ازدواج موقت راهکاری موثر یا شتاب زده و ساده انگارانه

مریم رحمانی-30 فروردین 1387

انگیزه نوشتن این مقاله، در واقع کامنتی بود که مردی در یکی از پست های وبلاگم برایم نوشته بود. کامنت ایشان را بدون هرگونه دخل و تصرف و تصحیح غلط های املایی در زیر می آورم.

«قال رسول الله (ص): النکاح السنتی

بسم الله الرحمن الرحیم

برای رفاه هر چه بیشتر برادرانی که جهت زیارت به پابوس امام رضا مشرف میشوند و برای اینکه در طول اقامت در مشهد مقدس بتواننذ غرایز جنسی خود را از راه حلال ارضا کنند استان مبارکه رضوی اقدام به ایجاد مرکزی برای صیغه خواهران باکره ومطلقه نموده است. دفتر اصلی این مرکز در داخل حرم مطهر جنب ورودی اصلی نقاره خانه واقع شده وسرپرستی ان حاج اقا کریمی (صاحب وبلاگ حاچ اقا مسیله) بر عهده دارد. مذت صیغه بستگی به میزان اقامت زایر در مشهد دازد . بزای صیغه های 1 روزه تا یک هفته برادران میتواننذ ار محلها یی که برای اجاره حرم مطهر در اخثیار انان میگذارد استفاده کنند. برای صیغه بیشتر از یک هفته تهیه جا بر عهده خود برادران است. مبلغ صیعه برای خواهدان باکره 70000 تومان برای یک هفته و برای خواهران غیر باکره بستگی به سن انان دارد. برای هر صیغه مبلغ 30000 تومان جهت واریز به ضریح مطهر دریافت میگردد که رسید ان توسط سرپرستی استان مبارکه صادر میگردد. ضمنا از کلیه خواهرانی که داوطلب این امر خیر هستندو مایلند علاوه بر کسب فیض معنوی یعنی ایجاذ شرایط مطلوب برای اینکه برادران زایر بدون به حرام افتادن و با خیال راحت زیارت کنند و هم اینکه خود درامدی به دست اورند میخواهیم مشخصات خود را شامل سن وضغیت بکارت شغل به همراه یک قطعه عکس تمام قد به ادرس دفتر امور صیغه واقع در صحن ازادی واقع در ضلع شرقی حرم مطهر ,حجره جنوب غربی حنب رواق شیخ بهایی حرم ارسال کنند. خواهران داوطلب همچنین میتوانند به وبلاگ حاج اقا سید انجوی به ادرس http://seyyedanjavi.persianblog.ir مراجعه و اطلاعات لازم را از طریق وبلاگ و یا تماس تلفنی با سید انجوی شیرازی کسب نمایند.»

صیغه: تحقیری نسبت به زنان

صیغه گذشته از تحقیری که نسبت به زنان روا می دارد، شکلی از خشونت علیه زنان است (ماده اول اعلامیه خشونت علیه زنان،خشونت را اینگونه تعریف می کند: «هر عملی برپایه جنسیت که قطعا یا محتملا باعث آسیب جسمانی،جنسی یا روانی،همچنین رنج برای زنان – با برگرفتن بسیاری از رفتارها – خشونت محسوب می شود. همچنین خشونت محروم کردن از آزادی، به اختیار و یا به اجبار است چه در زندگی عمومی و چه در زندگی خصوصی»

کامنت بالا، فردرا به یاد بازار برده فروشان بابل می اندازد که هر کنیز بسته به میزان زیبایی و لطافت و خوشبویی دهانش قیمتی داشت. به راستی ، جواب کامنت گذار را چگونه باید داد؟ به مانند خودش که بازتولید کننده نظام و ادبیات مردسالار است؟ یا بهتر است زمینه های بروز چنین کامنتهایی را جستجو کنیم؟

«متعه» در لغت به معنای برخورداری و اسم مصدر از تمتع است (دهخدا). متعه یا صیغه که امروزه با عنوان ازدواج موقت نیز از آن یاد می شود یکی از انواع ازدواج است . تفاوت ازدواج موقت با ازدواج دائم در پرداختن مهر و ذکر مدت معین است. قانون مدنی در ماده 1075بیان می‌دارد که: «نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد». بنابراین در نکاح منقطع ذکر مدت از شرایط صحت نکاح است. برخلاف ازدواج دائم که می‌تواند بدون مهر منعقد شود و حتی می‌توان در آن شرط عدم مهر را ذکر کرد، در متعه ذکر مهر از شرایط صحت نکاح است و عدم ذکر آن یا بطلان مهر موجب بطلان عقد نکاح می‌شود .البته در این نوع نکاح از تعداد زنانی که مرد به عقد موقت خود درآورد سخنی به میان نیامده و با توجه به فتاوی فقها محدودیتی برای تعداد زوجه ذکر نشده است. از آنجایی که در این نوع ازدواج مرد ملزم به پرداخت نفقه به زن نیست، (ماده 1113 قانون مدنی در این مورد مقرر می‌دارد که: «در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده باشد یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد») دست مرد برای هوسرانی بسیار باز است.

بررسی متعه با استناد به قران و سنت

اکثر محدثان و بزرگان تفسیر از صحابه و تابعین تصریح کرده اند که آیه 24 سوره ی نساء (فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضه و لا جناح علیکم فیما تراضیت / زنانی را که متعه می کنید، واجب است مهر آنها را بپردازید. و گناهی بر شما نیست در آنچه بعد از تعیین مهر، با یکدیگر توافق کرده اید) در مورد ازدواج موقت نازل شده است.

احادیثی که بر معتبر بودن متعه دلالت دارد

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان1 آورده اند که: عبداللّه بن عمیر لیثى به حضور امام ابى جعفر باقر آمد، و عرضه داشت: درباره متعه زنان چه مى گوئى؟ امام فرمود، خداوند هم در کتابش آن را حلال کرده، و هم بر زبان پیغمبرش، پس متعه تا روز قیامت حلال است، عبداللّه عرضه داشت: اى ابى جعفر آیا مثل تو کسى چنین فتوا مى دهد، با اینکه عمر آن را حرام کرد و از آن نهى نمود؟ حضرت فرمود: هر چند که عمر تحریم کرده باشد، عرضه داشت: من تو را به خدا پناه مى دهم از اینکه حلال کنى چیزى را که عمر آن را حرام کرده؛ عبداللّه عمیر رو به آن حضرت کرد و گفت آیا دوست مى دارى زنان و دختران و خواهران و دختر عمه هاى تو متعه شوند؟ حضرت وقتى شنید که او نام زنان و دختر عموهاى آن جناب را برد روى از او برگردانید(تفسیر المیزان).

احادیثی که بر نسخ شدن حکم متعه دلالت مى کنند

در صحیح ترمذى از محمد بن کعب از ابن عباس روایت آورده که گفت: متعه در اول اسلام مشروع بود شخصى که از دیارى به شهرى وارد مى شد که به آنجا آشنائى نداشت، زنى مى گرفت به مدتى که مى دانست در آن شهر مى ماند، تا متاع او را حفظ نموده، کارهایش را اصلاح کند، این حکم همچنان بود تا آن که آیه «الا على ازواجهم او ما ملکت ایمانهم» نازل شد، ابن عباس اضافه کرده که به حکم این آیه هر فرجى که غیر این دو باشد حرام است(تفسیر المیزان) .

در الدرالمنثور است که ابو داود در کتاب ناسخ خود و ابن منذر و نحاس از طریق عطا از ابن عباس روایت کرده که: درباره آیه شریفه «فما استمتعتم به منهنّ فاتوهنّ اجورهنّ فریضه» گفته است: این آیه به وسیله آیه شریفه «یا ایها النبى اذا طلقتم النساء فطلقوهنّ لعدتهن» و آیه «و المطلقات یتربّصن بانفسهنّ ثلاثه قروء»، و آیه «و اللاتى یئسن من المحیض من نساء کم ان ارتبتم فعدّتهنّ ثلاثه اشهر» نسخ شده است(همان).

و در همان کتاب است که ابو داود در کتاب ناسخ خود و ابن منذر و نحاس و بیهقى از سعید بن مسیب روایت کرده اند که گفت :آیه میراث آیه متعه را نسخ کرده و در همان کتاب است که عبدالرزاق و ابن منذر و بیهقى از ابن مسعود روایت کرده اند که گفت: حکم متعه نسخ شده، و ناسخ آن آیه طلاق و آیه صدقه و آیه عده و آیه میراث است. و باز در همان کتاب است که عبدالرزاق و احمد و مسلم از سیره جهنى روایت کرده اند که گفت: رسول خدا در سال فتح مکه به ما اجازه داد زنان را متعه کنیم ولى از مکه بیرون نشدیم مگر آن که رسول خدا متعه را تحریم کرد (همان).

از قرن اول هجری مذهب باعث مشروعیت قدرت سیاسی شده است و نیروهای سیاسی و قدرتهای اقتصادی همواره در ایجاد احادیث جعلی اصرار ورزیده اند.چرا که از این راه موفق شده اند به گفته ها و اعمال خود صحه گذاشته و به آن مشروعیت بخشند.بنابراین تاکید زیاد بر احادیث عقلایی به نظر نمی رسد.

یکی از موضوعاتی که در بین اهل سنت و شیعه بحث هایی را برانگیخته است، متعه است. این نوع ازدواج از نظر اهل سنت ملغی شده است. مرنیسی در کتاب زنان پرده نشین و نخبگان جوشن پوش می نویسد:« این نوع ازدواج که بین چادرنشینان و بازرگانانی که به سفرهای طولانی مدت می رفتند رواج داشت در بین اهل سنت ممنوع شده است زیرا آنها آن را با اصول خانواده در اسلام و با قاعده پدرسویگی در تضاد آشکار می دانند»(مرنیسی،فاطمه،زنان پرده نشین و نخبگان جوشن پوش).

در حال حاضر فقهای شیعه متعه را معتبر و اهل سنت با نهی خلیفه دوم متعه را منسوخ می دانند.اما در بین فقهای شیعه نیز نظرات مختلفی در این خصوص وجود دارد آیت الله صانعی2 در پاسخ به استفتا در مورد ازدواج موقت فرمودند: «اساساً عقد موقّت در اسلام، برای رفع ضرورت است، نه عیّاشی مشروع و یا عِدل ازدواج دایم قرار گرفتن. بنابراین، برای کسانی که همسرشان در اختیار آنهاست و می توانند غریزه جنسی را به وسیله همسر اطفا نمایند، عقد موقت، ولو نسبت به زن مسلمان، به نظر این جانب، محلّ اشکال، بلکه محکوم به منع و عدم جواز است، و وسیله خراب شدن و از بین رفتن کانون زندگی و محیط سکن و آرامش و صدها ضرر دیگر است; و برای رفع مشکل جوانان، باید به دنبال راه های دیگر بود که مشکل ازدواج دایم آنان را مرتفع سازد.»

در مورد ازدواج موقت نیز مانند هر موضوع دیگری دیدگاه های مختلف وجود دارد، برخی آن را در شرایط فعلی مفید و موثر می دانند، برخی کاملا مخالفند و برخی آن را تحت شرایط خاص می پذیرند. در ادامه به بررسی این سه نظر می پردازیم.

1- نظرات موافقان:

بحث ازدواج موقت با سخنرانی وزیر کشور در همایش هم‌اندیشی حجاب در قم در 10 خرداد 1386موج جدیدی از چرا‌ها و چالش‌ها را در افکار عمومی پدید آورد. تقریباَ دو دهه پیش نیز در یکی از نمازهای جمعه تهران آیت‌ا…هاشمی رفسنجانی به این مقوله وارد شد که در آن زمان هم سخنرانی رئیس جمهور وقت با چالش هایی مواجه شد.

“مرتضی مطهری” در موافقت با ازدواج موقت، معتقد است از آنجائیکه امکان ازدواج دائم برای جوانان فراهم نیست، برای برطرف نمودن نیاز جنسی جوانان می توان از «سنت متروک» ازدواج موقت که در شیعه جعفری ریشه دارد، استفاده کرد. در واقع، وی معتقد است که به دلیل مشکلات اقتصادی و برخی تغییرات اجتماعی در جامعه معاصر جوانان نمی توانند از طریق ازدواج دائم در زمانی که نیازهای جنسی آنها افزایش یافته است استفاده کنند، و این مسئله ممکن است انحرافاتی به دنبال داشته باشد. یا باید از طریق ریاضت کشیدن نیاز جنسی خود را سرکوب کنند، یا اینکه ممکن است به ورطه هرج و مرج جنسی بیافتند.

به بیان دیگر، مطهری چنین استدلال می کند که: «آیا جوانان حاضرند یک دوره‏ رهبانیت موقت را طى کنند و خود را سخت تحت فشار و ریاضت قرار دهند، تا زمانى که امکانات ازدواج دائم پیدا شود؟ فرضاً جوانى حاضر گردد رهبانیت موقت را بپذیرد، آیا طبیعت ‏حاضر است از ایجاد عوارض روانى سهمگین و خطرناکى که در اثر ممانعت از اعمال غریزه جنسى پیدا مى‏شود و روانکاوى امروز از روى آنها پرده برداشته است صرف نظر کند؟ [راه دیگر آن است که] جوانان را به حال خود رها کنیم و به روى خود نیاوریم؛ به یک پسر اجازه دهیم از صدها دختر کام برگیرد، و به یک دختر اجازه دهیم با دهها پسر رابطه نامشروع داشته باشد، و چندین بار سقط جنین کند، یعنى عملاً کمونیسم جنسى را بپذیریم». در مقابل این وضعیت، وی ازدواج موقت را راه حلی شرعی و عملی می داند(شماره 87 مجله زن روز – قبل از انقلاب) .

“هادی قابل” یکی دیگر از مدافعان ترویج ازدواج موقت می گوید: با توجه به فرهنگ «ضد شرعی» موجود در جامعه امروز ایران، که ازدواج مجدد «زنان بیوه» را ناممکن ساخته یا به‌ شدت تقلیل داده است، عملاً بخش عمده‌ای از زنان جامعه، در اوج جوانی از بهره‌مندی‌های طبیعی جنسی محروم مانده و می‌مانند. اگر زنان مطلقه یا شوهر از دست داده (خواه دارای فرزند باشند یا نباشند) که درصد عمده آنان را زن‌های جوان (کمتر از 50 سال) تشکیل می‌دهند و اکثر آنان امکان ازدواج دائم مجدد را نمی‌یابند، در فرهنگ اجتماعی خود با تحقیر و تهدید و سرزنش مواجه نشوند و مبتنی بر «توصیه‌های شریعت محمدی» رفتار کنند و به بهره‌گیری از «ازدواج موقت» برای رفع نیاز طبیعی جنسی خود اقدام کنند، نیاز جنسی گروه عمده‌ای از پسران در جامعه‌ای مثل ایران، نیز به راحتی و از طریقی مشروع برطرف می‌شود و میزان جرائم جنسی، به‌شدت پایین می‌آید( روزنامه هم میهن 20خرداد 1386).

2- نظرات بینابینی:

دکتر “عفت السادات مرقاتی‌ خویی” – سکسولوژیست و عضو هیأت علــمی دانشگاه علـوم پزشکی ایران – معتقد است:
ازدواج موقت با رعایت شرایط خاص، می‌تواند یکی از راه‌های جلوگیری از اپیدمی ایدز یا بیماری‌های مشابه آن باشد اما به شرطی که ما برای آن دستورالعمل‌های خاصی طراحی و آن را نظام‌مند کنیم و گرنه ازدواج موقت به خودی خود نمی‌تواند کمکی به ما بکند. اگر قوانین ازدواج موقت باعث سروسامان دادن به وضعیت زنان آسیب‌دیده شود، اگر به نفع حمایت از زنانی باشد که مورد آزار قرار گرفته‌اند، اگر برای کاهش معضلاتی مانند پدیده زنان ویژه یا خیابانی باشد و هزاران اگر دیگر که همگی به نفع زنان، مردان و جامعه است، من با ازدواج موقت موافق‌ام. اما اگر ازدواج موقت و قوانین آن، این کاربرد‌ها و اثرات مثبت و حمایتی را نداشته باشد، با آن کاملا مخالف‌ام (همشهری آنلاین)

3-نظرات مخالفان:

“حسن یوسفی اشکوری” چند پرسش اساسی را درباره متعه مطرح می‌کند1) ادله قرآنی و فقهی ازدواج موقت کدامند؟ 2) در صورت مقنع بودن ادله شرعی آن،‌ آیا این یک حکم جاودانه است و برای تمام زمان‌ها و مکان‌ها (الی یوم‌القیامه) معتبر است و باید به هر قیمت اجرا شود؟

وی معتقد است در مورد اول،حتی مجال طرح موضوع و به طریق اولی امکان بررسی ادله فقهی آن نیست، اما به نظر نمی‌رسد که مبانی و مستندات نقلی فقیهان شیعه در اثبات ازدواج موقت چندان قانع‌کننده باشد.در عین حال با تکیه بر دلایل عقلی و ضرورت‌های اجتماعی، می‌توان در شرایط خاص و در چهارچوب قواعد معین و حدود تعریف‌شده با آن موافق بود. در مورد دوم، نیز می گوید: بعید می‌دانم که از جاودانگی حکم ازدواج موقت بتوان دفاع عقلانی کرد، حداکثر چیزی که می‌توان گفت، اجرای آن مشروط است به شرایط و‌ آثار و عواقب آن و پیامدهای عینی و واقعی اجرای آن و بعد اینکه اگر از کلیات و احکام بگذریم و در باب حکم شرعی متعه و حتی جاودانگی آن مناقشه نکنیم، چالش و پرسش بنیادین این است که اجرای رسمی ازدواج موقت (و صحیح‌تر همان متعه که در واقع ازدواج نیست و عمدتاً به انگیزه تمتع جنسی صورت می‌گیرد) چه تبعاتی دارد و در نهایت سود آن برای جامعه و حتی جوانان بیشتر است یا ضررآن؟

وی در ادامه می افزاید:عموم مردم و به‌ویژه زنان در طول تاریخ دیده‌اند که احکامی چون جواز تعدد زوجات یا ازدواج موقت، آشکارا جواز رسمی بوده است برای هوسرانی مردان متمکن و صاحب نفوذ اجتماعی (روحانیان و شاهان و امیران و بازاریان) و زن در این میان غالبا بازیچه‌ای بوده در دست مردان شهوت‌ران که یا فریب خورده یا از فقر و تنگدستی تن به ازدواج موقت یا دائم به عنوان زن دوم و سوم و … داده است (روزنامه هم میهن 20خرداد 1386).

دکتر” قرائی مقدم”، جامعه شناس و استاد دانشگاه، می گوید: ازدواج موقت علاوه بر تاثیرات نامطلوب اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی، باعث بروز انواع آسیب های اجتماعی از قبیل جرم و جنایت ،فرار از خانه و فحشا می شود. وی می افزاید:شاید ازدواج موقت برای زنانی که قبلا ازدواج کرده اند، مناسب باشد اما این روابط برای دختران مجرد، ناصحیح و دارای عواقب منفی بسیاری است. چون این خانواده ها دارای بنیان های محکمی هم نیستند، اقتصاد خاتواده متزلزل می شود و در نتیجه اقتصاد جامعه دچار مشکل می شود.

وی می افزاید:در سال گذشته تعداد کودکان حاصل از این ازدواج ها که به مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست و بدسرپرست سپرده شده اند، افزایش چشمگیری یافته است و با این روند باید نگران افزایش آسیب های اجتماعی بود. وی ازدواج موقت را سبب رواج بی بند و باری اجتماعی و جنسی می داند.

دکتر “نعمت الله فاضلی” استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز معتقداست: اگر ازدواج موقت به مثابه پاسخی برای چالش هایی که خانواده با آن روبرو است مطرح باشد نمی تواند نتیجه ای داشته باشد زیرا چالش های خانواده چالش های ناشی از رشد فرایندهای فردگرایی و دموکراتیزاسیون و همچنین تغییر کارکردهای اجتماعی خانواده است. این چالش ها در مقابل ازدواج موقت نیز وجود دارد. در نتیجه ازدواج موقت راه حل بدیلی برای حل مسئله نیست.

امروز جوانان و بطور کلی افراد خواهان روابط فردی و رمانتیک و در عین حال برابر و مساوات طلبانه و دموکراتیک هستند. رشد این ارزش ها باعث شده است از یک سو سن ازدواج افزایش یابد و افراد سعی می کنند تا حد ممکن هر چه دیر تر تن به تشکیل خانواده دهند.ازدواج موقت از نظر ابعاد اجتماعی اش نه تنها با ارزش های مدرن ناسازگار است بلکه به مراتب بیش از خانواده با چالش های اجتماعی روبروست (وبلاگ شخصی استاد، فرهنگ شناسی، 17 مهر1386 ).

نتیجه گیری:

ازدواج موقت ممکن است در کوتاه مدت برای رفع برخی از مسائل اثر بخش باشد اما آیا در بلند مدت نیز چنین است؟ آیا سبب افزایش آسیب های اجتماعی نمی شود؟

اصولا در این نوع رابطه نگاه به زن ابزاری و شیء انگارانه است و روشن است که چنین نگاهی سبب افزایش خشونت بر زنان و کاهش منزلت اجتماعی آنان می شود. چنین رابطه ای موقعیت زنان را چه زنانی که ازدواج دائم کرده اند، وچه زنانی که تن به چنین روابطی می دهند ،شکننده تر می کند. چنین رابطه ای نه تنها باعث حفظ کیان خانواده نمی شود بلکه برعکس باعث سست شدن پایه های آن و همچنین بدتر شدن جایگاه زنان در جامعه می شود. مردانی که تمکن مالی برای اختیار همسردوم ندارند از این طریق بدون داشتن تعهد و بدون دردسرهای ازدواج دائم که شامل پرداخت نفقه و تامین اقتصادی زن، فراهم کردن منزل مسکونی برای وی و… می شود به هوسرانی می پردازند، این مردان اگرچه بر اساس تفسیری از شرع! گناه نمی کنند اما به ناهنجاری های اجتماعی دامن می زنند .ازدواج موقت می تواند باعث افزایش نرخ طلاق و آسیب های اجتماعی زنان شود؛ چرا که با بالاتر رفتن سطح سواد و فرهنگ در جامعه ایرانی کمتر زنی حاضر می شود هوسرانی های همسرش را تحمل کند.آیا این نوع رابطه سبب افزایش همسرکشی نخواهد شد؟ زنانی که به دلیل خیانت شوهران از آن ها جدا می شوند، برای تامین معاش خود چه باید بکنند ؟ در جامعه ما که روز به روز عرصه به زنان تنگ تر می شود و زنان تنها در مشاغل سطح پایین استخدام می شوند (اگر استخدام شوند) آن هم با حقوق های پایین آیا راهکار ارائه شده به ضرر این زنان نیست، آیا سبب افزایش بهره کشی اقتصادی و جنسی از زنان نمی شود؟

در این میان سرنوشت کودکانی که مادرانشان به همین دلیل از پدرانشان جدا می شوند، چه می شود؟ همگان از اثرات مخرب طلاق بر کودکان آگاهند و این که درصد گرایش به بزهکاری افسردگی،خودکشی و… در این کودکان بیشتر است.

اگر قرار است متعه تنها برای پسران باشد اصولا چه نظارتی بر این امر می شود، حال آنکه بیشتر این عقدها در دفاتر غیر رسمی ثبت می شوند و نظارتی بر این امر صورت نمی گیرد و در این صورت نیز زن کالایی بیش نیست، کالایی که می توان خرید، از آن لذت برد و بعد رهایش کرد.

بیایید درباره کودکانی که در اثر چنین روابطی متولد می شوند فکر کنیم . با توجه به افزایش ازدواج موقت (آمار ازدواج موقت ثبت شده در کشور در سال84 حدود 76 % رشد داشته است،به غیر از عقدهای ثبت نشده) چند کودک بر اثر چنین روابطی بدنیا آمده اند، یا سقط شده اند؟ آیا این رابطه سبب گسترش کودک آزاری نیست؟ کودک برای بالیدن نیاز به مامن گرم و پر محبت دارد.پسرانی که به سبب نداشتن تمکن مالی تشویق به ازدواج موقت می شوند با کودکان خود چه خواهند کرد؟ آیا کسی که برای گریز از مشکلات ازدواج دائم سراغ صیغه می رود اصولا خواهان فرزند است؟ آیا مادر توان نگهداری فرزند را دارد آن هم در جامعه ای چون ایران که کودک تنها از طریق پدر شناسایی می شود و کودک بی نام پدر مورد تحقیر و طرد همگان قرار می گیرد.

اگر آنچنان که عنوان می شود ازدواج موقت برای حل مشکلات زنان بیوه و مطلقه تجویز می شود که چنین رابطه ای به ضرر این زنان است چرا که بعد از مدتی رها خواهند شد، آیا به عواطف تاراج شده این زنان فکر شده است؟ به وابستگی های عاطفی که ممکن است برای آنان بوجود آید ؟ اگر مردان از ازدواج دائم با آنان سرباز زنند، تکلیفشان چیست؟ آیا بهتر نیست به جای ترویج ازدواج موقت با زنان بیوه به فرهنگ سازی بپردازیم تا این زنان دوباره بتوانند ازدواج دائم کنند و پسرانی را که از بیم دچار شدن به گناه به تشویق به عقد موقت می کنیم، ترغیب به ازدواج دائم با این زنان کنیم؟برای کم کردن از مشکلات زنان بیوه و مطلقه و کاستن از آسیب های وارده به آنها، بهتر است به دنبال ایجاد شرایط توانمند سازی و اشتغال زایی برای آنها باشیم تا توصیه به ازدواج موقت با مردان متاهل یا پسران فاقد پشتوانه مالی لازم برای ازدواج دائم و بدین ترتیب زمینه های بروز آسیب های اجتماعی را کاهش دهیم.

افزایش کودکان بی هویت و فاقد شناسنامه،افزایش سقط جنین،افزایش طلاق، قتل و همسرکشی، بروز انواع آسیب های اجتماعی و گسترش فحشا، ازعواقب ازدواج های موقت در کشور است. بنابراین به جای ساده انگاری محض و برای فرار موقت از مسائل و به جای تشکیل همایش ها و سایتهای بیشمار برای ترویج ازدواج موقت، از روانشناسان، جامعه شناسان، حقوق دانان و مددکاران، اقتصاددانان و… دعوت کنیم و بخواهیم با استفاده از نتایج تحقیقاتشان، در پی رفع مشکلات جوانان و زنان برآیند. بهتر نیست به جای صرف هزینه های هنگفت برای سرپوش گذاشتن موقت بر ناهنجاری ها به درمان ریشه ای آنها بپردازیم تا همه در جامعه ای سالم تر و با حداقل آسیبهای اجتماعی زندگی کنیم. بنابراین به جای پاک کردن صورت مسئله بهتر است به فکر چاره اندیشی باشیم نه این که با توصیه به ازدواج موقت و برجسته کردن آن، ناهنجاری های دیگری را در جامعه بوجود آوریم. آیا شرایط امروز ایران، شرایط شبه جزیره عربستان در 1500 سال پیش است یا ما وارد دوران دیگری شده ایم که مقتضیات خاص خودش را دارد و برای از بین بردن آسیب های اجتماعی نیاز به راه حلهای علمی و کارشناسانه داریم و نه تجویز نسخه ای دیرینه.

کوتاه سخن آنکه صیغه سبب تحکیم بنیان های نظام مردسالاری، افزایش آسیب پذیری زنان و آسیب های اجتماعی می شود و ستمی آشکار علیه افراد بی پناه جامعه یعنی زنان و کودکان(حتی آسیب پذیرترین ) است. با توجه به احادیث صیغه تنها برای تمتع بردن و لذت جنسی است، بنابراین از مصادیق اعمال خشونت جنسی بر زنان است . آیا صیغه همان استثمار جنسی نیست که مدام در ادبیات رسمی از وجودش در غرب سخن می گوییم؟ یکبار دیگر ماده اول اعلامیه خشونت علیه زنان را مرور کنیم و به رابطه میان ازدواج موقت و آسیب های جنسی، روانی و رنج هایی که این نوع رابطه برای زنان دارد بیاندیشیم.

پانوشت ها:

1. این مطالب را علامه طباطبایی در تفسیر آیه فما استمتعتم به منهن فاتوهن اجورهن فریضه در سوره نساء با تایید ازدواج موقت آورده است.www.hozeh.net

2. پاسخ آیت الله صانعی در مورد صیغه

سوال : سلام نظر جنابعالی درباره صیغه با توجه به شرایط کنونی در ایران چیست؟ با تشکر و احترام

پاسخ نامه شماره[39438]دفتر حضرت آیه الله العظمی صانعی

بسمه تعالی

ج – اساساً عقد موقّت در اسلام، برای رفع ضرورت است، نه عیّاشی مشروع و یا عِدل ازدواج دایم قرار گرفتن. بنابراین، برای کسانی که همسرشان در اختیار آنهاست و می توانند غریزه جنسی را به وسیله همسر اطفا نمایند، عقد موقت، ولو نسبت به زن مسلمان، به نظر این جانب، محلّ اشکال، بلکه محکوم به منع و عدم جواز است، و وسیله خراب شدن و از بین رفتن کانون زندگی و محیط سکن و آرامش و صدها ضرر دیگر است; و برای رفع مشکل جوانان، باید به دنبال راه های دیگر بود که مشکل ازدواج دایم آنان را مرتفع سازد.