لزوم حمایت تشکل های کارگری از «کنوانسیون منع خشونتِ جنسیت محور در محیط کار»

محمد صفوی-2 آذر 1393

مدرسه فمینیستی: چهارم آذر ماه 1393، مصادف است با 25 نوامبر، «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان». به همین مناسبت، به سنت سال های گذشته در مدرسه فمینیستی، تلاش کردیم با تهیه ویژه نامه ای، همراه با خواهرمان در سراسر جهان، اعتراض مان را به خشونت علیه زنان نشان دهیم. مطلب زیر که توسط محمد صفوی به نگارش درآمده، بحث خشونت علیه زنان در محیط های کار را مورد بررسی قرار داده است:

خشونت جنسیت محور در محیط کار را متوقف کنید

گستردگی رفتار خشونتِ جنسیت محور در همه عرصه های اجتماعی، از خانه تا خیابان و محل تحصیل و محیط کار یکی از فراگیرترین موارد نقض حقوق بشر است که امنیت و سلامتی روحی و جسمی زنان و دگرباشان جنسی را در سرتاسر جهان، با مخاطره جدی روبرو ساخته است. بنا به گزارش سازمان جهانی کار، از هر سه زن بین سنین 15 تا 44 سال، یک زن در طول عمر خود حداقل یک بار مورد خشونتِ جنسیت محور قرار گرفته است.(1) تا آنجا که به رفتار خشونت آمیز در نهاد کار و حوزه اشتغال زنان مربوط می شود برخی از اتحادیه های بزرگ بین الملی کارگری به سهم خود، طی سال های اخیر تلاش های مؤثری را در همکاری با سازمان جهانی کار برای پایان دادن به خشونت و تصویب «کنوانسیون منع خشونتِ جنسیت محور در محیط کار» آغاز کرده اند.

در حال حاضر طرح و پیشنهاد «کنوانسیون منع خشونت جنسیت محور در محل کار» یکی از موضوعات اصلی مباحثات هیئت رهبری کننده ی «سازمان جهانی کار» است. لیکن تصویب این کنوانسیون که می تواند گام مؤثری برای متوقف کردن خشونت در نهاد کار باشد نیازمند حمایت کشورهای عضو و نهادهای کارگری از روند تصویب این کنوانسیون دارد.

لزوم حمایت از این کنوانسیون، از آنجا ناشی می شود که در بسیاری از کشورها در قوانین مربوط به کار، متأسفانه هیچ گونه قانون یا تبصره و ماده ای در مورد منع خشونتِ جنسیت محور در محیط کار وجود ندارد. برای نمونه در قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوبه 1369 گرچه به موارد اندکی از حقوق زنان شاغل اشاره شده است ولی جای تأسف است که هیچ گونه قانون یا ماده ای در مورد منع خشونت جنسیت محور در محیط کار وجود ندارد. از سوی دیگر صاحبان کار نیز خود را موظف نمی دانند که علیه خشونت جنسیت محور در محل کار اقدامی عاجل نمایند و یا آیین نامه ای در این مورد صادر نمایند و یا حتا کارکنان و کارگران خود را در مورد موضوع غیرانسانی «خشونت جنسیت محور» و پیشگیری از آن آموزش دهند. از سوی دیگر در کشورهایی مانند کشور ما که کارگران و شاغلان صنف های تولیدی اغلب از تشکل های مستقل کارگری و قرارداد دستجمعی کار محروم هستند طبعاَ نمی توانند در قراردادهای دستجمعی کار موضوعات مربوط به خشونت جنسیت محور در محیط کارشان را مطرح نمایند، یا در این مورد به همکاران خود آموزش بدهند. به همین سبب لزوم حمایت از تصویب بدون قید و شرط کنوانسیون منع خشونت جنسیت محور در محیط کار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

حمایت از این کنوانسیون و تلاش برای به تصویب رسیدن آن فضایی به وجود خواهد آورد که فعالان کارگری و تشکل های کارگری موجود در نخستین گام با کسب آموزش در مورد انواع خشونتِ جنسیت محور، قادر خواهند شد که موارد رفتار خشونت آمیز در محیط های کار را مورد شناسایی قرار دهند و به کارگران و کارمندان و شاغلان صنف های مختلف، آموزش های پیشیگرانه ارائه دهند. همچنین تصویب چنین کنوانسیونی می تواند این قدرت را به تشکل های کارگری موجود و فعالان کارگری بدهد که طبق آن کارفرمایان را موظف نمایند که برای امن تر کردن محیط کار برای زنان، آیین نامه هایی را در ممنوعیت رفتار خشونت آمیز در محیط کار صادر نمایند و در عمل پایبندی خود را به رفع خشونت در محل کار به اثبات رسانند.

روشن است که تصویب این کنوانسیون، در هر کشوری راه را برای فعالان کارگری و تشکل های صنفی و سندیکایی موجود باز خواهد کرد که آنها بتوانند با موانع کمتری قربانیانِ خشونتِ جنسیت محور را مورد حمایت قانونی و حقوقی قرار دهند.

با توجه به حجم بسیار بالای خشونتِ جنسیت محور که بیش از همه زنان کشور ما را در خانه تا خیابان و محل کار مورد هدف قرار داده است بسیار ضروری است که تشکل های کارگری موجود کشورمان به حمایت از این فراخوان بین المللی برای تصویب کنوانسیون منع خشونت جنسیت محور بپیوندند. اما در کشور ما که کارگران و کارمندان فاقد تشکل های مستقل کارگری هستند وظیفه اصلی حمایت از کنوانسیون منع خشونت جنسیت محور در محیط کار در درجه اول به عهده مسئولین دولت و خانه کارگر جمهوری اسلامی و خصوصا «اتحادیه زنان کارگر» به رهبری خانم سهیلا جلودار زاده است.

پانوشت:

www.ilo.org “Gender – based violence in the world of work”by Adrienne Cruzeand sabine klinger”