درگذشت مهرانگیز دولتشاهی از پیشگامان تصویب «قانون حمایت از خانواده» سال 1346

مدرسه فمینیستی: مهرانگیز دولتشاهی در سن 91 سالگی در پاریس درگذشت. مرگ مهرانگیز دولتشاهی درحالی اتفاق افتاده است که در یک ماهه اخیر با بالا گرفتن بحث لایحه حمایت از خانواده در مجلس شورای اسلامی، نام مهرانگیز دولتشاهی به واسطه پیشگامی اش در تصویب «قانون حمایت از خانواده» سال های 1346 و 1353 بارها در گفتارها و مکتوبات فعالان جنبش زنان به چشم می خورد. چرا که امروز برای فعالان جنبش زنان «لایحه حمایت از خانواده» یادآور «قانون حمایت از خانواده» سال 1346 است، قانونی که پس از پیروزی انقلاب 57 بلافاصله ملغا اعلام شد و امروز پس از گذشت 40 سال از تصویب آن، فعالان جنبش زنان برای رسیدن به دستاوردهای آن، مصیبت های بسیاری را تحمل می کنند. در این میان قانون حمایت از خانواده سال 1346، یادآور تلاش های زنانی همچون مهرانگیز دولتشاهی است که برای تصویب آن تلاش کردند. مهرانگیز دولتشاهی بی شک یکی از مبتکران و پیشگامان اصلی ارائه و تصویب این قانون در مجلس شورای ملی در سال 1346 و سپس ایجاد تغییرات و اصلاحاتی در آن در سال 1353 بود. در قانون حمایت از خانواده سال 1353 تعدد زوجات با شرط و شروط های بسیار محدود شده بود.

به گزارش رادیو فرانسه: مهرانگیز دولتشاهی در حالی فوت کرد که تا پیش از آنکه در چنگال بیماری گرفتار شود کنجکاوی و علاقۀ خود را به تحولات ایران حفظ کرده بود و فعالیت زنان کشور خود را با اشتیاق دنبال می کرد.

مهرانگیز دولتشاهی در سال 1296 ، نود و یک سال پیش، در اصفهان به دنیا آمده بود. وی تحصیلات دانشگاهی خود را در آلمان گذراند و موفق به کسب مدرک دکترا در رشتۀ علوم اجتماعی شد.

او همچنین سه دوره به عنوان نماینده از شهر کرمانشاه در مجلس شورای ملی حضور پیدا کرد. از جمله فعالیت های بین المللی او باید از نیابت ریاست شورای بین المللی زنان یاد کرد.

به گزارش بی بی سی مهرانگیز دولتشاهی در دوره ای که عباسعلی خلعتبری وزیر خارجه ایران بود، به عنوان اولین سفیر زن عازم سفارت ایران در دانمارک شد و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی به این ماموریت ادامه داد.

رضا قاسمی از سفیران ایران پیش از انقلاب اسلامی، به بخش فارسی بی بی سی گفت که خانم دولتشاهی از کادر رسمی وزارت خارجه نبود اما به دلیل پیشینه درخشانش انتصاب وی به سمت سفیر ایران در دانمارک با استقبال بدنه وزارت خارجه ایران همراه شد.

او می گوید که این انتصاب از تبعات انقلاب سفید محمد رضا شاه بود که در جریان آن از برابری حقوق زن و مرد نیز سخن می گفت.

به گفته آقای قاسمی در دوره ماموریت خانم دولتشاهی در دانمارک بسیاری از رسانه های اروپایی به آن واکنش مثبت نشان می دادند.

و اما، شاهرخ مسکوب با مهرانگیز دولتشاهی مصاحبه تاریخ شفاهی انجام داده است که در این مصاحبه مهرانگیز دولتشاهی می گوید (نقل به مضمون) اهمیت حضور زنان در فعالیتهای اجتماعی، دو دلیل دارد: اول انکه آنان مدت زیادی در خانه مانده اند و باید شجاعت لازم برای حضور در اجتماع را کسب کنند و دوم اینکه جامعه متوجه شود که زنان می توانند مفید باشند و کار انجام دهند. به عبارت دیگر زنان طبقه ی متوسط با ارائه ی خدمات به زنان طبقه ی پایین خود را توانمند می ساختند تا بتوانند وارد مناسبات سیاسی شوند و قوانین را تغییر دهند.

مهرانگیز دولتشاهی در سال 1325 در سازمان خدمات اجتماعی و انجمن حمایت از زندانیان مشغول به کار شد. سپس ” جمعیت راه نو” را بنیان گذاشت . این انجمن بعدها به عضویت ” اتحادیۀ بین المللی زنان ” در آمد.

در جمعیت راه نو به طور مرتب جلسات گفتگو و بحث در مورد قانون اساسی و مدنی برگزار می شد. هدف از این جلسات بالا بردن سطح آگاهی زنان تحصیل کرده ی طبقه ی بالا نسبت به قوانین موجود بود.

مهرانگیز دولتشاهی که مدافع برابری حقوق زن و مرد بود ، برای پیشرفت اجتماعی و فردی زنان تلاش بسیار کرد. از جمله فعالیت زیادی برای سواد آموزی زنان در جنوب شهر تهران انجام داد و در چارچوب برنامه های انجمن جمعیت راه نو اولین نمایشگاه بین المللی ” فعالیت زن” را با شرکت سی کشور آسیای و اروپایی در ایران ترتیب داد.

هدف اولیه ی این سازمان به گفته دولتشاهی اصلاح قانون خانواده بود و نه کسب حق رای برای زنان. دولتشاهی معتقد بود که بدون وجود یک قانون خانواده مناسب که زنان را آگاه کند آنها نمی توانند با کسب حق رای تغییر محسوسی در شرایط فعلی به وجود آورند.

مهر انگیز دولتشاهی در سال 1381 کتابی به نام” جامعه، دولت و جنبش زنان ایران” نوشت که یکی از اسناد مهم تاریخ فعالیت زنان ایران در جهت برابری و پیشرفت است.