– خانم دکتر نیره توحیدی [1] شما رئیس دپارتمان مطالبات زنان و استاد مطالعات زنان هستید و در جنبش زنان نیز بسیار فعال هستید، نظرتان در مورد «همگرایی جنبش زنان برای طرح مطالبات در انتخابات» چیست؟ می دانید که این همگرایی دو مطالبه محوری زنان را مطرح کرده است.
نیره توحیدی: من واقعا خوشحالم که زنان ما به این سطح از بلوغ اجتماعی، فکری و سیاسی رسیده اند که بدانند از هر فرصتی برای طرح مطالبات شان استفاده هوشیارانه بکنند. همگرایی جنبش زنان از 40 گروه و نزدیک به 700 نفر از آن حمایت کردند. همگرایی، حرکت و کنشی مطالبه محور در جامعه ما محسوب می شود. به خصوص زیبایی این حرکت آن است که در برگیرنده نظرات بسیار مختلف و طیف های گوناگون زنان فعال در کشور ما بوده است که بر سر حداقل هایی و خواسته های مشترک جمع شدند و از این فرصت انتخابات، استفاده بسیار خوبی کردند برای طرح مسائل زنان.
نه تنها در تاریخ جمهوری اسلامی بلکه در تاریخ ایران، میزان حضور زنان در یک حرکت اجتماعی با این میزان از تاثیرگذاری بی سابقه است، آن هم در مقطع کوتاهی از زمان، که کل جامعه در آن درگیر است و گوش های شنواتری برای طرح مطالبات وجود دارد. در دوران انتخابات الیت ها و نخبگانی که چه در حاکمیت هستند و چه در اپوزیسیون یا در جامعه مدنی هستند حساسیت شان برای شنیدن مطالبات و خواسته گروه های مختلف جامعه از جمله زنان بالا می رود، بنابراین از نظر من همگرایی جنبش زنان حرکتی بسیار مثبت و خوبی بوده است که از این فضا بهره برده است و البته مطالباتی را هم که همگرایی مطرح کرده، مسائل فوق العاده مهمی هستند.
به نظر من این جریان همگرایی در واقع مثل سال 1384 که در انتخابات آن دوره هم زنان یک هماهنگی کردند برای طرح مسائل شان تحت عنوان «هم اندیشی زنان» و حتا جلوی دانشگاه تهران نیز تظاهرات بزرگی را برگزار کردند. آن موقع هم اعتراض شان به موارد و مشکلاتی که در قانون اساسی نسبت به مسائل زنان و موقعیت و حقوق زنان وجود دارد بود و مسائلی را برای اصلاح قانون اساسی مطرح کردند. اما امروز از آن سال 84 جلوتر حرکت کرده اند و این جلوتر بودن و گسترده تر بودن این کارزار همگرایی، ناشی از تجربه مبارزات چند سال اخیر زنان است، به ویژه ناشی از رشدی است که طرح مسائل زنان در جامعه ما داشته، به خصوص کمپین یک میلیون امضاء اثرات مثبتی را در کشور گذاشته برای طرح مسائل زنان. همین فعالانی که در همگرایی هستند از جمله فعالان و پایه گذاران کمپین یک میلیون امضاء هستند و یا کمپین ضدسنگسار یا کمپین برای ورود به ورزشگاه ها و یا کمپین های مربوط به حق شهروندی زنان، ما در همگرایی فعالان جنبش زنان از همه آن ائتلاف ها و کمپین ها را در این همگرایی می بینیم.
از سوی دیگر حضور بی سابقه زنان در عرصه سیاسی و در نتیجه ی این حضور بی سابقه، تغییرات و رشدی که گفتمان سیاسی ـ انتخاباتی در مورد زنان داشته است را نیز به خوبی می بینیم. برای اولین بار کاندیداها اغلب شان ـ به جز آقای احمدی نژاد ـ همراه با همسران شان حضور دارند، حتا آقای احمدی نژاد هم یکی دو بار همسرش را همراه اش در سخنرانی هایش آورده است.
– به کاندیداهای ریاست جمهوری اشاره کردید، به همسران شان هم خواهیم پرداخت ولی در اینجا می خواهم از شما این را بپرسم که تاحالا سه تا از این کاندیداها امروز برنامه هایشان را برای زنان ارائه کرده اند و برنامه هایی را هم که ارائه کرده اند به نوعی خواسته های همگرایی جنبش زنان در آن گنجانده شده است. من می خواستم ارزیابی شما را از این که چقدر این همگرایی جنبش زنان تاثیر داشته است در برنامه هایی که از سوی کاندیداها ارائه شده است؟
نیره توحیدی: مسلما تاثیر داشته است. نه تنها همگرایی تاثیر داشته در این برنامه هایی که کاندیداها ارائه داده اند بلکه مبارزات سالیان گذشته از جمله کمپین یک میلیون امضاء هم تاثیر خودش را عمقیاَ گذاشته است.
این تقریبا بی سابقه است در تاریخ ایران که نامزدهای ریاست جمهوری مشخصا برنامه می دهند برای حل مشکلات زنان. خوشبختانه فقط ما این رشد را در مورد مسائل زنان نمی بینیم بلکه در مورد مسئله قومیت و اقلیت های مذهبی و قومی در مسابقات انتخاباتی و بحث های کاندیداهای ریاست جمهوری و برنامه هایی که کاندیداها دارند می دهند شاهد هستیم. خوشحالم که در برنامه های نامزدها به ویژه آقای موسوی و کروبی، مشخصا راجع به زنان برنامه داده می شود و زنان به شدت فعال هستند.
به نظر من هر کاندیدایی در این انتخابات پیروز شود علی رغم این که معتقد به رای دادن باشیم و یا نباشیم و یا از چه کاندیدایی حمایت کنیم، خود طرح این مسائل و خود این مسئله که کاندیداها دارند وعده های مشخص می دهند به زنان، (حتا اگر این وعده ها در آینده اجرا نشود)، مهم این است که ما زنان تا اینجا آمده ایم جلو و توانستیم از طریق طرح مطالبات زنان در انتخابات در این حرکت همگرایی، زمینه سازی بکنیم برای گسترش بیشتر مبارزات زنان و جنبش زنان و آگاهی دادن به مردم و ایجاد حساسیت و روشنگری در این زمینه. این پروسه خودش به فرایند فرهنگ سازی در جهت تساوی جویی در جامعه کمک بسیاری می کند.
– شما خیلی خوشبین هستید به آنچه تا حالا اتفاق افتاده و خوشبین هستید به همگرایی جنبش زنان و به تلاش هایی که شده است، به عنوان یک استاد مطالعات زنان شما چه پیشنهادی دارید برای زنانی که دارند این برنامه را می بینند برای این که به مطالبات شان تا حد ممکن دست پیدا کنند؟ و این که چطور آنها را پیگیری کنند در جامعه ایران با شرایط خاص فرهنگی و قومی و سنتی و نظام حقوقی که در ایران وجود دارد.
نیره توحیدی: همه ما می دانیم و همانطور که شاهد هستیم کنشگران فعال جنبش زنان در داخل کشور هم به خوبی می دانند که تغییرات در جامعه در جهت تساوی جویی و در جهت زدودن فرهنگ مردسالاری یک کار تدریجی و چندجانبه است. برای ایجاد چنین تحول عمیقی، باید در تمام نهادهای اجتماعی از جمله نهاد خانواده، آموزش و پرورش، قوه قضائیه، قوه قانونگذاری یعنی مجلس، عرصه اشتغال، حوزه های ادبیات، سینما، هنر، و… یعنی در همه این نهادها و حوزه ها باید کار کنیم. بنابراین اگر قرار باشد که در چنین سطح چند لایه و گسترده کار کنیم در نتیجه نمی توانیم نخبگان جامعه و از جمله دولت را بگذاریم کنار و بگوییم به دولت کار نداریم و فقط می خواهیم از پایین کار کنیم.
مسلم است که از پایین یعنی میان توده مردم باید کار کرد ولی در عین حال می توانیم در روند تغییر و جابجایی نخبگان هم موثر باشیم مثل امروز که در جامعه شور و هیجانی به وجود آمده در مورد انتخابات، و با توجه به این که به هرحال انتخاب رئیس جمهور اگرچه قدرت زیادی ندارد ولی تاثیر زیادی در حرکت مستقل زنان دارد. همانطور که ما دیدیم در دوره آقای احمدی نژاد وضعیت زنان بدتر شد و محدودیت ها و فشارها و درگیری و دستگیری های فعالان زنان بیشتر شد، فشار روی انجمن ها و سازمان های غیردولتی زنان بیشتر شد، قانون ضدخانواده و ضدزن از طرف این دولت مطرح شد که خوشبختانه با مقاومت و مخالفت و اعتراض زنان یک مقداری جلوی آن گرفته شد. همچنین ما دیدیم که در این دوران سنگسار ادامه پیدا کرد و حتا گسترش یافت، پس این که چه دولتی بیاید روی کار مهم است برای زنان. بنابراین زنان نمی توانند بنشینند کنار و بی تفاوت باشند و از این پروسه قهر کنند و بگویند ما می خواهیم پاک و منزه بمانیم و منتظریم یک حکومت دموکراتیک بیاید تا بتواند به مسائل زنان بپردازد. نه، مسلما این طور نیست بلکه ما باید از هر فرصتی و در هر شرایطی استفاده بکنیم تا حرف هایمان را بزنیم و مطالبات مان را مطرح بکنیم.
ما باید بدون توجه به این که چه دولتی روی کار است، حرف ها و مطالبات خودمان را مطرح کنیم و حداکثر تلاش مان را بکنیم و فشار بیاوریم به کاندیداها، فشار بیاوریم به مسئولان، فشار بیاوریم به قانونگذاران. یعنی ما باید در همه عرصه ها به طور جدی حضور داشته باشیم و نمی توانیم از هیچ عرصه ای کنار بکشیم و قهر بکنیم که مبادا از لحاظ سیاسی آلوده بشویم. هر کسی وارد دریا می شود، مسلماَ خیس هم می شود. از این، گریزی نیست.
اگر ما می خواهیم جنبشی جدی و تاثیرگذار باشیم باید در همه عرصه ها به طور جدی و محکم حضور داشته باشیم. به نظر من زنان ما بایستی که هیچ عرصه ای را خالی نگذارند و کنار نکشند.
+ There are no comments
Add yours