بر عدالت خداوند است، لذا منجر به کم شدن ارزش زن یا تبعیض ظالمانه بین زن و مرد نمی‌شود.
به جهت اشتراک زن و مرد در حقیقت انسانی، در بیشتر موارد زن و مرد در نظام حقوق اسلام از حقوق و مسئولیت‌های یکسانی برخوردار هستند. تفاوت در حقوق و مسئولیت‌ها امریست که نشان دهنده برتری جنسی بر جنس دیگر است و عمدتاً مولود عناوین حقوقی خاصی است که هر یک از زن و مرد به تناسب نقش‌های ویژه و بدل‌ناپذیر در خانواده پیدا می‌کند این تفاوت از آن جهت است که امکان وجود سلامت مادی و معنوی خانواده و عنوان اصلی‌ترین نهاد جامعه که جایگاه حقیقی پیدایش و پرورش انسان است، تأمین می‌شود.
* حقوق و مسئولیت‌های فردی زنان در منشور:
در این منشور زنان، حق برخورداری از حیات شایسته و تمامیت جسمانی و مسئولیت حفاظت از آن در مقابل هرگونه بیماری حادثه و یا تعدی، حق برخورداری از تکریم و مسئولیت رعایت آن برای دیگران، حق آزادی اندیشه و مصونیت از تعرض و عدم امنیت در داشتن اعتقاد،حق برخورداری از ایمان، تقوا و حفظ آن و تکامل معنوی در عرصه باورها و رفتارها و مصونیت از تعرض غیرقانونی را دارند.
همچنین زنان دارای حق برخورداری از عدالت اجتماعی، حق داشتن نام، حفظ یا تغییر آن، همچنین نسب و حفظ آن، حق تابعیت کشور ایران و سلب تابعیت به درخواست خود او، حق آزادی انجام مراسم و تعلیمات دینی و احوال شخصی بر طبق آئین خود در محدوده قانون، حق آزادی در استفاده از پوشش و گویش‌های بومی و اجرای آداب و سنت‌های محلی در صورت عدم مغایرت با اخلاق حسنه، حق مصونیت از ضرر‌های مادی و معنوی با توجیه اعمال دیگران و حق بهره‌مندی از محیط زیست سالم و مسئولیت محافظت از آن هستند.
* حقوق و مسئولیت‌های دختران در منشور:
دختران در منشور حق برخورداری از سرپرستی شایسته توسط والدین، حق برخوداری از نفقه که شامل مسکن، پوشاک تغذیه سالم و کافی و تسهیلات بهداشتی جهت تأمین سلامت جسمانی و روانی آنان است، حق تعلیم و تربیت و ایجاد زمینه شکوفایی استعداد‌ها و خلاقیت‌ها را دارند.
همچنین دختران در خانواده دارای حق تأمین نیازهای عاطفی و روانی و حق برخورداری از رفتار ملاطفت‌آمیز والدین و مصونیت آنان از خشونت‌های خانوادگی، حق برخورداری از امکانات خانواده بدون تبعیض میان دختر و پسر، حق تکلف درد ختران بی‌سرپرست و بدسرپرست در سرپرستی توسط بستگان یا داوطلبان تکلف با رعایت مصلحت آنان و برخورداری از حمایت و نظارت حکومت هستند.
* حقوق و مسئولیت زنان در تشکیل و تداوم خانواده:
زنان در خانواده حق و مسئولیت در تحکیم بنیان خانواده و برخورداری از امکانات و حمایت‌های قانونی لازم به منظور پیشگیری از بروز اختلافات و کاهش طلاق، حق بهره‌مندی از امکانات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جهت تسهیل امر ازدواج در زمان مناسب و مسئولیت خویشتن‌داری تا آستانه ازدواج و حق آگاهی از حقوق و تکالیف زوجین و آئین همسرداری و برخورداری از امکانات لازم در این زمینه را دارند.
همچنین زنان حق آشنایی با معیارهای مناسب همسرگزینی و شناخت و انتخاب همسر، حق و مسئولیت آگاهی و رعایت ضوابط دینی و قانونی در ازدواج از جمله یکسانی زوجین در باور با مبانی اعتقادی و حق تعیین شروط موردنظر ضمن عقد نکاح در چارچوب ضوابط شرعی و تضمین اجرای این شروط، حق ثبت ازدواج، طلاق و رجوع در مراسم رسمی و قانونی و حق برخورداری از حقوق مالی در ایام زوجیت را دارا هستند.
علاوه بر موارد ذکر شده زنان، حق و مسئولیت تأمین، تخصیص، طهارت و سلامت در ارتباط جنسی با همسر قانونی و حق اعتراض قانونی در صورت نقض آنها، حق و مسئولیت سکونت مشترک و حسن معاشرت و تامین امنیت روانی در روابط با همسر و حق اعتراض طرح دعوا در مراجع قانونی در صورت سوء معاشرت همسر، حق و مسئولیت رشد علمی، معنوی و اخلاقی با همکاری و حمایت اعضای خانواده و حق و مسئولیت جهت انجام صله رحم را دارد.
همچنین بر اساس این منشور زنان دارای حق باروری، بارداری، تنظیم و کنترل آن و بهره‌مندی از آموزشها و امکانات مناسب در این زمینه، حق برخورداری از حمایت‌های مادی و معنوی در ایام بارداری و شیردهی، مسئولیت رعایت حقوق جنینی به ویژه محافظت از حیات و رشد آن، حق و مسئولیت حضانت و تأمین امنیت روانی و عاطفی فرزندان و تربیت شایسته دینی و اخلاقی آنان، حق برخورداری از حمایت و مشارکت همسر در تربیت فرزند، حق برخورداری مادران از امنیت مادی و معنوی خصوصا در ایام سالمندی و از کارافتادگی و حق زن نسبت به نگهداری و تأمین معاش والدین نیازمند در حد استطاعت هستند.
*حقوق و مسئولیت زنان در صورت انحلال خانواده:
زنان در خانواده حق جدایی از همسر در صورت عدم امکان سازش پس از مراجعه به دادگاه و ارایه دلایل موجه و مسئولیت رعایت قوانین طلاق، حق برخورداری از فسخ نکاح در صورت تدلیس و عیوب مقرره و اخذ خسارت در تدلیس، حق برخورداری از حقوق مادی خود هنگام انحلال خانواده و بهره‌مندی از رفتار نیکوی همسر هنگام جدایی، حق و مسئولیت حضانت فرزند و لزوم برخورداری از حمایت مالی پدر و حق ملاقات با فرزند در صورت انقضاء یا اسقاط دوران حضانت،حق بهره‌مندی از حقوق در ایام عده و برخورداری از حق ازدواج پس از انقضاء عده، حق طرح دعوا در محاکم جهت ممانعت از ازدواج مجدد همسر در صورت عدم توانایی شوهر در تأمین نفقه و اجرای عدالت و سایر حقوق و مسئولیت مدنی و کیفری در قبال کوتاهی از محافظت کودک و مسئولیت نسبت به ممانعت از بهره‌مندی فرزندان از ملاقات با والدین را دارند.
*حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی زنان:
زنان در جامعه دارای حق برخورداری از سلامت جسمی و روانی در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی با توجه به ویژگی‌های زنان در مراحل مختلف زندگی و مسئولیت حفاظت از آن، حق بهره‌مندی از بهداشت (محیط کار و …) و اطلاعات و آموزش‌های مورد نیاز، حق مشارکت در سیاستگذاری، قانونگذاری، مدیریت، اجرا و نظارت در زمینه بهداشت و درمان به ویژه در خصوص زنان، حق بهره‌مندی از برنامه‌ها و تسهیلات بهداشتی و درمانی مناسب جهت پیشگیری از بیماری و درمانی بیماری‌های جسمی و اختلالات روانی و حق انتخاب فرد و مرکز ارائه کننده خدمت در امر سلامت، بر اساس ضوابط اسلامی و استاندارد‌های علمی و پزشکی و بهره‌مندی از اطلاعات مناسب و کافی برای انتخاب آگاهانه و بهینه آنان هستند.
همچنین زنان در اجتماع دارای حق آگاهی و مشارکت در تصمیم‌گیری مربوط به کنترل باروری و تنظیم خانواده، حق دسترسی فراگیر و عادلانه به امکانات ورزشی و آموزشی در زمینه تربیت بدنی و تفریحات سالم حق پرورش و شکوفایی استعداد‌های ورزشی و حضور در میادین ورزشی در سطح ملی و بین‌المللی متناب با موازین اسلامی، حق برخورداری از بهداشت باروری و بارداری، زایمان سالم، مراقبت‌های بهداشتی پس از زایمان با استفاده از زنان متخصص و پیشگیری و درمان بیماری‌های شایع زنان، بیماری‌های مقاربتی و نازایی هستند.
علاوه برآن زنان از حق برخورداری از خدمات مشاوره‌ای و آزمایش‌های پزشکی به منظور اطمینان از سلامت کامل مرد در امر ازدواج و در حین ازدواج،حق بهره‌مندی دختران بی‌سرپرست، زنان مطلقه، بیوه، سالخورده و خودسرپرست نیازمند از بیمه‌های عمومی، خدمات مددکاری و بیمه‌های خاص به ویژه در بخش بهداشت و درمان، حق بهره‌مندی زنان و دختران آسیب دیده جسمی، ذهنی، روانی و در معرض آسیب از امداد رسانی و توانبخشی مناسب وحق بهره‌مندی از تغذیه سالم خصوصاً در دوران بارداری و شیردهی و وظیفه مراقبت از کودک و تغذیه مناسب او، با اولویت استفاده از شیر مادر در جامعه برخوردارند.
* حقوق و مسئولیت‌های فرهنگی و معنوی زنان:
زنان از نظر فرهنگی دارای حق و مسئولیت در کسب و افزایش آگاهی نسبت به شخصیت، حقوق و نقش خویش در عرصه‌های مختلف زندگی منطبق با آئین مقدس اسلام، حق مصونیت از تعرض گفتاری و رفتاری دیگران و مسئولیت گفتار و رفتار خویش همراه با احترام نسبت به اعضای جامعه، حق و مسئولیت برخورداری از امکان عمل به احکام اسلامی در پوشش اسلامی و مسئولیت رعایت عفاف در جامعه،حق و مسئولیت ارتقای بینش، منش و کنش دینی و انسانی و مصونیت از هنجارهای فرهنگی و اخلاقی و رفع آنها حق شرکت در اجتماعات عبادی، فرهنگی و سیاسی هستند.
همچنین زنان از حق تولید برنامه‌ها و کالاهای فرهنگی و سالم و بهره‌مندی از آنها، حق تشکیل و اداره مرکز و سازمانهای فرهنگی، هنری توسط آنان به منظور تربیت زنان متعهد و متخصص جهت توسعه فعالیت‌های فرهنگی آنان، حق تبادل اطلاعات و ارتباطات فرهنگی سازنده در ابعاد ملی و بین‌المللی، حق و مسئولیت زنان در ترویج معارف و فرهنگ اسلام و ارایه الگوی زن مسلمان در سطح ملی و بین‌المللی و حق و مسئولیت زنان در ایجاد همگرایی با رویکرد اخلاقی، دینی در مسایل زنان در سطح بین‌المللی بهره‌مندند.
علاوه بر آن زنان در حیطه فرهنگی دارای حق مشارکت در سیاستگذاری، قانونگذاری، اجرا و نظارت در امور فرهنگی به ویژه در خصوص مسائل زنان،حق و مسئولیت آگاه و کسب مهارت‌های لازم در مدیریت خانه و خانواده، تربیت و پرورش فرزند و مقابله با آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی، حق بهره‌مندی از نظارت مستمر بر فعالیت‌های فرهنگی مرتبط با زنان به منظور حفظ شخصیت، حرمت و کرامت انسانی زن در محصولات فرهنگی، حق بهره‌مندی از مراکز فرهنگی ویژه بانوان با رعایت ضوابط اسلامی، با توجه به خصوصیات روحی و جسمی آنان و با اولویت مناطق محروم، حق برخورداری زنان آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر اجتماعی از حمایت‌های مناسب به منظور بهبود وضعیت فرهنگی خود و جامعه و مسئولیت در محافظت از استقلال فرهنگی، هویت اسلامی، ایرانی و همبستگی ملی در فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی هستند.
* حقوق و مسئولیت زنان در آموزش:
زنان در زمینه آموزش دارای حق سوادآموزی عمومی، ارتقای آموزشی و برخورداری از امکانات آموزش و پرورش، حق تحصیل در آموزش عالی تا بالاترین سطح علمی، حق کسب مهارت‌ها و آموزش‌های تخصصی به صورت کمی و کیفی تا بالاترین سطح، حق برخوداری از حمایت‌های خاص در امر آموزش در مناطق محروم، حق و مسئولیت در تدوین برنامه‌های درسی و متون آموزشی، حق و مسئولیت در برخورداری از جایگاه شایسته و متناسب با نقش، شأن و منزلت زنان در متون درسی و اموزشی و حق مشارکت در سیاستگذاری و تصمیم‌گیری و مدیریت‌های آموزشی، علمی و حضور فعال در مجامع فرهنگی و علمی داخلی و بین‌المللی هستند.
* حقوق و مسئولیت زنان در پژوهش:
زنان در زمینه پژوهش از حق پژوهش، تألیف، ترجمه و انتشار کتب، مقالات در نشریات عمومی و تخصصی با رعایت صداقت، امانت و مصلحت جامعه، حق برخورداری از حمایت‌های لازم نسبت به منابع و امکانات در خصوص تحقیق در مسایل زنان و تربیت نیروی انسانی محقق و حق آگاهی از اطلاعات و نتایج تحقیقات در زمینه‌های مختلف، حق بهره‌مندی از حمایت در آثار علمی، پژوهشی زنان و گسترش مراکز تحقیقات با مدیریت زنان و مسئولیت پژوهش در ارایه دیدگاه و تبیین دستاوردهای مثبت دینی و ملی در زمینه مسایل زنان به جهانیان برخوردارند.
* حقوق و مسئولیت‌های اقتصادی زنان:
حقوق و مسئولیت‌های مالی زن در خانواده شامل حق بهره‌مندی از نفقه در ازدواج دایم مطابق با شأن زن، توسط شوهر یا توسط پدر و فرزند در صورت نیاز زن و توانمندی آنان، حق برخورداری از ماترک متوفی و وصایای مالی آن طبق قوانین اسلامی، حق وقف، پذیرش وقف و رسیدگی به آن و حق پذیرش وکالت یا وصایت در امور اقتصادی، حق تعیین مهریه و دریافت آن از همسر و هرگونه دخل و تصرف در آن، حق برخورداری از مستمری در صورت فوت پدر، همسر و فرزند طبق قانون یا قرارداد حق برخورداری وارث قانونی از حقوق بازنشستگی زن کارمند متوفی است.
همچنین از دیگر موارد حقوق اقتصادی زن حق پذیرش قیمومت مالی فرزندان و مسئولیت رعایت حقوق اقتصادی فرزند، حق برخورداری زنان و دختران از حمایت‌های لازم در صورت فقر، طلاق، معلولیت، بی‌سرپرستی، بدسرپرستی و ایجاد امکانات جهت توانبخشی و خودکفایی آنها ، حق دریافت دستمزد از همسر در برابر انجام امور خانه‌داری در صورت تقاضا و حق حمایت از تاثیر کار زن در منزل بر اقتصاد خانواده و درآمد ملی، حق مالکیت بر اموال و دارایی شخصی و بهره‌برداری از آنها با رعایت حدود شرعی و قانونی و حق زنان در انعقاد قراردادها و ایقاعات است.
علاوه بر آن حق اشتغال بعد از رسیدن به سن قانونی کار و آزادی انتخاب شغل و بکارگیری سرمایه‌های فردی و مسئولیت رعایت قوانین اسلامی در کسب درآمد و نحوه مصرف آن، حق بهره مندی زنان از اطلاعات، آموزشها و کسب مهارت‌ها و امکانات کار جهت اشتغال مناسب و حق برخورداری از حمایت در این امور برای زنان خودسرپرست (مستقل، غیروابسته) و سرپرست خانوار، حق برخورداری زنان از مشاوره شغلی و کاریابی توسط بانوان،حق برخورداری از مزد و مزایای برابر در شرایط کار مساوی با مردان و سایر زنان و حق بهره‌مندی از امنیت شغلی، اخلاقی و ایمنی و مسئولیت رعایت عفاف در محیط کار از دیگر موارد حقوق اقتصادی زنان در منشور است.
همچنین حق معافیت زنان از کار اجباری، خطرناک، سخت و زیان آور در محیط کار، حق برخورداری از تسهیلات و ضوابط و قوانین متناسب با مسئولیت‌های خانوادگی (همسری ـ مادری) زنان در جذب، بکارگیری، ارتقاء و بازنشستگی آنان در زمان اشتغال، حق برخورداری از تامین اجتماعی تسهیلات اقتصادی ،حق مشارکت زنان در سیاستگذاری اقتصادی و ایجاد و اداره تشکل‌های اقتصادی و عضویت در آنها حق و مسئولیت دریافت و پرداخت دیه و خسارات بر اساس قوانین و مقررات و حق برخورداری از حمایت‌های قانونی مناسب و کارآمد برای ممانعت از بهره‌کشی و تجارت و جلوگیری از به کارگیری زنان و دختران در مشاغل غیرقانونی و غیرمشروع از جمله حقوق مالی و اقتصادی زنان است.
* حقوق و مسئولیت های سیاسی زنان در منشور:
حقوق و مسئولیت‌های زنان در سیاست داخلی شامل حق و مسئولیت کسب آگاهی و مشارکت و نقش‌آفرینی در تعیین مقدرات اساسی کشور جهت حفظ و تحکیم نظام اسلامی،حق و مسئولیت مشارکت در امور جامعه و نظارت بر آن جهت هدایت جامعه به سوی معنویت و فضایل اخلاقی و پیراستن آن از ناهنجاری‌های اخلاقی و رفتاری، حق آزادی قلم، بیان، اجتماعات با رعایت موازین، حق تاسیس احزاب و دیگر تشکل‌های سیاسی و فعالیت در آنها با رعایت حفظ استقلال کشور، وحدت ملی و مصالح نظام اسلامی ، حق شرکت در انتخابات و انتخاب شدن در مجلس یا شوراهای مختلف، مشارکت در برنامه‌ریزی‌های دولتی و تصدی مدیریت‌های عالی با رعایت موازین است.
حقوق و مسئولیت‌های زنان در سیاست بین‌المللی نیز شامل حق و مسئولیت آگاهی از رویداد‌ها و مسائل سیاسی جهان، به ویژه جهان اسلام، حق توسعه ارتباط و تبادل اطلاعات سیاسی سازنده بین بانوان ایران و جهان با رعایت مصالح ملی و ضوابط قانونی، حق و مسئولیت حضور فعال و موثر در مجامع اسلامی، منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه در زمینه مسایل مربوط به زنان با رعایت ضوابط قانونی، مسئولیت تلاش جهت تقویت همبستگی در میان زنان مسلمان و حمایت‌های از حقوق زنان و کودکان محروم و مستضعف جهان، حق برخورداری زنان پناهنده به جمهوری اسلامی ایران در تامین امنیت، سلامت و امکان بازگشت آنها به وطن خود، حق برخورداری اتباع زن ایرانی از حمایت‌های دولت در برابر اتباع سایر کشورها در حدود مقررات و معاهدات و حق بهره‌مندی زنان ایرانی از حمایت‌های قانونی در خصوص ازدواج و تشکیل خانواده با مردان غیرایرانی با رعایت ضوابط است.
* حقوق و مسئولیت‌های زنان در امور دفاعی ـ نظامی:
حق و مسئولیت زنان در دفاع مشروع از دین و کشور و نیز جان، مال و ناموس خود و دیگران، حق و مسئولیت زنان در مشارکت و تلاش برای تأمین و تحکیم صلح عادلانه جهانی، حق برخورداری زنان از حمایت‌های لازم به منظور حفظ تمامیت جسمانی و جلوگیری از هتک حیثیت و ناموس زنان در دوران جنگ، اسارت و اشغال نظامی، حق برخورداری از مصونیت خانه و خانواده از تهاجمات نظامی، حق برخورداری خانواده‌های شهدا، جانبازان، رزمندگان و آزادگان از حمایت‌های ویژه نظام اسلامی ،حق و مسئولیت مادران در نگهداری، تربیت و اولویت در قیمومت فرزندان در صورت شهادت، اسارت و مفقود الأثر شدن همسر و حق بهره‌مندی از آموزش و تصدی مشاغل انتظامی از حقوق و مسئولیت زنان در امور دفاعی و نظامی است.
* حقوق و مسئولیت‌های قضایی زنان:
حق برخورداری زنان از آموزش‌های حقوقی، حق برخورداری از تدابیر قانونی و حمایت قضایی به منظور پیشگیری از جرم و ستم به زنان در خانواده و جامعه و رفع آن، حق برخورداری از محاکم خاص خانواده در جهت حفظ اسرار، ایجاد صلح و سازش در خانواده و تسهیل در حل و فصل اختلافات، حق دسترسی زنان به نیروی انتظامی و ضابطین دادگستری زن در صورت تعرض، بزه‌دیدگی، اتهام و ارتکاب جرم،حق زنان در تصدی مشاغل حقوقی و قضایی مطابق قانون، حق اقامه دعوا و دفاع در نزد محاکم دادگستری و سایر مراجع قانونی و حق استفاده از وکیل و مشاور حقوقی در دادگاه و یا سایر مراجع قانونی از جمله حجقوق قضایی زنان است.
همچنین حق برخورداری از حمایت‌های همه‌جانبه دستگاه قضایی با عوامل زمینه‌ساز جرایم علیه زنان و ارتکاب جرایم توسط زنان، حق مصونیت زنان متهم از هتک حرمت، اهانت و محرومیت های فردی و اجتماعی فراتر از مجازات قانونی، حق زنان در معافیت از مجازات در صورت وجود عوامل رافع مسئولیت کیفری، حق اعاده حیثیت زنان در اثر تقصیر، اشتباه قاضی در موضوع حکم یا در تطبیق حکم در مورد خاص و جبران خسارت مادی و معنوی از آنها، حق برخورداری از تخفیف قانونی از نظر میزان مجازات یا معافیت از آن یا نحوه اجرا، در صورت ندامت و اثبات توبه زنان بزهکار در زمان بارداری، شیردهی و بیماری و حق زنان در ملاقات والدین، فرزندان و همسر در دوران حبس طبق قوانین کشور از دیگر حقوق قضایی زنان است.
علاوه بر آن حق زنان در برخورداری از امکانات مناسب بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و تربیتی در زندان‌ها جهت اصلاح و بازگشت به زندگی سالم اجتماعی، حق دختران در برخورداری از کانون‌های اصلاح و تربیت با شرایط مناسب، حق زنان در رسیدگی به شکایات از آئین‌های دولتی، مأمورین قضایی و یا واحد‌های دولتی جهت احقاق حقوق خود، حق و مسئولیت شهادت در دادگاه مطابق با موازین شرعی و قانونی و حق برخورداری از حمایت‌های قضایی از سوی مدعی‌العموم علیه ولی و سرپرست قانونی فاقد صلاحیت و دیگر متجاوزان به حقوق آنان از حقوق قضایی زنان است.
+ There are no comments
Add yours