فرخنده تا سه سال پس از آزادی از زندان چاره یی جز سپری کردن شب ها در پارک های جنوب تهران نداشت. او تا قبل از پا گذاشتن به خانه خورشید که یکی از معدود پناهگاه ها و ملجاء زنانی مانند او است، مجبور بود شب های سرد زمستان و روزهای گرم تابستان را در خیابان ها و مناطق پرخطر تهران سپری کند و هر لحظه خود را در یک قدمی مرگ و تجاوز ببیند.
اما او اکنون با کابوس و تهدید دیگری رو به رو است. فرخنده در حالی که در اثر شدت سرفه چشم هایش آب افتاده به زن هایی که او را دوره کرده اند، می گوید؛ «انگار سرطان ریه نمی خواهد دست از سر من بردارد. شوهر خدا بیامرزم هم در اثر سرطان از دنیا رفت،»
فرخنده به خوبی می داند علت اصلی مرگ شوهرش چه بوده و چه آینده یی در انتظار او است، با این وجود در تلاش است دیگران از رازی که در سینه دارد، مطلع نشوند. او روزها در حالی که خود را با ضرب گرفتن بر پشت یک سطل آشغال سرگرم می کند در تلاش است تا دست کم روزهای از عمر باقی مانده اش را با کابوس مرگ سپری نکند.
راضیه هم شرایط بهتری از فرخنده ندارد. او که هنوز 17 سال بیشتر از عمرش نمی گذرد اولین بار پس از بارداری دومش از ابتلا به ویروس اچ آی وی در خون خود آگاه شد. او که هر روز برای خوردن وعده یی غذای گرم و گرفتن خدمات دارویی و بهداشتی به مرکز گذری کاهش آسیب زنان می آید در یکی از آزمایش های این مرکز دریافت مبتلا به ویروس اچ آی وی است.
راضیه در حالی که برای گرم کردن خود روی سکوی کنار باغچه در زیر آفتاب نیمه گرم پاییزی می نشیند، سعی می کند علت لاغری ناگهانی اش را برای دوستانش توجیه کند. او که به هیچ عنوان نمی خواهد کسی از رازش آگاه شود بی اشتهایی را دلیل اصلی کاهش وزن یکباره خود مطرح می کند.
راضیه از زمانی که به یاد می آورد به عنوان کودکی خیابانی در کوچه پس کوچه های جنوب تهران پرسه زده و برای به دست آوردن پولی برای خود و خانواده اش متحمل سختی ها و رنج های فراوانی شده است. او زمانی که 13 سال بیشتر نداشت از یکی از شوهران موقت خود باردار شد ولی به دلیل فقر مالی نتوانست از فرزندش مراقبت کند و او را به بهزیستی سپرد. راضیه با وجود آگاهی از بیماری خود، قصد ندارد یک بار دیگر خود را از لذت مادر شدن محروم کند برای همین با وجود تمام خطراتی که او و فرزندش را تهدید می کند، تصمیم دارد فرزند خود را هر طور که شده به دنیا بیاورد و تا زمانی که زنده است از او نگهداری کند. راضیه به خوبی می داند که آینده او با گذشته اش فرق چندانی ندارد و مجبور است برای تامین هزینه های زندگی خود و فرزندی که در راه دارد هر از گاهی به عقد موقت مردی در بیاید.
شاید وضعیت سمیرا 20 ساله از فرخنده و راضیه کمی بهتر باشد. او تقریباً با بیماری خود کنار آمده و سعی دارد با امیدواری به زندگی ادامه دهد. او برای تامین هزینه های زندگی، در خانه خورشید منجوق بافی می کند و با فروش سنجاق سینه هایی که نشان روبان قرمز را روی خود دارند درآمد اندکی کسب می کند.
سمیرا با وجود سن کمش سرپرست دو برادر و خواهرش نیز هست و قصد دارد به زودی با پسر همسایه شان ازدواج کند. او نامزد خود را از بیماری اش مطلع کرده و از اینکه نامزدش حاضر شده سمیرا را با وجود بیماری اش بپذیرد بسیار خوشحال است. سمیرا امیدوار است بعد از ازدواجش بتواند کمی از هزینه های زندگی خواهر و برادرهایش را تامین کند و تا زمانی که پدرشان از زندان آزاد شود از آنها حمایت کند.
فرخنده، راضیه و سمیرا جزء زنان اچ آی وی مثبتی هستند که هر روزه برای گرفتن خدمات پزشکی، دارویی و پوشاک به مراکز گذری کاهش آسیب مراجعه می کنند. اگرچه در این مراکز زنان اچ آی وی مثبت زیادی حضور دارند ولی وضعیت این سه نفر از همه آنها ناامیدکننده تر است زیرا هیچ یک از آنها دارای کارت هویت، شناسنامه یا کارت ملی نیستند برای همین هم نمی توانند از هیچ یک از خدمات دولتی رایگان برای درمان بیماری های خود استفاده کنند. آنها به خوبی می دانند آنچه باعث نابودی ایشان خواهد شد ایدز نیست، بلکه نداشتن هویت است.
البته به گفته محسن اسماعیلی مدیر یکی از بیمارستان های خصوصی تهران این دسته از افراد می توانند از خدمات درمانی که در بیمارستان های خصوصی ارائه می شود استفاده کنند زیرا ملاک تشکیل پرونده در بیمارستان های خصوصی، گفته های خود بیمار است و کارت شناسایی بیماران به جز در مواردی مانند زایمان کنترل نمی شود. ولی هزینه های درمانی بیمارستان های خصوصی بسیار بالا است و جز قشری خاص، عموم مردم توانایی پرداخت آن را ندارند.
راضیه می گوید؛ «تا قبل از پا گذاشتن به این مرکز و شرکت در کلاس های آموزشی اصلاً با ویروس اچ آی وی، راه های انتقال آن و ایدز آشنا نبودم برای همین هیچ وقت از شوهران موقت خود نمی خواستم از کاندوم استفاده کنند. اگر من می دانستم چه کابوس شومی در انتظارم هست حتماً برای محافظت از خود و فرزندی که در شکم دارم، اقدام می کردم.»
ویروس اچ آی وی پس از ورود به سیستم خونی افراد از طریق رابطه جنسی محافظت نشده با فرد مبتلا به این ویروس، یا از طریق تزریق با سوزن و سرنگ مشترک آلوده یا از طریق مادر به نوزاد در زمان بارداری و شیردهی در بدن شروع به افزایش کرده و در مدتی بین پنج تا 10 سال باعث از بین رفتن کامل سیستم ایمنی می شود. زمانی که سیستم ایمنی بدن از بین برود هر بیماری هرچند ساده، می تواند منجر به مرگ بیمار شود. زمانی که سیستم ایمنی بدن به طور کامل از بین رود و تعداد ویروس های اچ آی وی در بدن زیاد شود گفته می شود که فرد به ایدز مبتلا شده است. بنابراین واضح است که بیماران اچ آی وی مثبت جان خود را در اثر ایدز از دست نمی دهند بلکه بیماری های دیگری مانند سل، اسهال و حتی سرماخوردگی باعث از پا درآوردن آنها می شود چون سیستم ایمنی بدن آنها برای از پا درآوردن بیماری ها هیچ قدرت دفاعی ندارد. برای همین این دسته از بیماران باید بلافاصله پس از ابتلا به هر بیماری برای درمان آن اقدام کنند.
طبق آمار سازمان ملل شیوع ویروس اچ آی وی در ایران بیشتر از طریق استفاده از سرنگ و سوزن مشترک در بین معتادان تزریقی است. معتادانی که دوران حبس خود را در زندان سپری می کنند به علت دسترسی نداشتن به سوزن و سرنگ یک بار مصرف مجبورند از قطره چکان به جای سرنگ استفاده کننده و به طور مشترک به تزریق مواد بپردازند. بسیاری از آنها از این طریق به ویروس اچ آی وی آلوده می شوند و پس از آزاد شدن از زندان، زنان خود را نیز آلوده می کنند.
خانه خورشید اولین مرکز گذری کاهش آسیب زنان در منطقه دروازه غار است که از زمستان 1385 برای امدادرسانی به زنان و کودکان اچ آی وی مثبت و معتاد منطقه خدمات خود را آغاز کرد. مسوولان این مرکز علاوه بر توزیع رایگان سوزن و سرنگ در منطقه در اولین قدم تلاش کردند زنان مددجوی خود را تحت پوشش درمانی قرار دهند اما قشر عمده یی از زنانی که به این مرکز مراجعه می کنند با وجود ایرانی بودن فاقد شناسنامه و کارت شناسایی هستند و برای همین نمی توانند از خدمات بیمه درمانی بهره مند شوند. از طرفی آنها به علت فقر شدید مالی توانایی پرداخت هزینه های درمانی خود به صورت آزاد را ندارند و دولت نیز حاضر به بر دوش گرفتن بار هزینه های درمانی آنها نیست، لذا آنها به طور رایگان توسط پزشک مرکز معاینه شده و هزینه داروهای آنها توسط افراد خیر تامین می شود. اما مسلماً درمان های سرپایی این مرکز جوابگوی نیازهای درمانی بیماران اچ آی وی مثبت نیست. این زنان که اغلب به انواع بیماری های مقاربتی آلوده هستند نیازمند بستری شدن در بیمارستان و دریافت خدمات پزشکی ویژه یی هستند که نیاز به صرف هزینه های زیادی دارد.
لیلی ارشد مدیرعامل خانه خورشید که در رشته مددکاری تحصیل کرده، می گوید؛ «متاسفانه با وجود پیگیری های مستمر، تلاش های ما برای بیمه کردن زنانی که دارای کارت هویت نیستند بی نتیجه مانده است. این زنان که اکثر آنها دارای رفتار های پرخطر جنسی هستند اغلب به انواع بیماری های حاد آلوده و نیازمند دریافت سریع خدمات درمانی بیمارستانی هستند. مرکز ما به علت محدودیت های مالی و تعداد زیاد مددجویان قادر به پرداخت هزینه های درمانی آنها حتی در بخش های دولتی هم نیست. این در حالی است که اگر این گروه هر چه سریع تر تحت درمان و کنترل قرار نگیرند موجبات آلوده شدن بسیاری از مردم جامعه را به وجود می آورند و جامعه به زودی با بحران جبران ناپذیری روبه رو می شود.»
خانه خورشید در بدو ورود زنان مراجعه کننده به این مرکز پس از انجام مشاوره از زنانی که مایل هستند به صورت رایگان آزمایش اچ آی وی به عمل می آورد و در صورت مثبت بودن نتیجه آزمایش، آنها را به مراکز درمانی و کلینیک های مثلثی هدایت می کند. با وجود اینکه این مرکز همکاری بسیار خوبی با مراکز مبارزه با ایدز و بیماری های عفونی دارد ولی هنوز نتوانسته برای درمان زنان بی هویت خود کاری انجام دهد.
سرور منشی زاده مدیر داخلی مرکز که مسوولیت ارجاع بیماران به مراکز درمانی را برعهده دارد، می گوید؛ «کلینیک های مثلثی با توجه به قراردادی که با سازمان انتقال خون دارند می توانند به صورت رایگان از مددجویان خود آزمایش اچ آی وی به عمل آورند و آنها را تحت درمان قرار دهند. اما مشکل بزرگ در سر راه استفاده از این خدمات این است که فرستادن افراد مبتلا به ویروس اچ آی وی به این مراکز کار بسیار دشواری است زیرا تعداد این مراکز در سطح شهر بسیار کم است و فاصله آنها با منازل افراد آلوده به این ویروس که اغلب از قشر معتاد و کم درآمد هستند، بسیار زیاد است. وی ادامه می دهد؛ « از طرفی اگر این دسته از افراد که به دلیل نداشتن کارت شناسایی نمی توانند خود را بیمه کنند، بخواهند در سازمان انتقال خون یا دیگر سازمان های دولتی وابسته به بخش بهداشت آزمایش بدهند باید هزینه آزمایش های خود را بدون کوچک ترین تخفیفی پرداخت کنند که به طور قطع پرداخت چنین هزینه های سنگینی به هیچ عنوان در توان آنها نیست. لذا آنها که مستوجب دریافت بیشترین کمک ها از طرف دولت هستند تنها به دلیل نداشتن کارت شناسایی از همان امکانات کم فراهم شده نیز نمی توانند استفاده کنند.»
خانه خورشید برای حل این معضل دست به اقدام جالبی زده است. این مرکز برای کاهش هزینه های آمدوشد از بیماران مشکوک به ویروس اچ آی وی صبح ها آزمایش خون به عمل می آورد و خون های گرفته شده را برای انجام آزمایش به کلینیک های مثلثی می فرستد تا از این طریق مددجویان بتوانند از خدمات ابتدایی این مراکز استفاده کنند.
دکتر شعاری رئیس انجمن ایدز ایران که مسوولیت اداره سه مرکز کاهش آسیب را بر عهده دارد در گفت وگویی تلفنی می گوید؛ «در حال حاضر در کلینیک های مثلثی از افرادی که دارای رفتارهای پر خطر هستند حتی با اسم مستعار نیز آزمایش اچ آی وی به عمل می آید و آنها را تحت درمان های سرپایی قرار می دهند. ولی زمانی که بیماران فاقد هویت نیاز به استفاده از داروهای ART ، ARV و بستری شدن در بیمارستان پیدا می کنند دیگر امکان ارائه خدمات به آنها وجود ندارد زیرا مراکز دولتی برای تشکیل پرونده و شروع درمان نیاز به دریافت کارت شناسایی بیماران دارند.»
بیماران اچ آی وی مثبت فاقد شناسنامه و کارت هویت، اغلب دچار معضلات و مشکلات شدید مالی نیز هستند و قادر به پرداخت حتی بخش کوچکی از هزینه های درمانی خود نیستند. این افراد از آن جهت که نمی توانند از خدمات دولتی رایگان استفاده کنند از روی ناچاری با واقعیت مرگ زودرس خود کنار می آیند ولی به علت دست زدن به رفتارهای پر خطر افراد زیادی را نیز با خود به کام مرگ می کشند.
کلیه بیماران اچ آی وی مثبت در صورتی که به خدمات درمانی رایگان و داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی بدن دسترسی داشته باشند، قادر خواهند بود تا 30 سال پس از ابتلا به این ویروس زندگی سالم و عادی داشته باشند اما مردان، زنان و کودکان اچ آی وی مثبت که فاقد دفترچه بیمه درمانی یا دست کم کارت شناسایی هستند به علت محرومیت از درمان به ندرت تا 10 سال پس از ابتلا به این ویروس دوام می آورند و اغلب پس از پنج سال از زمان ابتلا جان خود را در اثر ابتلا به بیماری های بسیار ساده یی مانند عفونت رحم و ریه از دست می دهند.راضیه که در ماه های آخر بارداری خود به سر می برد در صورتی که می توانست از خدمات رایگان بخش های دولتی استفاده کند دست کم این شانس را داشت که با استفاده از قرص های مخصوص و انجام سزارین فرزند خود را سالم به دنیا آورد ولی اکنون به علت دسترسی نداشتن به امکانات اولیه یی که حق هر شهروندی است باید در انتظار ورود فرزندی آلوده به ویروس اچ آی وی باشد که خود می تواند تهدیدی جدی برای سلامت دیگر مردمان جامعه به حساب آید.
+ There are no comments
Add yours