امنیت شخصی برای کمک به توقف خشونت خانگی / ترجمه روح انگیز پورناصح

14 دی 1391

مدرسه فمینیستی: امسال 25 نوامبر 2011 ، مصادف با 4 آذرماه 1390 خورشیدی، همچون سال های گذشته، سالگرد «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان» بار دیگر به ما زنان ایرانی، فرصت دوباره ای بخشیده است که تلاش های مان را برای مبارزه با اشکال گوناگون خشونت علیه زنان، بسیج کنیم. طبق روال سال های پیش، ما نیز در مدرسه فمینیستی تلاش و همت مان را به کار گرفته ایم تا به مناسبت این روز، در کنار دیگر گروه های زنان در سراسر جهان و در حد و بضاعت خود، اعتراض مان را نسبت به حضور سایه گستر خشونت در ابعاد مختلف زندگی زنان نشان دهیم. اگر سال گذشته بیشتر بر خشونت خانگی تمرکز کرده بودیم، امسال به اقتضای شرایط بحرانی منطقه مان سعی کرده ایم به ابعاد اجتماعی و سیاسی خشونت علیه زنان هم بپردازیم. از همین روست که به مناسبت فرا رسیدن این روز، روح انگیز پورناصح نیز در مطلبی که برای ترجمه انتخاب کرده، به اهمیت آموزش دفاع و امنیت شخصی در برابر خشونت خانگی علیه زنان تاکید دارد. از این رو شما هم می توانید با تهیه پرینت و کپی از این متن و توزیع آن در میان زنان اطراف تان، گامی کوچک در جهت کمک به قربانیان خشونت یاری بردارید:

امنیت شخصی برای کمک به توقف خشونت خانگی

من اغلب امنیت شخصی را برای افرادی تدریس می­کنم که از خشونت خانگی جان سالم به در برده­اند. در تصور خود، با من به اتاقی بیایید که پُر است از زنانی کم و بیش درمانده که با اندوهی عمیق سؤال­هایی را به دفعات از من می پرسند: «چگونه می­توانم به این وضعیت پایان بدهم؟ چه کار متفاوتی می­توانم انجام بدهم؟‌ چگونه می­توانم از خودم و فرزندانم حمایت کنم؟» از بچه­های آن­ها در طبقه­ی بالا مراقبت می­کنند. به همین خاطر می­توانم لحظاتی با مادرشان تنها باشم.

کسب مهارت­های دفاع و امنیت شخصی هرگز قادر به حل علل اجتماعی خشونت­های خانگی نیست و در همه­ی مواقع نیز کاربرد ندارد، اما این مهارت­ها به افراد کمک می­کند تا از وارد شدن به رابطه­ی مخرب خودداری کنند و بهترین کار را در بدترین شرایط انجام بدهند؛ از احساس «ارزش به خود» محافظت کرده، به دنبال راه­هایی برای دریافت کمک باشند.

بافتی از ادراک مشترک زنان خشونت دیده

با تکیه به تجربه های تدریس، به این نتیجه رسیده­ام که بهتر است مهارت­های امنیت شخصی را در بافتی از درک مشترک افراد تحت تعلیمم ارائه دهم. تعریف­ها و ایده­های زیر در انجام مؤثرتر این کار کمکم می­کنند.

1- خشونت خانگی به چه معناست؟ هرگونه خشونت در خانه، اعم از خشونت بین کودکان بزرگسال و دیگر اعضای بالغ خانواده را خشونت خانگی می­نامند. اگرچه، اکثر مردم این اصطلاح را برای هر گونه توهین، تهدید یا رفتار خشونت­آمیز شریکی صمیمی نسبت به دیگری، نیز به کار می­برند.

2- چه کسی تحت تأثیر خشونت خانگی قرار می­گیرد؟ خشونت خانگی در هر مکانی، برای هرکسی از هر نژاد، مذهب، فرهنگ یا موقعیت اقتصادی اتفاق می­افتد. خشونت خانگی هر دو شریک زندگی، کودکان آن­ها و دیگر اعضای خانواده، دوستان و همکاران را تحت تأثیر قرار می­دهد. امکان بروز خشونت خانگی در هر رابطه­ی صمیمی اعم از ارتباط بین هم­جنس­ها و حتی خشونت زنان نسبت به مردان وجود دارد.

با این حال، اغلب خشونت­های خانگی را مردان نسبت به زنان انجام می­دهند. به همین دلیل، در این مقاله، شخصی را که نقش مهاجم دارد، مرد و شخص قربانی را زن می­نامم.

خشونت خانگی خطرناک است. بیشتر اوقات تشدید منازعات به مصدوم شدن و یا مرگ منجر می­شود.

3- نقش مسایل اجتماعی چیست؟ به رغم استثناها، جنسیت ارتباط زیادی به درک مسایل اجتماعی دارد که منجر به خشونت خانگی می­شود. در بسیاری از جوامع، بر گناهکار بودن زنان در خشونت خانگی صحه می­گذارند. اغلب، زنان نیز به مانند مردان بر این باور هستند، حال آن­که این دیدگاه در حال تغییر است. در بعضی فرهنگ­ها زنان هنوز هم حق انتخاب همسر در ازدواج و تعیین ادامه­ی ارتباط یا قطع آن را ندارند.

مشاهده­ی همکاری اشخاصی در سراسر جهان، برای وضع قوانین و تغییر برداشت­های فرهنگی مرتبط با تحمل و چشم­پوشی از خشونت، هیجان انگیز است.

تصاویر ویدئویی مانند «هیئت خشن» و «هنوز ما را با ملایمت می­کُشند.» ابزارهای مؤثری است برای ارتقای آگاهی افراد جوان در باره­ی آن دسته از مسایل اجتماعی که به خشونت خانگی منجر می­شود. این ویدئوها نشان می­دهند که چگونه نقش متجاوزین به پسران و مردان واگذار می­شود و دختران و زنان تشویق به تسلیم می­شوند. با این درک افراد جوان شانس بهتری در عدم شرکت در خشونت­های خانگی دارند.

4- اگر قربانی خشونت خانگی محل را ترک نکند، چه اتفاقی می­افتد؟ در کارگاه­های دفاع شخصی که برای عموم مردم است، به کارآموزان یاد می­دهیم که ترک موقعیت خطرناک و تهدیدکننده، همواره سالم­ترین راه است. در عین حال، بزرگسالانی که با خشونت همسرانشان مواجه هستند باید خودشان تصمیم بگیرند.

در فرهنگی که ترک کردن زنان را محکوم می­کنند و امکاناتی چون غذا و سرپناه را از آن­ها دریغ می­کنند، امکان دارد تصمیم درستی نباشد.

حتی در فرهنگ­هایی که زنان شاید جایی برای رفتن داشته باشند، موانع بسیاری وجود دارد و قطع رابطه برای کسانی که از آن­ها سوء استفاده شده مشکل­ساز می­شود. برای ترک کردن، زنِ آزاردیده باید بتواند سلامتی خود را به عشق شوهر یا شریک زندگی­اش ترجیح دهد. باید بداند کجا برود، چگونه کمک بخواهد، چگونه حق حضانت کودکانش را بگیرد و چگونه از نظر اقتصادی خود را تأمین کند. او باید بر انزوا و شرم ناشی از شکست در روابط خانوادگی فائق بیاید. او اغلب اعتقاد دارد که این عدم موفقیت، ناشی از اشتباه او بوده است.

در بسیاری از موارد مرد برای به قتل رساندن همسرش، مجازات سنگینی را تحمل نمی­کند. این بدان معناست که زن ترسی واقع­بینانه از مردی دارد که او را تهدید کرده در صورت ترک خانه، او و کودکانش را به قتل خواهد رساند.

هدف مهارت­های امنیت شخصی توانمند کردن افراد برای اعمال انتخاب­های خودشان است، حتی اگر ما شخصا موافق آن­ها نباشیم یا شاید همان­ها را انتخاب­ نکنیم. زنان هرگز روابط خشونت­آمیز را ترک نخواهند کرد، مگر این که آمادگی این کار را داشته باشند.

5- اگر مهارت­های امنیتی، کمکی به این وضعیت نکند، چه می­شود؟ بسیاری از مواقع زنی که داستان­های وحشتناکی در باره­ی اوضاع زندگی­اش می­گوید، شرایط او به نظر مأیوس­کننده می­آید. شاید او در اتاقی محبوس شده، در حالی که مرد او را تهدید به آتش کشیدن خانه می­کند. شاید بچه­هایش را گرفته. شاید او را مغلوب کرده و شاید اسلحه­ای داشته است. من اغلب می­گویم، به نظر هولناک می­آید. من از اتفاقاتی که برای شما رخ داده است، خیلی ناراحتم. این که شما این جا هستید به این معناست که خیلی کارها را درست انجام داده­اید. مهارت­های امنیت شخصی می­تواند ابزارهای زیادی در اختیار شما قرار بدهد، اما همه چیز در همه­ی اوقات جواب نمی­دهد.

اذعان به احساسات شخصی و واقعیت، آزادی عمل در استفاده از دیگر امکانات را به هر کسی می­دهد.

6- آیا گفتن این که زن­ها باید یک جور دیگر برخورد می­کردند، آن­ها را به این تصور سوق می­دهد که همه­ی این مسایل تقصیر آن­ها بوده است؟ بسیاری از ما به آن زمانی برمی­گردیم که آرزو می­کنیم کاش می­دانستیم در آن زمان چگونه متفاوت عمل کنیم. از همان ابتدا تلاش می­کنیم زنان را از سرزنش خودشان بازداریم؛ بسیار شفاف می­گوییم که تقصیر شما نیست اگر کسی سعی می­کند شما را از طریق گفتن چیزهای خشن کنترل کند، تهدید کند و یا شما را با خطری مواجه کند. شما مسئول رفتار ویران­گر شریک خشن خود نیستید. با این حال، شما می­توانید چگونگی مدیریت بسیاری از موقعیت­های مشکل­ساز را یاد بگیرید، به طوری که وضعیت را بیش­تر از آن چه خطرآفرین باشد برای شما امن­تر کند.

7- آیا مهارت امنیت شخصی به شخص فحاش کمکی می­کند؟ تغییر رفتارها برای کسی که همواره به احساس قدرت و سلطه بر شخص دیگری عادت کرده است، آسان نیست. این­جا احساس استحقاقی وجود دارد که جنبه­هایی از رفتار اعتیادآور را در خودش دارد. تنها خواستن و قول دادن نمی­تواند مؤثر باشد. مسئولیت مداوم و ریشه­ای در توقف الگوهای تثبیت شده در این­گونه افراد از طریق روان­­درمانی و حمایت گروهی ضروری است. به عنوان بخشی از این پروسه، افرادی که در کنترل خشم مشکل دارند، از تمریناتی بهره­مند می­شوند تا بتوانند در موقعیت­هایی که در گذشته عامل پرخاش بوده­اند، واکنشی به دور از پرخاش­گری داشته باشند.

8- الکل و مواد مخدر چه نقشی در خشونت خانگی بازی می­کنند؟ این مواد باعث از دست دادن کنترل می­شوند و هر عدم کنترلی به احتمال زیاد به تشدید خشونت خانگی می­انجامد. هر دو شریک در ارتباط خشونت­آمیز به احتمال زیاد کنترل خود را از دست می­دهند و در صورت مصرف الکل یا مواد وحشت می­کنند. بسیاری از افرادی که در مرحله­ی ترک الکل یا مواد مخدر هستند،‌ مورد خشونت واقع شده­اند و یا مرتکب خشونت شده­اند و گاهی اوقات در هر دو نقش بوده­اند.

مهم­ترین مهارت­های امنیت شخصی کدام­ها هستند؟ در مورد مقابله به مثل چه نظری دارید؟

مهم­ترین مهارت­های امنیت شخصی که می­خواهیم کارآموزان­مان تمرین کنند شامل:
■بررسی رفتار فرد و آگاهی از علائم خطر بالقوه.
■تمرکز در آرام ساختن خودشان، به طوری که بتوانند شفاف فکر کنند و به جای ترس و تشدید منازعه انتخاب­های بی­خطری بکنند.
■به جای تحریک یا متشنج شدن با اعمال تحقیرآمیز طرف مقابل، خودشان را از لحاظ عاطفی محافظت کنند.
■از تاکتیک­های دفاع شخصی شفاهی استفاده کنند تا واکنش خشونت­آمیز بالقوه را خنثا کنند.
■بدون مقابله به مثل کردن از خودشان محافظت کنند.
■نقشه­ی بی­خطری برای چگونگی ترک محل خشونت و دریافت کمک طراحی کنند.

وقتی ما به زنانی که در معرض خشونت­های خانگی قرار دارند دفاع شخصی تدریس می­کنیم، به آن­ها می­گوییم اگر شما هنوز در ارتباط نزدیک با شخص خشن قرار دارید یا اگر با شخصی که فقط گاهی اوقات خشن می­شود زندگی می­کنید، مقابله به مثل کردن احتمالا خطر تهدید علیه شما را با عصبانی تر و خطرناک­تر شدن شخص خشن (شاید حتی با استفاده از اسلحه) افزایش می دهد. با این همه اما اگر شما ناگزیر به مقابله ـ مقابله به مثل فیزیکی ـ شدید ، بی­خطرترین راه ترک سریع آن­جا و یافتن مکان امنی برای خودتان است و هرگز نباید تا تغییر شرایط و مهیا شدن تضمین های محکم، به آن محل برگردید.

یادگیری مهارت­های مبارزه که شامل دفاع در مقابل اسلحه فرد خشن است، می­تواند تغییر عظیمی در اعتماد به نفس زنان ایجاد کند. هم­چنین می­تواند توانایی­شان را برای محافظت از خودشان در موقعیت­های دیگر افزایش دهد. استفاده از مهارت­های مبارزه برای انتقام، تنبیه یا کنترل شخص خشن چه از نظر فیزیکی و چه از نظر منطقی، کار خطرناکی است. ما آموزش می­دهیم که مهارت­های مبارزه را باید فقط به عنوان آخرین راه حل و چاره­ی آخر استفاده کرد، یعنی زمانی که هیچ راهی برای فرار از وضعیت و دریافت کمک نباشد.

منبع:

این مقاله ترجمه­ی بخشی از مقاله­ی زیر است:

www.kidpower.org Irene van der Zande/ Personal Safety To Help Stop Domestic Violence