می‌خواهم بچه‌هایم را قورت بدهم اثر رویا زرین، برنده نخستین دوره جایزه شعر زنان ایران

2 دی 1387

جایزه شعر زنان: مراسم اختتامیه نخستین دوره جایزه شعر زنان ایران؛ خورشید ساعت 17 روز دوشنبه دوم دی ماه 1387 با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و ادب در تالار شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

اجرای مراسم را فهیمه خضرحیدری، روزنامه‌نگار بر عهده داشت که در ابتدا از بنفشه حجازی، شاعر، نویسنده و عضو هیأت داوران جایزه دعوت کرد که مقاله خود را که تاریخچه‌ای از شعر زنان ایرانی را در بر می‌گرفت، قرائت کند.

پس از حجازی، سپیده جدیری، بنیانگذار و دبیر جایزه شعر زنان ایران توضیحاتی را درباره واکنش‌های منتقدین نسبت به این جایزه ارائه داد. او گفت: «از زمان اعلام فراخوان جایزه تا امروز که مراسم نخستین دوره آن برگزار می‌شود، با واکنش‌های متعددی از سوی منتقدین؛ اعم از مثبت و منفی مواجه شده‌ایم که من حتی از دوستانی که مقالاتی را با دیدگاه منفی درباره این جایزه به طور رسمی منتشر کرده‌اند، سپاسگزارم چون به عقیده من حرکتی شکست خورده است که دیگران نسبت به آن هیچ واکنشی نشان نداده و بی‌تفاوت باشند و وجود واکنش‌های مثبت و منفی در مورد یک حرکت، می‌تواند حاکی از موفقیت آن باشد.»

جدیری درباره دیدگاه‌هایی که برگزاری جایزه شعر زنان ایران را ناشی از اعتقاد به تفکیک جنسیتی در ادبیات معرفی می‌کنند، اظهار داشت: «من خودم مخالف سرسخت تفکیک جنسیتی در ادبیاتم چون چنین چیزی اول از همه به ضرر زنان است. یعنی اگر به تفکیک جنسیتی در ادبیات معتقد باشیم، باید بپذیریم که مثلاً مجموعه شعر برنده جایزه شعر زنان ایران هیچ‌گاه نمی‌تواند در جوایز شعری که به طور عمومی برای شاعران زن و مرد برگزار می‌شوند، برنده شود. این دیدگاه اشتباهی است و من به جرأت می‌توانم بگویم که برنده جایزه شعر زنان که به طور صحیحی انتخاب شده باشد، می‌تواند در جوایز دیگر شعر هم موفقیت کسب کند.»

دبیر جایزه «خورشید» افزود: «هدف از برگزاری این جایزه فقط تشویق و معرفی هر چه بیشتر زنان شاعر به جامعه ادبی و کل جامعه ایرانی است تا آثارشان در جوایز دیگر نیز دیده شود و مورد توجه قرار بگیرد.»

او با اشاره به این که نگاه زنان در ادبیات بر خلاف نگاه مردان، نگاهی تفکیک‌گر نیست، گفت: «هیچ‌گاه نشنیده‌ام که خانم شاعری بگوید که مثلاً زنده‌یاد احمد شاملو میان شاعران مرد، شاعر خوبی بوده است. او مسلماً می‌گوید که شاملو یکی از شاعران خوب ایران است. اما بارها شنیده‌ام که مردان شاعر و روشنفکر به خانم‌ شاعری گفته‌اند که تو میان شاعران زن، شاعر خوبی هستی. حال آن که شاعرانی چون فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی و طاهره صفارزاده نه فقط میان زنان شاعر، که در مجموع از شاعران خوب ایران به شمار می‌آیند. چنین نگاه تفکیک‌گری میان مردان وجود دارد و بنابراین می‌بینیم که زنان چه در عرصه‌های اجتماعی و چه فرهنگی از فرصت برابری با مردان برخوردار نیستند و فعالیتشان به نسبت مردان، مهجورتر و ناشناخته‌تر باقی مانده است. این گونه جوایز نه با هدف تفکیک جنسیتی، که برای ایجاد فرصت برابر به راه می‌افتند.»

او همچنین اشاره کرد که گزیده‌ای از اشعار هفت نامزد نهایی جایزه در کتابی تحت عنوان برگزیدگان نخستین دوره جایزه شعر زنان ایران؛ خورشید توسط نشر چتر به مدیریت اشرف باقری منتشر خواهد شد و مجموعه شعر برنده جایزه در هر دوره نیز به طور کامل توسط سهراب رحیمی، شاعر ایرانی مقیم سوئد و کریستیان کارلسون، شاعر سوئدی ترجمه می‌شود و توسط ناشری سوئدی در تیراژ گسترده‌ای در سوئد منتشر خواهد شد.

او در پایان سخنانش، بیانیه خود درباره تقدیر از بانوی شاعر پیشکسوت، زنده‌یاد طاهره صفارزاده را که پیش از این در مطبوعات و وب‌سایت جایزه منتشر شده بود، قرائت کرد و سپس برادر آن بانوی شاعر، جلال صفارزاده تندیس و لوح تقدیر جایزه را از دست بنفشه حجازی دریافت کرد. جلال صفارزاده در این مراسم با ذکر خاطراتی درباره زنده‌یاد طاهره صفارزاده اظهار داشت: «طاهره صفارزاده هیچ‌گاه هدیه‌ای را نه از دست آقای خاتمی و نه از دست آقای احمدی‌نژاد قبول نکرد و اصلاً به دریافت چنین هدایایی اعتقادی نداشت.»

مجری مراسم به احترام زنده‌یاد طاهره صفارزاده یک دقیقه سکوت اعلام کرد و سپس پگاه احمدی، شاعر، منتقد و عضو هیأت داوران جایزه به قرائت مقاله خود درباره آثار طاهره صفارزاده پرداخت و پس از او علیرضا بهنام، شاعر، مترجم و منتقد ادبی مقاله‌ای را درباره بانوی غزل معاصر، سیمین بهبهانی قرائت کرد.

سپس مجری مراسم از سورپرایز این دوره جایزه خبر داد که اعطای لوح تقدیر و تندیس ویژه یک عمر فعالیت ادبی به بانوی بزرگ شعر ایران، سیمین بهبهانی بود.

سیمین بهبهانی که در مراسم حضور داشت، تندیس و لوح تقدیر را از دست فرشته ساری، شاعر و نویسنده و مژده دقیقی، مترجم دریافت کرد و سپس بیانیه هیأت داوران توسط مجری مراسم قرائت شد. متن کامل این بیانیه به شرح زیر است:

بیانیه هیأت داوران نخستین دوره جایزه شعر زنان ایران؛ خورشید

در نخستین دوره جایزه شعر زنان ایران؛ خورشید، تا پایان تیر ماه 1387 (آخرین مهلت ارسال آثار)، 64 مجموعه شعر واجد شرایط – در هر دو حوزه کلاسیک و مدرن – از زنان شاعر ایرانی به دبیرخانه جایزه رسید که از آن میان 17 مجموعه شعر پس از بررسی اولیه به مرحله داوری راه یافتند.

هیأت داوران نخستین دوره جایزه خورشید پس از بررسی کتاب‌های راه‌یافته به مرحله داوری، 7 مجموعه شعر را به عنوان نامزدهای نهایی جایزه انتخاب کرده است که فهرست آنها به ترتیب الفبایی نام اثر به شرح زیر است:

◀️  پرداختنِ اثر به مسائل مبتلابهِ انسان و جامعه انسانی و پرهیز از جهت‌گیری‌های ایدئولوژیکی که اثر را از متنی خودبسنده به سمت شعارزدگی در حوزه مسائل زنانه یا دیگر حوزه‌های اجتماعی و سیاسی سوق دهد.

باید توجه داشت که جایزه خورشید صرفاً با اهداف تشویقی زیر بنیان گذاشته شده و به هیچ وجه تفکیک جنسیتی در ادبیات را مد نظر نداشته است:

تشویق زنان شاعر ایرانی به حضور هر چه پُررنگ‌تر و پُردوام‌تر در عرصه شعر، و معرفی معیارهای شاعران و منتقدان برجسته زن در انتخاب بهترین کتاب‌های شعر زنان به منظور ایجاد انگیزه در زنان شاعر برای ارتقاء سطح سروده‌هایشان

هیأت داوران در نهایت مجموعه شعر می‌خواهم بچه‌هایم را قورت بدهم اثر رؤیا زرین را به خاطر کسب حداکثر آراء (مجموع چهار رأی از سوی چهار تن از پنج داور جایزه)، به عنوان برگزیده نخستین دوره جایزه شعر زنان ایران؛ خورشید معرفی می‌کند.

اعضاء هیأت داوران نخستین دوره جایزه شعر زنان ایران؛ خورشید:
بنفشه حجازی، آزیتا قهرمان، رؤیا تفتی، پگاه احمدی و مهری جعفری

سپس رؤیا زرین، برنده نخستین دوره جایزه «خورشید»، جایزه خود شامل پنج سکه بهار آزادی، تندیس و لوح تقدیر را از دست سیمین بهبهانی و هیأت داوران و دبیر جایزه دریافت کرد.

رؤیا تفتی، شاعر، منتقد و عضو هیأت داوران نیز مقاله‌ای را در معرفی مجموعه‌ شعر برگزیده جایزه، «می‌خواهم بچه‌هایم را قورت بدهم» قرائت کرد و مجری مراسم از حامیان مالی جایزه، دکتر فریده فرهادی، رئیس بیمارستان الغدیر، دکتر فاطمه حق‌بین، جراح و متخصص بیماری‌های چشم و اعظم پاکی، دبیر بازنشسته آموزش و پرورش دعوت کرد که به همراه سیمین بهبهانی، تقدیرنامه‌های همکاری را به هیأت داوران جایزه و میثم علیپور، نویسنده و گرافیستی که طراحی لوگو، لوح‌های تقدیر و تندیس جایزه را بر عهده داشت، اعطا کنند.

دبیر جایزه با اعلام این که آزیتا قهرمان، شاعر، نویسنده و عضو هیأت داوران که در سوئد اقامت دارد، به دلیل کسالت نتوانسته است در این مراسم حضور یابد، از پیام تبریک او به برنده جایزه خبر داد.

سپس به ترتیب، سیمین بهبهانی و برنده جایزه (رؤیا زرین)، شعری از سروده‌های خود را قرائت کردند. در طول مراسم نیز دیگر نامزدهای نهایی نخستین دوره جایزه «خورشید» به شعرخوانی پرداخته بودند.