دانشگاه‌ها در سالی که گذشت: سیاست‌های تفکیک جنسیتی از حرف تا عمل

2 فروردین 1389

ایلنا ( محمد حسین نجاتی): شاید آن روزها که محمود احمدی‌نژاد در روزهای انتخاباتی سال 84 به صدا وسیما آمده بود و با لبخند می‌گفت که «چه کسی گفته من می‌خواهم زن و مرد را در همه جا از هم جدا کنم؟»، کمتر کسی فکر می‌کرد که پس از 4 سال، یکی از عمده‌ترین برنامه‌های دولت تفکیک جنسیتی در فضاهای مختلف باشد. فضاهایی که هرچند بر اساس برنامه‌های دولت سعی شد «آهسته و پیوسته» رنگ تغییر به خود بگیرد، ولی روز به روز طرح‌ها و لایحه‌های دولت در مورد تفکیک جنسیتی گسترش یابد.

از فرد تا طرح

همه چیز از آنجا شروع شد که کامران دانشجو، رئیس ستاد انتخاباتی که اکثر دانشگاهیان نسبت به آن اعتراض داشتند، وزیر علوم شد.
با تمام زمزمه‌هایی که از 4 سال پیش تاکنون در مورد تفکیک جنسیتی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به گوش می‌رسید، پس از آن این مسئله رنگ جدی‌تری به خود گرفت، به طوری که معاون آموزشی وزارت علوم دراین باره گفت: «بحث تفکیک جنسیت از قدیم در دانشگاه الزهرا هم بوده اما این بحث بحث وزارت علوم نیست اما چنانچه از سوی دانشگاه‌های خصوصی و غیردولتی برای تفکیک جنسیتی تقاضا شود، آن را بررسی می‌کنیم. تا به امروز 3 درخواست از سوی دانشگاه‌های غیرانتفاعی به وزارت علوم آمده که ممکن است مجوز نگیرند و یا شرایط لازم را برای تفکیک جنسیتی در دانشگاه نداشته باشند.» به گفته نادری‌منش در حال حاضر در تهران هیچ دانشگاه خصوصی یا غیرانتفاعی برای تفکیک جنسیتی مجوز ندارد. اگر هم شورای انقلاب فرهنگی در این زمینه مجوزی دارد و در وزارت علوم نیز بررسی می‌شود.

پس از نادری‌منش نوبت مخبر دزفولی بود تا رویکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی را در این زمینه مطرح کند، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به طرح مباحثی در خصوص ایجاد دانشگاه مخصوص زنان در کشور گفت: طرح ایجاد دانشگاه علوم انسانی مخصوص زنان در شورا ارایه شده است و در این زمینه از نمایندگان مجلس خواستاریم که به شورای انقلاب فرهنگی در این موضوع کمک کنند.

قصد تفکیک‌جنسیتی نداریم اما مجوز صادر می‌کنیم

در ادامه بحث درباره تفکیک جنسیتی به وزیر علوم نیز سرایت کرد و دانشجو در پاسخ به سوالی به تاریخ 07/09/1388 اعلام کرد: بنده تازه دیروز درباره تفکیک جنسیتی بحث‌هایی شنیدم، ما در کشور دموکراتیک زندگی می‌کنیم که البته انتخابات، لیبرال دموکراسی را به طور کامل به باد داد، بر همین اساس به راحتی می‌توان نظرات را عنوان کرد. ما هم این نظرات را دریافت می‌کنیم و روی آنها کار کارشناسی انجام می‌دهیم و آن چیزی که با جهان‌بینی اسلامی مطابقت داشته باشد، اجرا می‌کنیم. وی افزود: ما رشته‌هایی را خاص زنان و رشته‌هایی را خاص آقایان می‌خواهیم و این بحث در تمام دنیا هم وجود دارد و در کشور هم دانشگاه‌هایی همچون الزهرا(س) و امام صادق(ع)نیز مخصوص آقایان وخانم‌ها داریم و اشکالی هم ندارد و ومثبت و خوب است.
با این حال اظهارات دو پهلوی وزیر علوم در این رابطه تمامی نداشت و وی بار دیگر اعلام کرد که قصد تفکیک‌جنسیتی نداریم اما برای دانشگاه‌های تک جنسیتی مجوز صادر می‌کنیم. وقتی در جامعه تقاضا و نیاز برای دانشگاه‌های تک‌جنسیتی وجود دارد چه اشکالی دارد دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه الزهرا(س)، حضرت معصومه(س)، امام صادق(ع) و امام حسین(ع) که عملکرد خوبی هم ارائه داده‌اند، بیشتر داشته باشیم.

وی اضافه کرد: هیچ وجه قصد تفکیک جنسیتی و جداسازی دانشجویان در دانشگاه‌ها را نداریم لکن به موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی جدید این مجوز را می‌دهیم که تک‌جنستی باشند تا به نیاز بخشی از جامعه پاسخ داده شود.
از دانشگاه تا اداره
جداسازی جنسیتی در سال ۸۷ بعد از اعتراضات گسترده به این طرح، از سوی برخی از مقام‌های دولتی مورد تاکید قرار گرفت و برخی از وزارتخانه‌ها از جمله وزارتخانه‌های بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و آموزش عالی از جمله پیشگامان به اجرا درآوردن این طرح بودند. تا جاییکه حتی طرح تفکیک کتاب‌های درسی دانش آموزان دختر و پسر از یکدیگر نیز در دستور کار قرار گرفت. اشرف بروجردی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی وفرهنگی و فعال حقوق زنان در این مورد می‌گوید: «زن و مرد باید بتوانند در تمامی عرصه‌ها در کنار هم کار کنند و نیاز است که با همکاری و هم‌فکری هم در تمامی فضاهای اجتماعی اعم از مراکز آموزشی، تجاری، اداری، پژوهشی و…بتوانند جامعه را در کمال آرامش اداره کنند. کسانی که مسئله تفکیک جنسیتی را مطرح می‌کنند می‌خواهند چه مشکلی را مطرح کنند. در حال حاضر زن و مرد در کنار هم در تمامی عرصه‌ها کار می‌کنند و این امکان‌پذیر نیست که بتوانیم این رویه را مردود اعلام کنیم. با این روش نمی‌توان جامعه را مصون نگه داشت این روش نه تنها جامعه را مصون نمی‌کند بلکه آن را به مخاطره می‌اندازد. در هیچ کجا نتوانستیم با تفکیک جنسیتی مصونیت به وجود آوریم مصونیت با جداسازی تحقق نمی‌یابد.

داریوش قنبری: نمی‌توان تنها دانشگاه‌‌ها را از این اختلاط جنسیتی مستثنی دانست

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در این رابطه می‌گوید: نمونه اجرای طرح تفکیک جنسیتی سال‌های سال است که در دانشگاه الزهرا و امام صادق(ع) قابل بررسی بوده که بهتر است قبل از اجرای آن در سایر دانشگاه‌ها وضعیت آن ارزیابی شود. ‌به نظر می‌رسد که این طرح در مجموع، طرحی عملیاتی نباشد چرا که از نظر ساختاری ایرادات اساسی به آن وارد است و نمی‌توان چنین قانونی را در دانشگاه‌ها ایجاد کرد.

او با بیان اینکه این طرح در کل با هدف طراحان آن سازگار نیست، می‌افزاید: علت طرفداری طراحان از این طرح آن است که طرح فوق از اختلاط دختر و پسر جلوگیری می‌کند درحالی‌که این اختلاط در محیط‌های دیگر نیز وجود دارد و نمی‌توان تنها دانشگاه‌‌ها را از این اختلاط مستثنی دانست.

جعفر توفیقی: اگر تفکیک جنسیتی به همین معنا باشد که در دانشگاه‌ها دیوار در وسط کلاس ایجاد شود و تفکیک شود، باید کمی نگران شد

وزیر علوم دولت اصلاحات با انتقاد از نگاه برون‌گرایی فرهنگی و نگاهی که عده‌ای تصور می‌کنند به نمایندگی از همه مردم وجود دارد و می‌تواند امور فرهنگ را اصلاح کند، گفت: اجرای طرح تفکیک جنسیتی نوعی تلاطم فرهنگی را در کشور ایجاد می‌کند. اگر تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌های کشور به معنای تاسیس دانشگاه‌هایی جداگانه باشد، ما در کشور به طور محدود از این دانشگاه‌ها داریم و در اغلب کشورهای دنیا نیز این دانشگاه‌ها وجود دارد اما در کشورهای دیگر این دانشگاه‌ها مشکل اجباری بودن را ندارد و برای کسانی است که ترجیح می‌دهند به این دانشگاه‌ها بروند.

وی در تشریح نگرش‌هایی که به بحث تفکیک جنسیتی وجود دارد و با بیان اینکه نگاه دوم از این زاویه است که مبادا انحراف و مسائل غیراخلاقی پیش آید، می‌افزاید: اگر تفکیک جنسیتی به همین معنا باشد که در دانشگاه‌ها دیوار در وسط کلاس ایجاد شود و تفکیک شود، باید کمی نگران شد، چرا که نگاه به دانشگاه‌ها به سمتی می‌رود که این محیط ارزش‌ها و فرهنگ عمومی را زیر توفیقی با بیان اینکه در زمان وزارت من نیز در دوران اصلاحات طرح‌هایی از این قبیل مطرح می‌شد.
وی اضافه می‌کند: این طرح‌ها در زمان وزارت من نیز مطرح می‌شد اما طرفداری نداشت و اقشار فرهیخته و علمی دانشگاهی کشور با این قبیل روش‌ها مخالفت می‌کردند و اساس پیش‌فرض این بحث‌ها را قبول نداشتند.

مطالب مرتبط

+ There are no comments

Add yours