فکوهی: زنان از یک طرف اجتماعی می‌شوند ولی جامعه ظرفیت پذیرش آنها را برای بازار کار ندارد

6 تیر 1389

سرویس زنان جهان نیوز: برخی جامعه شناسان معتقدند که در جامعه‌ ما اجتماعی شدن زنان به شکل واقعی صورت نگرفته چرا که زنان تحصیل‌کرده به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح، خانه نشین شده اند.

به گزارش سرویس زنان جهان؛ برخی جامعه شناسان معتقدند که لازمه اجتماعی شدن زنان به خصوص زنان سرپرست خانوار ورود به سیستم‌های اقتصادی است و این تجربه را زنان کارگر کشور‌های آسیای جنوب شرقی مانند مالزی، اندونزی فیلیپین، تایلند و… در سال‌های 1980 به‌دست‌آوردند و آنچه سال‌ها قبل‌تر در اروپا اتفاق افتاد برای این زنان نیز تکرار می شود و این تجربه اجتماعی شدن برای زنان در تمامی کشور ها در حال رخ دادن است .

ناصر فکوهی «دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران»با اشاره به مدل های متفاوت اجتماعی شدن زنان در کشور،گفت:اجتماعی شدن در کشور‌های نفت‌خیز به مدل های متفاوت صورت می گیرد و اجتماعی‌شدن در مدل عربی (شمال آفریقا و خاورمیانه) به شکل بسیار ناقص و ضعیفی صورت گرفته است. این موضوع را می‌توانید در کشور‌های اردن و امارات و عربستان و حتی کشور‌هایی که به ظاهر خیلی غربی می‌آیند ببینید. حتی در کشور‌هایی که شکل و شمایل غربی دارند مانند تونس و مراکش اجتماعی شدن شکل نمی‌گیرد و جامعه به قیمت درآمد‌های نفتی و توریستی کمبود کار زنان را جبران می‌کند.

وی در ادامه افزود: اجتماعی شدن زنان در ایران کمی خاص است زنان می‌توانند وارد سیستم‌های دانشگاهی شوند و نیز می‌توانند وارد سیستم‌های اجتماعی شوند و این اتفاق به‌صورت پیوسته رخ می‌دهد و قابل بازگشت هم نیست. در اینجا دلیل اجتماعی‌شدن غیراقتصادی است به این معنا که زنان در همه حوزه‌هایی که رابطه چندانی به اقتصاد ندارد حضور آنها بسیار پر رنگ است. مثلا حضور زنان در دانشگاه که مدت‌هاست رابطه‌ای با بازار کار ندارد بسیار چشمگیر شده است.

فکوهی اظهار داشت: در ایران برخی زنان درس نمی‌خوانند ولی وارد بازار کار می شود. این موضوع را می‌توان به‌صورت منفی تعبیر کرد زیرا این افراد مهارت کافی شغلی و اجتماعی را ندارند .

فکوهی می‌گوید: در کشور ما اجتماعی شدن زنان با اقتصادی شدن آنها همراه نیست . به طوری که زنان فرایند اجتماعی شدن زنان را بدون ورود به بازار کار طی می‌کنند یعنی این افراد وارد دانشگاه ها می شوند و پس از کسب مهارت کاری و اجتماعی وارد بازار کار نمی شوند .

دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در مورد حضور اقتصادی زنان در سال‌های اخیر می‌گوید: در حوزه اقتصادی ابتدای سال‌های گسترش درآمد نفتی ایران (1330) نرخ اشتغال زنان زیر 5 درصد بود. در انتهای دوره رژیم گذشته (1352 تا 57) درآمد نفتی ایران 4 برابر می‌شود و اثرات خود را به سیستم شغلی منتقل می‌کند. در این دوره، از ابتدای دهه50 از نرخ رشد اشتغال زنان (9درصد) به بالاترین میزان رشد در تاریخ ایران یعنی 13درصد می‌رسیم.

بعد از انقلاب این نرخ سقوط می‌کند. ایران وارد جنگ می‌شود؛ معمولا کشورهایی که وارد جنگ می‌شوند به مانند جنگ‌های جهانی اول و دوم، زنان را برای جبران نیروی کار وارد بازار کار می‌کنند.

جنگ قاعدتا میزان اجتماعی شدن زنان را بالا می‌برد اما در ایران دولت با اتکا به درآمد‌های نفتی همزمان جنگ را به پیش می‌برد بدون اینکه محتاج کار زنان شود. بنابراین به شکل بسیار عجیبی در دهه60 نرخ اشتغال زنان چندان رشد پیدا نمی‌کند. از اوایل دهه70، وقتی که جنگ تمام می‌شود روند رشد اشتغال زنان از سر گرفته می‌شود. ولی حضورشان بیشتر از 12درصد نمی‌شود.

وی ادامه داد: معنی نرخ رشد 11 درصدی زنان این است که 80 درصد از زنان کار نمی‌کنند. البته مسئله پیچیده‌تر از اینهاست. چرا که ساختار کار زنان به‌گونه‌ای است که آنها معمولا 25-20سال کار می‌کنند و از طرفی میزان پراکندگی مشاغل زنان بیشتر از مردان است. در این شرایط که اکثریت زنان کار نمی‌کنند سیستم اجتماعی شدن غیراقتصادی ادامه پیدا کرده است به عبارت دیگر ما زنانی داریم تحصیل‌کرده و ماهر و توانمند ولی جامعه به دلیل عدم برنامه ریزی برای ورود به بازارکار آنها را خانه نشین کرده است .که جامعه شناسان این مسئله را اجتماعی شدن زنان به طور غیر واقعی می دانند.

فکوهی اظهار داشت: در جامعه‌ای که اجتماعی شدن زنانش به شکل واقعی صورت نگرفته باشد آسیب‌های فراوانی ایجاد می‌شود. زنان از یک طرف اجتماعی می‌شوند ولی جامعه ظرفیت پذیرش آنها را برای بازار کار ندارد .

وی در پایان با اشاره به افکار حاکم بر جامعه امروزی افزود: ذهنیت آدم‌های جامعه به راحتی تغییر نمی‌کند چرا که خانواده‌های ایرانی به‌شدت سنتی هستند و این آمادگی را ندارند که با سرعت از سنت جدا شوند. آنها می‌خواهند که دخترشان تحصیل کند ولی در عین حال از تغییر در اندیشه دخترانشان ناراحت می‌شوند. اگر به همین خانواده بگویید نگذارید دخترانتان تحصیل کنند آن را نشانه پایین بودن سطح فرهنگی خود می‌دانند ولی دوست دارند بعد از تحصیل دخترشان زود شوهر کرده و سر کار هم نرود.