رحم های اجاره ای در هند: مالکیت بر بدن یا بهره کشی از زنان؟

سوده راد-4 دی 1389

مدرسه فمینیستی: روزهای سوم، چهارم و پنجم دسامبر، به مناسبت چهل سال مبارزه ی جنبش آزادی زنان فرانسه، کنگره ی بین المللی فمینیسم در پاریس برگزار شد. در طول دو روز و نیم کنگره، بیش از بیست و پنج سخنران از فرانسه و سایر کشورها به بحث و بررسی دستاورد ها و چالش های مبارزات فمینیستی پرداختند. آنچه در ادامه می آید، برگرفته از نتایج پژوهش یک ساله ی خانم دکتر شیلا سروانان (1) در دانشگاه هایدلبرگ آلمان.

این روزها توریسم پزشکی به شاخه ای مهم از توریسم تبدیل شده است. معمولاً بیماران و یا کسانی که نیازمند خدمات درمانی هستند، از کشورهایی که هزینه ی خدمات درمانی بالاست یا کیفیت این خدمات پایین است به کشورهای دیگر مسافرت می کنند. هند به طور ویژه مقصد زوج هاییست که نمی توانند بارور شوند و به فکر اجاره ی رحم زنی دیگر برای رشد دادن فرزند خود در طول دوران حاملگی هستند. در این نوع بارداری تخمک مادر با اسپرم پدر خارج از رحم بارور می شود و سپس در رحم جای می گیرد. طبق قوانین هند، تخمک زنی که جنین را در رحم خود رشد می دهد، مورد استفاده قرار نمی گیرد و زن تنها رحم خود را به مدت نه ماه و تا به دنیا آمدن نوزاد، در قبال دریافت مبلغی پول اجاره می دهد. در این داد و ستد، سه گروه ذینفع هستند، یکی والدینی که به دلیل سن بالا، بیماری یا سختی شرایط دریافت سرپرستی کودکان، تصمیم می گیرند فرزند خود را در رحم دیگری رشد دهند، دوم زنی که حاضر است در این فرآیند با آنها باشد و سوم آژانسی که این دو را با هم در ارتباط قرار می دهد. این آژانس معمولاً کلینیکی است که لقاح مصنوعی و جایگزینی تخمک بارور شده در رحم درآنجا صورت می گیرد، همچنین مسئولیت نگه داری از زنان باردار را در طول نه ماه بر عهده دارد. فرزندی که از این بارداری به دنیا می آید، به غیر از پدر و مادر بیولوژیکی خود، یک مادر و پدر اجاره ای هم خواهد داشت که البته داستان همیشه هم زیبا نیست.

پاسخ به این سوال که چرا هند و زنان هندی برای این کار انتخاب می شوند، در دلایل زیر خلاصه می شود:

• هزینه ای که برای یک رحم اجاره ای در هند پرداخت می شود، 30000 دلار و نزدیک به یک سوم آنچه که در امریکا برای رحم اجاره ای پرداخت می شود، یعنی 100000 دلار است.

• قانونی بودن اجاره ی رحم در هند و غیر قانونی بودن آن در بسیاری از کشورها.

• دانش پیشرفته ی پزشکی و پزشکانی که به راحتی انگلیسی صحبت می کنند.

• رحم های اجاره ای به راحتی در دسترس هستند.

• نا آگاهی زنان هندی نسبت به حقوق خود موجب کم خواهی آنان می شود.

رحم اجاره ای و این کار آنچنان در هند رواج پیدا کرده که نامی هم بر آن نهاده اند: ساروگاسی (Surrogacy)، و آنها که رحم خود را اجاره می دهند، ساروگات خوانده می شوند. در کل هندوستان 3000 کلینیک ساروگاسی وجود دارد و بیشتر مشتریان این کلینیک ها از امریکا، استرالیا، اروپا و آسیا مراجعه می کنند. برای مثال در یکی از بیمارستان ها (2) که مادران ساروگات از ایالت های بمبئی، دهلی و گجارات برای زایمان به آنجا مراجعه می کنند، هر دو روز یک نوزاد انگلیسی به دنیا می آید. در فاصله ی بین سال های 2003 تا 2009، در یکی دیگر از کلینیک ها در آناند (3)، 136 مورد موفقیت آمیز ساروگاسی و تولد 179 نوزاد ثبت شده است.

زنان ساروگات، در اناند در تمام طول مدت بارداری مجبور هستند در کلینیک اقامت کنند و حق خروج از کلینیک را در این مدت ندارند. این زنان 4200 یورو برای این بارداری دریافت می کنند و تمام طول روز را در خوابگاه به سر می برند. تنها کار روزانه ی آنها دراز کشیدن روی تخت هاست و هیچ فعالیت تفریحی برایشان فراهم نشده است. در احمد آباد، این زنان می توانند در منزل خود اقامت کنند، ولی مبلغی که به آنها پرداخت می شود، 2500 یوروست. ساروگات ها با این که خود به این کلینیک ها مراجعه می کنند، صورت های خود را می پوشانند و مایل نیستند نام خود را بگویند. این زنان در ابتدای ورود به کلینیک نه به اسم خودشان، که به اسم مادر بیولوژیکی ثبت می شوند. حتی بسیاری از آنها این بارداری را از خانواده ی خود پنهان می کنند و تنها همسرشان اطلاع دارد.

دغدغه هایی که زنان کنشگر هندی دارند، این است که آیا این زنان ساروگات، تنها به عنوان عضو زایش مورد بهره برداری قرار نگرفته اند؟ آیا بارداری، می تواند در فهرست خدمات قابل داد و ستد ثبت شود؟ و آیا این روند موجب نمی شود که گروه خاصی از زنان مورد بهره برداری قرار گیرند؟

در سال 1989، فمینیست های هندی با برداشتی از حق مالکیت زنان بر بدن خود، ساروگاسی را مجاز دانستند. بنابراین زنانی که نیازهای مالی داشتند، توانستند با تن فروشی، شرکت در پژوهش های آزمایشگاهی، ساروگاسی و حتی فروش اعضای بدن خود، به عنوان یک منبع درآمد، حتی برای خانواده شناخته شوند. گاهی مردان خانواده دست از کار می کشند و زنان با بارداری های متعدد و اجاره دادن رحم خود، هزینه های زندگی را تأمین می کنند! اما آنچه که بیشتر شگفتی برانگیز است، روش انتخاب مادرانیست که جنین را در رحم خود رشد می دهند. آنها هرچه جوان تر و زیباتر باشند، پول بیشتری دریافت می کنند. باید ثابت کنند که حاضرند هر قانونی را رعایت کنند؛ و حتی تا پایان بارداری به خانه ی خود باز نگردند. قرارداد بین همسران این زنان و کلینیک امضا می شود و زنان حتی نسخه ای از قرارداد را دریافت نمی کنند. این همه در حالیست که تنها مدارک لازم برای والدین بیولوژیکی، داشتن پول کافی، مدارکی برای بازگرداندن نوزاد به کشور است و نیازی به اثبات ناباروری زوج نیست.

برخلاف ادعای برخی از پژوهشگران که اعتقاد دارند زنان می توانند نوزادی را در رحم خود رشد دهند، بدون این که با نوزاد رابطه ی احساسی پیدا کنند، بسیاری از زنان ساروگات، با کودک خود رابطه ی احساسی هم برقرار می کنند، چرا که مجبور هستند پس از به دنیا آمدن نوزاد شیردهی را آغاز کنند و گاهی برای او نامی هم انتخاب می کنند.

این زنان آگاهانه یا نا آگاهانه مورد بهره کشی جسمی قرار می گیرند. آیا با ارایه ی اینگونه خدمات بارداری و جهانی سازی تجارت، زنان فقیر هندی را به ماشین های تولید انسان بر حسب سفارش تبدیل نمی کند؟ حق مالکیت زنان بر بدن خویش که در فرانسه موجب غیر قانونی شناخته شدن هم تن فروشی و هم رحم های اجاره ای شده است، در گوشه ای دیگر از دنیا دلیلی می شود برای کسب در آمد زنان از بدن خود. به نظر می رسد زمان آن فرا رسیده است که زنان در تمام دنیا بر تمام حقوق خود آگاه شوند و فشار فقر را پا عقب کشیدن از حقوق خود جبران نکنند.

پانوشت ها:

◀️  3 – Akanksha Clinic