جنب و جوش اعتراضی زنان علیه لایحه «حمایت از خانواده»: جلسه نقد و بررسی لایحه برگزار شد

عکس ها: اعظم اکبرزاده-29 مرداد 1389

مدرسه فمینیستی: روز پنج شنبه 28 مرداد 1389، در تهران، نشستی با حضور جمعی از زنان از گرایش های مختلف در نقد و اعتراض به بندهایی از «لایحه حمایت از خانواده» برگزار شد. در این نشست «ژیلا شریعت پناهی» پژوهشگر مسایل دینی، قرآن پژوه و از فعالان جنبش زنان در گفتار انتقادی و روشنگرانه خود به 3 ماده از این لایحه که مورد اعتراض زنان اغلب زنان ایرانی است اشاره کرد. سه ماده مورد اشاره وی ماده 25 ماده 24 و بحث مربوط به صیغه بود. مهندس ژیلا شریعت پناهی گفت: این سه ماده به شکلی که امروز در لایحه آمده است آشکارا برخلاف قرآن است. چرا که قرآن چندهمسری و تعدد زوجات را تایید نکرده است بلکه آن آیه ای که مربوط به 4 همسر است، در زمانه ای مطرح شده که ازدواج مردان تا بی نهایت انجام می گرفته است و خداوند اتفاقا این آیه را برای محدود کردن تعداد بی رویه ازدواج مردان نازل فرموده است. این پژوهشگر دینی افزود که: در حقیقت در جامعه ای که مردان مرتب زن می گرفتند و هیچ محدودیتی برای ازدواج شان وجود نداشت، قرآن آمد و آنها را محدود کرد. یعنی ما هر چه در اسلام و تاریخ اسلام دقت می کنیم متوجه می شویم که در اسلام اتفاقا به سمت تک همسری می رویم و در هر دوره ای از صدر اسلام سعی شده است تعداد ازدواج ها محدودتر شود و به سمت تک همسری برود. بنابراین روح اسلام به سمت تک همسری است برخلاف آنچه که این آقایان می گویند و به استناد آیه قرآن استدلال می کنند که در اسلام چندهمسری تایید شده، اصلا این طور نیست.

مهندس ژیلا شریعت پناهی در بخش دیگری از گفتار مبسوط و مستدل خویش به مسئله مهریه در این لایحه اشاره کرد: در مورد مهریه هم که اینها ابتدا مالیات بر مهریه را مطرح کردند در لایحه و بعد هم تفکیک مهریه به دو بخش «متعارف و غیرمتعارف» را آورده اند! در اسلام مهریه به عنوان پشتوانه مالی زن است که در همان زمان ازدواج باید به زن پرداخت شود تا زن بتواند از آن امرار معاش کند و چنین قوانینی که یا مالیات بر مهریه می بندد و یا آن را تفکیک می کند با اسلام مطابق نیست. وی سپس اضافه می کند: ما در سال 1387 که با گروهی از فعالان زن در اعتراض به این لایحه به مجلس رفتیم، من اتفاقا در جمعی بودم که با خانم فاطمه آلیا و یکی دیگر از نمایندگان مرد مجلس وارد بحث شدیم. در آنجا من همه این موارد را که در لایحه برخلاف اسلام است به آنها گوشزد کردم و آنها هم گفتند که بررسی می کنیم ولی متاسفانه می بینیم که تغییر اساسی در این لایحه نداده اند.

ژیلا شریعت پناهی در ادامه با توجه به دیدگاه های اسلام در مورد حقوق زنان به نقد برخی دیگر از موارد مطرح شده در لایحه از جمله صیغه و… پرداخت.

از دیگر سخنرانان نشست اعتراضی روز پنجشنبه در تهران، «مینو مرتاضی» فعال جنبش زنان و دانش آموخته رشته مطالعات زنان بود. ایشان نیز در نقد و بررسی لایحه خانواده گفت: برخی از مواد لایحه حمایت از خانواده مثل ماده 24مصداق بارز خشونت علیه زنان است. وی ادامه داد که: متاسفانه این لایحه نسبت به قانون خانواده ای که قبل از انقلاب ــ ابتدا سال 1346 و بعد در سال 1353 ــ تصویب شد عقب تر است و حقوق زنان را بیشتر نادیده می گیرد. در حقیقت در سال 1353 برای اولین بار تعدد زوجات محدود شد و به دو زن تقلیل پیدا کرد و شروط 10 گانه ای که قبل از انقلاب در سال 1353 در قانون خانواده گنجانده شده بود به حقوق زنان نزدیک تر بود تا این لایحه که شروط قابل دسترس تری را برای مردان، برای ازدواج مجدد و تعدد زوجات در نظر گرفته است.

این پژوهشگر مسایل زنان در بخش دیگری از گفتار خود ادامه داد: ما همان سال 1387 که با گروهی از فعالان جنبش زنان به مجلس رفتیم و در اعتراض به این لایحه با نمایندگان مجلس صحبت کردیم، به آنها گفتیم که باید در مورد این لایحه در عرصه عمومی و به صورت شفاف بحث شود و فعالان و حقوقدانان و کسانی که سالیان سال است به عنوان مددکار و حقوقدان با زنان کار کرده اند باید و ضروری است که در تنظیم لایحه حمایت از خانواده مشارکت داشته باشند تا این لایحه با واقعیت های بغرنج زندگی زنان هماهنگ شود اما متاسفانه نمی دانم چرا آقایان مجلسیان اصرار دارند که چنین لوایح مهمی را غیرشفاف و در خفا مورد بررسی قرار دهند.

در ادامه این نشست که چندین ساعت به طول انجامید «نوشین احمدی خراسانی» نیز با اشاره به طرح لایحه حمایت از خانواده در مجلس گفت: می دانیم که اگر این لایحه با همین نقایص و ضعف ها به تصویب مجلس برسد متاسفانه تغییر در آن ـ بعد از تصویب ـ بسیار مشکل خواهد بود بنابراین ما زنان با هر گرایش فکری و اعتقادی که داریم می توانیم و مجبوریم که از هر طریق و فرصتی حتی کوچک و از هر امکانی که در دسترس مان داریم برای اعتراض به این لایحه و اصلاح آن به نفع زنان، استفاده کنیم تا مثل دو سال پیش (1387) بتوانیم روی بحث ها و مشورت های نمایندگان مجلس در مورد این لایحه، که هفته دیگر در صحن علنی بررسی می شود، تاثیر بگذاریم. نمایندگان مجلس باید بدانند که ما زنان در این مورد واقعا معترض هستیم و اگر این لایحه را تصویب کنند به هرحال در برابر حداقل بخشی از زنان جامعه خود، قرار می گیرند.

یکی از حاضران در ادامه گفت: اگر هم برخلاف میل ما این لایحه تصویب شود و تغییرات لازم در آن انجام نشود، ما زنان باید بتوانیم با تلاش و فرهنگ سازی، تغییرات مورد نظرمان را در بطن جامعه مان صورت بدهیم.