طرفداران برابری حقوق زن و مرد؛ دو جایزه در دو هفته اول بهار

15 فروردین 1388

رادیو فردا: تقریبا دو هفته از آغاز سال ۱۳۸۸ هجری شمسی می‌گذرد و در همین فرصت کم جنبش زنان ایران توانسته است دو جایزه بین‌المللی معتبر را از آن خود سازد. ادامه

تقریبا دو هفته از آغاز سال ۱۳۸۸ هجری شمسی می‌گذرد و در همین فرصت کم جنبش زنان ایران توانسته است دو جایزه بین‌المللی معتبر را از آن خود سازد. جایزه اول را کمپین یک میلیون امضا به دلیل «تلاش‌های مبتکرانه در پایان دادن به قوانین تبعیض آمیز» از بنیاد «فمینست مجوریتی» (اکثریت فمینیست) دریافت خواهد کرد. بنیاد رونالد برگر نیز اعلام کرده است با دادن جایزه به شیرین عبادی -برنده جایزه صلح نوبل و فعال ایرانی حقوق بشر- حمایت خود را از خانم عبادی که در ماه‌های اخیر بدلیل فعالیت‌هایش تحت فشار بوده است، نشان می‌دهد.

اما این همه ماجرا نیست؛ تنها یک روز پس از اعلام برگزیده شدن کمپین بعنوان برنده جایزه بنیاد «فمینست مجوریتی» (اکثریت فمینیست) و همزمان با اعلام خبر برنده شدن شیرین عبادی، ۱۰ تن از اعضای کمپین یک میلیون امضا که قصد داشتند به مناسبت نوروز به دیدن خانواده دکتر زهرا بنی یعقوب بروند –که در زندان جان خود را از دست داد- در خیابان سهروردی تهران بازداشت شدند و از آنجا به زندان اوین منتقل شدند.

بنیاد فمینیست مجوریتی هرساله جایزه حقوق زنان را به تعدادی از فعالان این حوزه اهدا می‌کند. چهارشنبه گذشته اعلام شد که کمپین یک میلیون امضا، یکی از برندگان این جایزه در سال ۲۰۰۹ میلادی است. در بیانیه این بنیاد آمده بود که این جایزه بخاطر «فعالیت‌های مبتکرانه کمپین یک میلیون امضا در درخواست به پایان دادن به قوانین تبعیض آمیز نسبت به زنان در ایران» به این کمپین تعلق گرفته است. پیش از این افرادی چون شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل از ایران، دکتر سیما ثمر از افغانستان، ینار محمد از عراق و ریگویر تامن چوتام از گواتمالا توانسته بودند به این جایزه دست پیدا کنند.

دکتر نیره توحیدی رئیس بخش مطالعات زنان دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، نورتریچ در لس آنجلس درمورد این بنیاد به رادیو فردا می‌گوید: «هدف بنیاد این بود که در کنگره آمریکا، در نهادهای تصمیم گیری و رهبری سیاسی کشور تعداد زنان یا مردان فمینیستی که معتقد به برابری حقوق زن و مرد هستند به اکثریت برسد. به همین دلیل اسمشان را گذاشتند «اکثریت فمینیست». یکی از حرکات تاریخی این بنیاد، برگزاری راه پیمایی بزرگ بیش از یک میلیون زن و مرد بود در ۲۵ آوریل سال ۲۰۰۴ در واشینگتن در برابر کاخ سفید، که ضمن انتقاد از سیاست‌های دولت بوش و سیاستگذاری آمریکا در حوزه مسائل زنان، خواهان برابری حقوق زنان، مبارزه با خشونت و بخصوص حق انتخاب در زمینه بارداری شدند.»

خانم توحیدی می‌افزاید از دیگر فعالیت‌های این بنیاد انتشار مجله از سال ۱۹۷۲ است که مقالات متعددی درباره حقوق زنان و برعلیه خشونت‌طلبی و میلیتاریسم در آن به چاپ می‌رسد. قانون پیشگیری از خشونت علیه زنان، قانون مرخصی بیماری و قانون ممنوعیت خرید اسلحه برای کسانی که مرتکب خشونت خانگی شده‌اند از جمله قوانینی است که تلاش‌های این بنیاد در تصویب آنها موثر بوده است. این سازمان غیر دولتی همچنین برای به تصویب رساندن کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان در آمریکا و نیز عضویت آمریکا در دادگاه جنایی بین‌المللی تلاش می‌کند. روجا بندری، عضو کمپین یک میلیون امضا در کالیفرنیا، درمورد دلیل اهدای جایزه به کمپین یک میلیون امضا می‌گوید: «بخاطر فعالیت‌های مبتکرانه کمپین یک میلیون امضا در درخواست به پایان دادن به قوانین تبعیض آمیز در قوانین ایران، جایزه را به کمپین داده‌اند. اینکه مشخصه اصلی کمپین، این گفتگوی چهره به چهره است یک چیز تازه و خلاقی است و اینکه ساختار کمپین یک ساختار افقی است و حالت شبکه دارد، تازه است و حول یک ایدئولوژی نیست.»

به گفته خانم بندری این عوامل و ابتکارات در جنبش زنان در سطح جهان تازه و خلاقانه است. علاوه بر اهدای جایزه به شیرین عبادی و کمپین یک میلیون امضا، فعالان بنیاد فمینیست مجوریتی، در گذشته نیز از فعالان حقوق زنان در ایران حمایت کرده‌اند. در پی دستگیری ۳۳ تن از فعالان حقوق زن در مقابل دادگاه انقلاب در تهران، این گروه به برپایی یک «تظاهرات اینترنتی» در حمایت از این فعالان دست زد و در جریان این اقدام مجازی، افراد زیادی نام خود را برای همراهی با فعالان حقوق زنان ایران ثبت کردند. فعالان جنبش زنان معتقدند مسئولان جمهوری اسلامی به این دسته از جایزه‌های بین‌المللی -نه به چشم یک نکته مثبت در پرونده کاری فعالان جنبش زنان، بلکه به چشم نشانه ای از حمایت آشکار کشورهای غربی از آنها علیه حکومت ایران نگاه می‌کنند. در عین حال همین نگاه –به عقیده گروهی از فعالان مدنی- سبب شده است که پرونده‌های متنوع قضایی علیه فعالان جنبش‌های مدنی از -جمله جنبش زنان- به اتهام اقدام علیه امنیت کشور تشکی شود.

روجا بندری این نوع نگاه را نگاهی بی‌طرفانه نمی‌داند و می‌گوید: «این که یک سازمان غیر دولتی در آمریکا از حرکت مستقل زنان در ایران حمایت می‌کند، نشان می‌دهد فعالان حقوق زنان در جهان از همدیگر حمایت می‌کنند که خیلی طبیعی است. اگر دولت‌ها بیایند دخالت کنند چیز دیگری است، اما اینکه مردم در سازمان‌های غیردولتی از همدیگر حمایت و پشتیبانی کنند، طبیعی است و باعث می‌شود یک تبادل تجربه و همفکری هم بوجود بیاید زیرا این حرکت‌ها جهانی‌اند.» اسفندماه سال گذشته دو روز پس از اهدای جایزه بین‌المللی سیمون دوبوار به کمپین یک میلیون امضا علیه قوانین تبعیض آمیز، ماموران قوه قضاییه به خانه عالیه اقدام دوست در شمال کشور مراجعه کردند و وی را به اتهام شرکت در تجمعی در میدان هفتم تیر تهران به زندان اوین بردند، تا اولین فعال جنبش زنان باشد که برای گذراندن مجازات فعالیت‌های خود ساکن زندان اوین می‌شود. [بیشتر بخوانید: شیوه دستگیری عالیه اقدام‌دوست، فعال جنبش زنان و گسترش صدور حکم حبس‌های تعزیری و تعلیقی برای فعالان جنبش زنان، باعث شد تا وکیلان مدافع حقوق بشر، در روز دوشنبه ۱۲ اسفند، یک کنفرانس خبری تشکیل دهند.] در سال ۸۸ نیز تنها یک روز پس از اهدای جایزه فمینیست مجوریتی به کمپین یک میلیون امضا، ده تن از اعضای کمپین که قصد ملاقات نوروزی با خانواده زندانیان سیاسی را داشتند، در تهران دستگیر و به بند عمومی‌زندان اوین منتقل شدند.

منصوره شجاعی، عضو کمپین، روزهای پس از دریافت جایزه سیمون دوبوار را یادآوری می‌کند: «داخل ایران که بنظر من باید شادترین روزها را برپا می‌کرد و یک نوع قدردانی از زنان ایران می‌شد، متاسفانه نه تنها قدردانی نشد، بلکه بر فشارها، کنترل‌ها، دستگیری‌ها و اجرای احکام افزوده شد و این تلخ بود.»با دستگیری ده تن از اعضای کمپین یک میلیون امضا علیه قوانین تبعیض آمیز، تعداد کل پرونده‌های تشکیل شده برای اعضای این گروه مدنی درحالی به بیش از ۶۰ پرونده رسیده است که فعالان بین‌المللی حقوق زنان، کمپین را تلاشی مدنی، مشروع و در چارچوب قوانین بین‌المللی می‌دانند.مشکلات قضایی فعالان جنبش زنان در ایران درحالی افزایش یافته است که به گفته اعضای این جنبش، آن‌ها نه تنها از هیچ حمایت مالی داخلی و خارجی برخوردار نیستند، که حتی از ساده ترین امکانات یعنی داشتن رسانه ای برای انتشار فعالیت‌هایشان نیز محروم‌اند. سایت‌های اینترنتی بعنوان تنها ارتباط این گروه با ایران و جهان توسط مقام‌های مسئول ایرانی فیلتر شده و از دسترس کاربران داخلی خارج شده است. در این میان اعضای جنبش زنان برای مصون نگاه داشتن خود از اتهام‌های بیشتر قضایی در اساسنامه کمپین یک میلیون امضا پیش بینی کرده بودند که هیچ کمک مالی را نپذیرند؛ به همین دلیل آنها از پذیرفتن وجه نقدی جایزه سیمون دوبوار امتناع کردند و جایزه بنیاد فمینیست مجوریتی نیز جایزه ای غیر نقدی و سمبلیک است.

اما جایزه رونالد برگر که به بطور مشترک به شیرین عبادی و سازمان گزارشگران بدون مرز تعلق گرفته است، جایزه‌ای نقدی به مبلغ یک میلیون یورو است. در تقسیم‌بندی این بنیاد تنها یک دهم مبلغ یعنی ۱۰۰ هزار یورو به شیرین عبادی تعلق یافته و باقی آن به سازمان گزارشگران بدون مرز اهدا خواهد شد. بنیاد رونالد برگر که مرکز آن در مونیخ است اعلام کرد که با دادن جایزه به شیرین عبادی می‌خواهد حمایت خود را از وی که در ماه‌های اخیر بدلیل فعالیت‌هایش تحت فشار بوده است، نشان دهد. دی ماه سال گذشته دفتر کانون مدافعان حقوق بشر به ریاست خانم عبادی به دستور محاکم قضایی جمهوری اسلامی تعطیل شد. شیرین عبادی در واکنش به این اقدامات تنها تصریح کرد که حقوق قانونی خود را پیگیری خواهد کرد.