مرور وقایع تلخ زیست‌محیطی در سالی که گذشت

28 اسفند 1386

اعتماد ملی: شورای مرکزی کانون عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط‌زیست ایران، به مناسبت پایان سال 1386، بیانیه‌ای صادر کرده که در آن وضعیت و رویدادهای بخش محیط‌زیست کشور در این سال مرور شده‌است. در این بیانیه آمده‌است: سال 1386 در شرایطی به پایان می‌رسد که حوادث و اتفاقات ناگوار بسیاری در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور حادث شده و تداوم این وقایع در سال 1387 می‌تواند تهدید جدی برای سند چشم‌‌انداز 20 ساله کشور و دلیلی متقن مبنی بر عدم تحقق فصلی مهم از برنامه‌های توسعه کشور باشد.

اتفاقاتی که وقوع آنها می‌تواند مبین وجود خلا‌ءهای قانونی و یا عدم کارآمدی نظام و سیستم تعریف شده در جهت تحقق اصل مترقی 50‌در قانون اساسی کشور و شاید ضعف مدیریتی در سازمان متولی محیط زیست و منابع طبیعی کشور باشد. حوادث ناگوار عمده سال 86 از جمله واقعه جنگل‌لا‌کان رشت و موضوع احداث شهرک صنعتی و پتروشیمی گیلا‌ن، احداث صنایع پتروشیمی گلستان، شهرک‌سازی گسترده در منطقه بسطام در کجور مازندران، تخریب و انهدام قریب‌الوقوع 2200 هکتار از جنگل‌های بلوط غرب زاگرس و تخریب زیستگاه‌های منطقه در نتیجه تکمیل و آبگیری سد کارون 4، فاجعه بختگان و قتل‌عام فلا‌مینگوها در نتیجه آبگیری سدهای بالا‌دست تالا‌ب بختگان و عدم رعایت حق آبه، مناقشه بر سر عبور جاده در جنگل ابر شاهرود و کنارگذر انزلی، جاده میانگذر ارومیه و معضل احداث سدهای متعدد بر مسیر رودهای ورودی به دریاچه ارومیه، تغییر تدریجی اکوسیستم دریاچه و نابودی تدریجی آن، تخریب فزاینده جنگل‌های باستانی شمال کشور در نتیجه بهره‌برداری غلط و خارج از ظرفیت، تشدید فرآیند شکار غیرمجاز در کشور، نابودی زیستگاه‌ها در نتیجه مداخلا‌ت غیرقانونی اشخاص حقیقی و یا دستگاه‌های دولتی،‌عبور جاده در داخل تالا‌ب میانکاله، آتش‌سوزی در جنگل‌های شمالی و غربی کشور خصوصا منطقه کردستان، دستور توقف پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایران و برکناری مدیریت موفق پروژه به دلا‌یل بحث‌برانگیز، تشدید کشته شدن گونه‌های در معرض خطر همچون پلنگ به دست ماموران گارد سازمان محیط زیست، بحث عبور جاده در داخل مناطق حفاظت شده و 4 گانه سازمان در منطقه ارسباران آذربایجان، دشت ارژن کازرون، کنارگذر شرقی و غربی اصفهان، احداث کارخانه و معدن نمک کاوه سودا در پارک ملی دریاچه ارومیه، وضعیت نامتوازن در نایبند، وجود تهدیدات در جنگل‌‌های حرای کشور، ورود و تداوم حضور 7 تالا‌ب کشور در لیست مونترو، برگزاری سیرک توسط سازمان حفاظت محیط زیست، مصاحبه‌های غیرمسوولا‌نه مدیران و برخی معاونان سازمان محیط زیست و سازمان جنگل‌‌ها از مهم‌ترین چالش‌های فراروی محیط زیست و منابع طبیعی ایران در سال 1386 به شمار می‌رود. عدم تناسب نیرو و امکانات سازمان در قیاس با وسعت مناطق تحت نظارت- عدم استفاده از امکانات و تکنولوژی روز دنیا و به‌کارگیری مدل‌های نوین، نظیر امکانات ماهواره‌ای، دوربین‌های مداربسته و یا بالگرد جهت کنترل، امدادرسانی و اطفای حریق، ضعف شدید امکانات لجستیک و آموزش در نیروهای انسانی، وضعیت معیشتی نامناسب پرسنل سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌‌های کشور؛ وجود خلا‌ءهای قانونی در جهت حمایت حقوقی از پرسنل سازمان در زمان وقوع جرائم و عدم تطابق جرم و جرائم نیز از جمله ضعف‌های به جا مانده در سال 86 بوده که هنوز مجموعه دولت و مجلس فرصت پردازش و حل مشکل را نیافته‌اند.