به مناسبت یک سالگی زندان نسرین ستوده: نه انگار که او «بندی» است و ما آزاد / سحر مفخم

14 دی 1391

مدرسه فمینیستی: صبح روز سیزدهم شهریور سال 1389 ، نسرین ستوده وکیل مدافع تعداد بسیار زیادی از فعالان جنبش های اجتماعی و به ویژه جنبش زنان، با قدم هایی راسخ و استوار و با احترام به قانون، در پاسخ به احضاریه رسمی برای حضور در دادگاه اوین، که در روز 8 شهریور ماه آن سال با هجوم ماموران به خانه اش به دستش رسیده بود، خود را به دادسرای اوین معرفی کرد.

غروب روز سیزدهم شهریور سال 1389، رضا خندان همسر نسرین ستوده و وکیل او اعلام کردند که مسئولان زندان اوین بدون احترام به قانون، نسرین ستوده را بازداشت کردند.

اکنون در سیزدهم شهریور سال 1390، یک سال از روز بازداشت نسرین ستوده می گذرد، یک سالی که 120 روز آن را او در انفرادی سپری کرده و روزهای بسیاری از این حبس 365 روزه را در اعتصاب غذا و در عزاداری پدر و در سوگ هاله و هدا ….

امروز سیزدهم شهریور سال 1390 یک سال پس از این واقعه به کارنامه فعالیت های یکساله نسرین ستوده در زندان می نگریم و شگفتا که کارنامه ای است بس درخشان و همچنان تاثیر گذار… نه انگار که او “بندی” است و ما “آزاد”…!!

تلاش های قانونی نسرین ستوده برای دفاع از حقوق زندانی، تلاش های آرمانی او برای رسیدن به خواست های ملموس و عینی زندانی، عزاداری یکه و تنها برای پدری که در دوری از او جان داد، مهربانی و مادری برای مهراوه و نیما با نامه های محبت آمیز و مسولانه، همسری و مهرورزی به رضا خندان با دستان دستبند زده ای که عشق از آن می بارید، اعتراض های قانونی و منطقی به حکم های غیر عادلانه ، قلم زدن برای هاله هم بند جانباخته اش، چشم پوشی از دیدار عزیزان و وصله های تن اش به امید کاشتن نطفه احترام و امنیت برای خانواده همه زندانیان و… همه و همه کارنامه ای از او به جای گذاشته که حکایت از میزان دلسپردگی یک زن به عشقی عمیق و زمینی دارد: عشق به انسان و آزادی.

این وکیل جنبش زنان کیست که چنین به میانه میدان آمده است؟

نسرین ستوده حقوقدان، وکیل دادگستری ، فعال اجتماعی و نامی آشنا برای تمام فعالان زن به هنگام گرفتاری در زندان است. او در سال 1342 در تهران متولد شد، بعد از اخذ مدرک کارشناسی حقوق بین الملل از دانشگاه شهید بهشتی، در سال 1370 فعالیت مطبوعاتی خود را با نشریه “دریچه گفتگو” آغاز می کند و هم چنین مقالاتی را در روزنامه های جامعه، توس، صبح امروز و مجله آبان منتشر می کند. در سال 1373 ازدواج می کند و هم اکنون دارای دو فرزند است ، سال 1374 موفق به قبولی در آزمون وکالت شد اما نزدیک به 8 سال طول کشید تا توانست پروانه وکالتش را دریافت کند. او عضو کانون مدافعان حقوق بشر، کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز علیه زنان، و انجمن حمایت از کودکان بوده و وکالت پرونده‌های بسیاری از فعالان حقوق بشر، فعالان حقوق زنان، کودکان قربانی کودک آزاری و کودکان در معرض اعدام را به طور رایگان برعهده داشته‌است.

نسرین ستوده هنگام همکاری با انجمن حمایت از کودکان دو سال عضو هیئت مدیریه این انجمن بود و نیز از فعالان جنبش زنان و یکی از حقوقدان کمپین یک میلیون امضا است. ستوده وکالت بسیاری از پرونده‌های فعالان جنبش زنان و کنشگران جامه مدنی را برعهده داشته است.

نسرین ستوده قبل از دستگیری اعلام کرده بود که مأموران امنیتی چندین بار با همسرش تماس گرفته بودند و از او خواسته بودند که از پرونده خانم عبادی کناره گیری کند و یا اینکه منتظر عواقب آن باشد. نسرین چند روز قبل از بازداشت‌‌‌اش گفته بود : «الان هم حتماَ می‌‌‌خواهند بگویند که دارند تهدیدشان را عملی می‌‌‌کنند. هیچ اشکالی ندارد؛ من هم منتظر بودم و بدیهی است که اگر بازداشت شوم، شرایط عادلانه و برابر با بسیاری از موکلانم که بی‌‌‌گناه در زندان هستند پیدا می‌‌‌کنم و از این بابت وجدان آسوده‌‌‌ای خواهم یافت.» و او بود که بعد از اعدام موکلش آرش رحمانی‌‌‌پور نیز گفته بود که وقتی نمی‌‌‌تواند برای موکلانش کاری کند ترجیح می‌‌‌دهد کنار آنان باشد.

تعهد اجتماعی، اندیشه‌‌‌های آرمانی و حقوق‌‌‌بشری و تفکرات نوع‌‌‌دوستانه و اقدامات مسئولانه‌‌‌ی نسرین ستوده در کسوت یک وکیل که با عواطف انسانی در هم آمیخته است او را در جایگاه ویژه‌‌‌ای قرار می‌‌‌دهد. نسرین ستوده از وکلای پیشگام و سرشناسی است که در هر شرایطی به‌‌‌طور داوطلبانه به دفاع بی‌‌‌دریغ از آن‌‌‌چه حقوق شهروندی و انسانیت نام گرفته، پرداخته است. وی به عنوان وکیل‌‌‌مدافعی که بدون کمترین چشم‌‌‌داشت، همواره به دلیل تلاش‌‌‌ها و حمایت‌‌‌های قانونی و صادقانه‌‌‌اش به منظور اصلاح و رهایی متخلفین نوجوان زیر هجده سال ـ همچون صغری ـ که در گوشه‌‌‌ای از زندان‌‌‌های ایران‌‌‌زمین از یادها رفته بودند، در خاطره‌‌‌ها باقی می‌‌‌ماند. همچنین نسرین ستوده به خاطر دفاع از تعداد کثیری از زندانیان سیاسی و حتی زندانیانِ غیر عقیدتی همواره با احترام روبرو بوده است.

نسرین ستوده همان وکیلی است که یک تنه ایستاده بود و با شهامت از موکلان (اغلب زندانی) خود، جانانه دفاع می‌‌‌کرد تا موکلان سیاسی‌‌‌اش بدون دفاع و بدون پشتوانه‌‌‌ی قانونی در زندان‌‌‌ها تنها باقی نمانند.

نسرین ستوده به 11 سال حبس تعزیری و 20 سال محرومیت از وکالت و خروج از کشور و نیز 500 هزار ریال جریمه نقدی به واسطه عدم رعایت حجاب اسلامی در ویدئو سخنرانی اش محکوم شده است و هنوز بدون آن که حکم دادگاه تجدید نظر رای نهایی را صادر کند و حتا از یک روز مرخصی بهره بگیرد، در همین امروز یعنی 13 شهریور 1390، یک سال از زندانی شدن اش می گذرد.

نسرین ستوده در حالی که در زندان بسر می برد جایزه آزادی انجمن قلم آمریکا در سال ۲۰۱۱ را برای “انجام وظیفه وکالت در چهارچوب قوانین ایران و دفاع از حقوق فعالان سیاسی” دریافت کرد. پیش از این نیز او در سال 1387 جایزه بین المللی حقوق بشر ایتالیا را از آن خود کرد که در آن زمان به دلیل ممنوعیت خروج نتوانست آن جایزه را خود دریافت کند.

در ادامه فایل پی دی افی که در زیر می آید، مجموعه ای است از وقایعی که در این یک سال بر نسرین ستوده، وکیل جنبش زنان رفته است که در 90 صفحه به مناسبت سالگرد دستگیری اش جمع آوری و به صورت فایل پی دی اف در اختیار خوانندگان مدرسه فمینیستی قرار می گیرد:

نسرین ستوده: یک سال در زندان