نشست مطبوعاتی زنان علیه لایحه جدید گذرنامه: وارد حریم خصوصی خانواده ها نشوید!

14 دی 1391

مدرسه فمینیستی: روز دوشنبه 27 آذرماه، نشست مطبوعاتی در اعتراض به لایحه جدید گذرنامه که در آن صدور گذرنامه برای زنان مجرد زیر سن 40 سال، مشروط به اجازه پدر یا دادگاه شرع شده باحضور شماری از اعضای کمیته حقوقی «ائتلاف اسلامی زنان» و احزاب اصولگرا در محل جامعه زینب برگزار شد. در این نشست توران ولی مراد (دبیر ائتلاف اسلامی زنان)، اشرف گرامی زادگان (حقوقدان و سردبیر ماهنامه حقوق زنان) فاطمه راکعی (از کمیسیون زنان حزب مشارکت)، شهیندخت مولاوردی (حقوقدان و فعال حقوق زنان)، مرضیه قاسم پور (حقوقدان)، طاهره رحیمی (دبیر جامعه فاطمیون)، اعظم حاجی عباسی (دبیر جامعه زینب)، بدرالسادات میرموسوی (از حزب اعتماد ملی)، فاطمه ایلشاهی (دبیر احزاب زنان اصولگرا) به سخنرانی پرداختند. علاوه بر اعضای کمیته حقوقی ائتلاف اسلامی زنان و احزاب اصولگرا، شهناز سجادی، وکیل دادگستری و علی اسلامی پناه، استاد حقوق دانشگاه تهران و نماینده دوره هشتم مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست در اعتراض به لایحه جدید گذرنامه سخنانی ایراد کردند. فاطمه قائنی (عضو هیئت مؤسس جمعیت زنان مسلمان) نیز برای این نشست مطلبی فرستاده بود تا اعتراض خود را به این لایحه اظهار کند.

قرار بود که در این نشست از اعضای کمیسیون زنان مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشته باشند تا در برابر پرسش های مخالفان طرح جدید گذرنامه، پاسخ بگویند، ولی فاطمه رهبر، رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس، طی نامه ای رسمی به بهانه جلسه ای دیگر، از عدم حضور اعضای کمیسیون زنان مجلس خبر داده بود. متاسفانه نمایندگان مجلس نهم، گویا علاوه بر آن که هر روز طرح های عجیب و غریب علیه زنان ارائه می کنند، از ادای هر گونه پاسخی به پرسش های بی شماری که چنین طرح هایی در جامعه زنان برانگیخته، اجتناب می کنند.

توران ولی مراد: در پشت چنین طرح هایی، می توان نگرش دوران جاهلیت پیش از اسلام را یافت

توران ولی مراد، دبیر ائتلاف اسلامی در اعتراض به این لایحه گفت: در اسلام، زن و مرد یکی هستند و حتا بیشتر از دیدگاه های فمینستی که می گویند برابری، گفته نمی‌شود که برابر هستند بلکه گفته می‌شود که نفس واحده هستند یعنی در جسم و عقل و روح یکی و عین هم هستند. بنابراین چطور می شود که با چنین نگرشی در اسلام، در مجلس شورای اسلامی لایحه ای تصویب شود که در آن زن و مرد را چنان نابرابر در نظر می گیرند که زن زیر 40 سال را فاقد عقل ورزی می داند. اگر معیار عقل را از زنان بگیریم بدین معناست که می گوییم زن قوۀ تشخیص درست و غلط را ندارد و بنابراین انگار که زن فقط به عنوان ابزار جنسی در نظر گرفته می شود. وی در ادامه سخنانش افزود که: تفکراتی که پشت این لایحه قرار دارد فرهنگ دوران جاهلیت و پیش از اسلام است و انگار قرار است آن فرهنگ را بازتولید کنند.

طاهره رحیمی: رضایت والدین، هم برای زن و هم برای مرد واجب است اما چرا این قانون فقط برای زنان است؟

طاهر رحیمی، دبیر جامعه فاطمیون در این نشست اعتراضی در نقد این لایحه گفت: درحالی که زنان 6 سال زودتر از مردها مکلف می شوند، بنابراین زنان زودتر به بلوغ عقلی و عاطفی می رسند، در این لایحه جدید گذرنامه، سن عقلی زنان را به 40 سال رجوع داده است. وی سپس گفت: رضایت و احترام به والدین هم برای زن و هم برای مرد واجب است اما چرا این حکم را فقط برای زنان وارد قانون می خواهند بکنند؟.در واقع این ها مسائل اخلاقی است و چگونه می خواهیم وارد قانون کنیم؟ رحیمی در ادامه صحبت هایش گفت: ما در مورد قانونی که برای زنان متأهل شرط خروج را منوط به اجازه شوهر می دهد هم اعتراض داریم. زیرا اگر قرار است خانواده با چنین قوانینی حفظ شود، هم زن و هم مرد باید سفرشان منوط به اجازه یکدیگر باشد و این مسئله نباید فقط برای زنان باشد، چون ما به وضوح می بینیم که بسیاری از مردان هستند که اتفاقاَ با حق سفرشان به خانواده صدمه می زنند و نه زنان.

شهیندخت مولاوردی: هر روز نسبت به گذشته به جای جلو رفتن درحال عقب گرد هستیم

شهیندخت مولاوردی، حقوقدان و از اعضای حزب مشارکت و ائتلاف اسلامی زنان در این نشست در اعتراض به لایحه جدید گذرنامه گفت: ما انتظار داشتیم که در رابطه با تغییر قانون گذرنامه، مشکلاتی که برای زنان متأهل در رابطه با خروج شان از کشور وجود دارد، تمهیداتی در نظر گرفته شود و شرط اجازه شوهر را برای خروج از کشور زنان متأهل بردارند، ولی متاسفانه نه تنها این انتظار برآورده نشده بلکه خروج زنان مجرد را هم مشروط به اذن پدر کرده اند. این درحالی است که آنقدر جامعه ما رشد کرده که در خانواده ها حتا منتظر این تغییرات نشده بودند و زن و شوهرها وکالت نامه هایی برای رفع این مشکل قانونی بین خود تنظیم می کردند و در واقع قانون را دور می زدند. اما متاسفانه این تبعیضات با چنین لوایحی به جای کم شدن درحال گسترش است. وی در ادامه سخنانش به شمول قانون و مصالح عمومی اشاره کرد و گفت: قانون باید بر اساس مصالح اکثریت جامعه باشد ولی تنظیم کنندگان لایحه گذرنامه، با توجه به استثنائاتی که به قول خودشان در خارج از کشور ایجاد شده و در برخی از موارد اندک چهره زن ایرانی به قول آنان مخدوش شده، می خواهند قانونی را برای نیمی از جمعیت کشور ایرانی تصویب کنند و به خاطر استثنائاتی، کل این نیمه جامعه را از حق شان محروم سازند.

اشرف گرامی زادگان: وارد حریم خصوصی خانواده ها نشوید!

اشرف گرامی زادگان، حقوقدان، در اعتراض به این لایحه گفت: متاسفانه تدوین کنندگان این ماده در لایحه قانون گذرنامه، متخصص در این زمینه نیستند و نظر شخصی شان را در این لایحه اعمال کرده اند و متاسفانه در چنین لایحه هایی از متخصصان و کارشناسان در این زمینه استفاده نمی شود. وی در ادامه گفت: متاسفانه تدوین کنندگان این طرح، اصلا متوجه حریم خصوصی خانواده ها نیستند و به خودشان اجازه می دهند که شب بدون هیچ اطلاعی یک طرحی بنویسند و فردا وارد زندگی خصوصی خانواده ها بشوند. برای نمونه در همین طرح با ورود به حوزه خصوصی خانواده ها، والدین و بچه ها را به جان هم می اندازند.

اشرف گرامی زادگان سپس گفت: وقتی لایحه گذرنامه مطرح شد من یاد زمانی افتادم که قبل از انقلاب و در دوران مشروطه در زمینه حق رأی زنان، زنان را جزو مجانین و محجوران قرار داده بودند و برای همین زنان نمی توانستند در انتخابات شرکت کنند و بعد از آن که آن قانون را تغییر دادند زنان توانستند رأی بدهند. حالا ما با چنین طرح ها و لوایحی داریم برمی گردیم به آن دورانی که زنان را به علت محجور بودن فاقد صلاحیت عقلی برای رأی دادن می دانستند. و همین نشان می دهد که ما داریم عقب گرد می کنیم و این باعث تأسف است.

علی اسلامی پناه: هیچ کس حق ندارد کسی را به عدم بلوغ متهم کند

علی اسلامی پناه، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس که برای تغییراتی مثبت در لایحه حمایت از خانواده در مجلس هشتم، فعالیت بسیاری کرده بود، در این نشست در اعتراض به لایحه جدید گذرنامه گفت: از نظر حقوقی 2-3 ایراد به این طرح وارد است. از جمله آن که این طرح مغایر با اصل 21 قانون اساسی است که هیچ تفاوتی بین زن و مرد قائل نشده است. وی اضافه کرد: زن به محض رسیدن به سن بلوغ از حجر خارج می شود و پدر بعد از سن بلوغ دختر، ولایت اش بر او زائل می شود، مگر در مسئه رسیدگی به اموال که اگر احیاناَ زن بعد از سن بلوغ رشیده نشده باشد، تا مدتی پدر بر دختر قیمومیت دارد و مسئله قیمومیت هم فقط در رابطه با مسائل مالی است. وی سپس گفت: در هیج کجایی نیامده است که بعد از سن بلوغ زن به حجر بر می گردد.

فاطمه راکعی: چرا می خواهید جلوی زنان مفسده را برای خروج از کشور بگیرید؟

فاطمه راکعی در مورد این لایحه گفت: در روز روشن می آیند و یک حق مسلم برای رفت و آمد و سفر را از زنان می گیرند. این که چهار نفر بنشینند و بدون کار کارشناسی، برای زنان فرهیخته ایرانی تصمیم بگیرند، واقعاَ جای بحث فراوان دارد. کسانی که از این طرح دفاع می کنند می گویند که برخی از زنانی که منحرف هستند می روند و در خارج از کشور مفسده می کنند، بسیار خوب اگر چنین است چرا نمی گذارید زنانی که منحرف هستند بروند به یک کشور دیگر، نه این که در کشور خودمان بمانند و در همین جا مفسده کنند.

راکعی در ادامه سخنانش افزود که: مدافعان این لایحه باید پاسخ بدهند که اصلا چنین کاری عملی هست؟ یعنی لابد باید یک نهاد و سازمان عریض و طویل تأسیس کنند که تشخیص بدهند که کدامیک از زنان رشیده هستند و کدام نیستند. از سوی دیگر آیا چنین طرح هایی به ازدواج های صوری نمی انجامد و به اختلافات خانوادگی دامن نمی زند؟

مرضیه قاسم پور: افاضات موافقان این طرح در مجلس، اساساَ دون شأن قانونگذار و قانونگذاری و نماینده دولت است

مرضیه قاسم پور، وکیل دادگستری و از اعضای ائتلاف اسلامی زنان گفت: چه شده که در چند سال اخیر دولت این قدر به مسائل زنان وارد می شود؟ چرا از بین معضلات و مشکلات مربوط به زنان، مثل کاهش سن روسپیگری، یا مسئله بیکاری و عدم تأمین اجتماعی، سراغ آن دسته از مسائلی می روند که در سطح اولویت خاص خود را دارد. لایحه قسمتی از ماکت و طرحی است که برای زنان دارند. لایحه حمایت از خانواده چند سال از زندگی زنان فعال جامعه را به خودش اختصاص داد؟ بعد از آن آمدند طرح تفکیک جنسیتی را مطرح کردند و بعد هم بومی گزینی را مطرح کردند، بعد حذف دختران دانشجو از بسیاری رشته ها را مطرح کردند، بعد طرح تک جنسیتی کردن دانشگاه ها را به میان کشیدند. و حالا هم این لایحه گذرنامه که تازه ترین مورد آن است، و به نظر می رسد ایجاد محدودیت برای مسافرت زنان به سفرهای خارجی محدود نخواهد ماند و لابد در آینده نقشه هایی هم برای سفرهای داخلی زنان دارند.

شهناز سجادی: وقتی دختر 9 ساله طیق قانون می تواند حتا تنها زندگی کند پس چطور دختر 39 ساله نمی تواند سفر کند؟

شهناز سجادی، حقوقدان و وکیل دادگستری نیز طی سخنانی اظهار داشت: محرومیت زنان زیر 40 سال از حق سفر، یک تبعیض و محرومیت است و چون تبعیض آمیز است بنابراین مخالف اصل 19 و 20 قانون اساسی است. همچنین قانون مدنی ما که مال 78 سال پیش و مبتنی بر فقه است حالا با توجه به این قوانین که اتفاقا در فقه و سنت ریشه دارد، بنابراین نمی توان گفت که این کسانی که مدافع این لایحه جدید گذرنامه هستند حتا دیدگاه سنتی و فقهی هم نمی توانند داشته باشند چون این قوانین مدنی قدیمی ما که چنین محدودیتی برای سفر زنانی که بالغ می شدند قائل نبود. مثلا در همین قوانین مدنی ما سن 9 سال برای زنان سن بلوغ در نظر گرفته شده و طبق این قانون حتا دختر 9 ساله می تواند برود و تنها زندگی کند. دادگاه های خانواده در مورد حضانت دختر 9 ساله وارد قضاوت نمی شوند چون با توجه به قانون دختر 9 ساله خودش می تواند حتا تنها زندگی کند و خودش تعیین کند کجا زندگی کند، و نه دادگاه و نه پدر و مادر نمی توانند برای او تعیین تکلیف کند. حال چطور دختر 39 ساله نمی تواند سفر بکند؟ وی سپس گفت: امنیت حقوقی زنان با توجه به این طرح ها و لوایح به شدت کاهش پیدا کرده است. یعنی زنان نمی دانند منظور و دلیل این طرح ها و لوایح برای چیست؟ این درحالی است که زنان کاربران این لوایح هستند و باید بدانند برای چه این طرح ها مطرح می شود.

فاطمه ایلشاهی: قانونی که بنایش بر این باشد که دختران سفییه هستند یا مهجور اهانت به دختران و زنان است

فاطمه ایلشاهی، دبیر احزاب زنان اصولگرا در این نشست با اشاره به کرامت انسانی انسان در قرآن که هم زنان را شامل می شود و هم مردان را گفت: امروز دختران و زنان رشد و توانایی های خود را در عمل نشان داده اند. دختران به مدارج علمی و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی دست پیدا کرده اند و این ها را بر اساس توان عقلی و تلاش های خود انجام می دهند. امروز دختران بسیاری هستند که خودشان را اداره می کنند و بسیاری از زنان و دختران خانواده را هم اداره می کنند. این نگاه نه تنها حمایتی نیست بلکه ظالمانه است و غیر کارشناسانه و بر مبنای دین و منطبق با کرامت انسانی زن نیست و خودش مصداق ظلم است اسلام با ظلم مخالف است.

وی در ادامه گفت: نوشتن قانونی که بنایش بر این باشد که دختران سفیه هستند یا مهجور اهانت به دختران و زنان است. کسی اجازه ندارد کرامت انسانی دختران را خدشه دار کند و عقل آن ها را زیر سوال ببرد. با این کار هم به دختران صدمه زده می شود و هم به خانواده و هم به جامعه چرا که همین دختران هستند که نقش اصلی را در تربیت فرزندان دارند و جامعه با عقل و درایت و سلامت همین دختران است که سلامت می ماند. زنان صالح جامعه صالح می سازند. اگر بنا بر این باشد که دختران از کاربرد عقل ناتوان هستند به چه جامعه ای قرار است برسیم؟

اعظم حاجی عباسی: لایحه جدید گذرنامه خشونت قانونی علیه زنان است

اعظم حاجی عباسی، دبیر جامعه زینب در اعتراض به این لایحه گفت: خشونت فقط ضرب و شتم نیست بلکه خشونت کلامی، خشونت اقتصادی و… هم وجود دارد و محروم کردن زنان برای صدور گذرنامه در واقع نوعی خشونت قانونی علیه زنان است. اعظم حاجی عبادی سپس گفت: «امام خمینی در سخنان خود با چنین مسائلی علیه زنان مخالفت کرده است مثلا ایشان گفته است: چرا با کار کردن زن مخالف باشیم؟ چرا زن نتواند کارهای دولتی انجام دهد؟ چرا با مسافرت کردن زن مخالفت کنیم؟…» حاجی عبادی با اشاره به این سخنان ادامه داد: حال چرا وقتی رهبر انقلاب چنین سخنانی را گفته، امروز در مجلس علیه مسافرت کردن زنان، می خواهند قانون تصویب کنند؟

بدرالسادات میرموسوی: این لایحه علاوه بر مغایرت با قانون اساسی و قانون مدنی و قرآن، در تضاد با وقایع و تاریخ اسلام هم است

بدرالسادات میرموسوی از اعضای حزب اعتماد ملی، در اعتراض به این لایحه گفت: این لایحه جدید گذرنامه هم مغایر قانون اساسی، هم مغایر قانون مدنی و هم مغایر قرآن است. علاوه بر آن در تاریخ اسلام هم هیچگاه برای سفر زنان محدودیتی وجود نداشته است. حال می خواهم سئوال کنم که در کجای تاریخ اسلام داریم که معصوم از حرکت یک زن جلوگیری کرده باشد. ما در طول تاریخ اسلامی به خصوص در واقعه کربلا، زنان گوناگون بدون این که اجازه ای بگیرند و در مقابل ظلم می ایستادند و حتا مسافرت هایی کردند برای دفاع از ائمه و هیچ کجای تاریخ نداریم که معصوم مخالفتی شده باشد با آن.

فاطمه قائنی: بهرمندی از آزادی حق هر فردی است و اگر از هر کس گرفته شود معترض می شود

فاطمه قائنی، از اعضای احزاب اصولگرا زنان نیز طی مطلبی که برای این نشست فرستاده بود در مورد این لایحه چنین نظر می دهد: من وارد این مسئله نمی شوم که چرا این لایحه فقط خاص دختران تنظیم شده چرا که اگر در این لایحه دختران و پسران را هم به طور مساوی مورد نظر قرار داده بود، باز جای بحث داشت و اعتراضات دو چندان می شد. چون بهرمندی از آزادی، حق هر فردی است و اسلام بر آن منعی نگذاشته و اگر از هر کس گرفته شود معترض می شود. هیچ فرقی از این جهت بین زن و مرد نیست حتا دختران از 9 سالگی حکم یک زن بالغ را دارند که باید مسائل عبادیشان را مثل زنان بالغ انجام دهند و من تعجب می کنم که چرا بعضی از خانم های نماینده پیشنهاد داده اند که اگر دختری رشیده بودنش ثابت شد به اذن پدر برای خروج از کشور نیازی نباشد. وی سپس گفت: من پیشنهاد می کنم که طور دیگری مسئله را مطرح بکنیم و بگوییم که: اگر فردی مهجور بودنش اثبات شد با اذن پدر و همراه از کشور خارج شود. چون اصل این است که دختران به یک سن قانونی که رسیدند بالغ و رشیده اند، مگر عکس آن ثابت شود.

پس از پایان گرفتن سخنان افراد شرکت کننده، این نشست در ساعت 7 پس از پرسش و پاسخ خاتمه یافت.