مدرسه فمینیستی: متن حاضر که توسط «جمعی از فعالان حقوق کودک» تدوین شده، نقدی است بر جایگاه کودکان در «منشور حقوق شهروندی» و ارائه پیشنهادات روشن و مشخصی برای پیشبرد حقوق کودکان به عنوان شهروند در منشور.
منشور حقوق شهروندی و شهروندان کودک
مقدمه: تدوین منشور شهروندی اولین گام در پیشبرد برابری افراد و گروههایی است که به عنوان شهروند در یک جامعه به رسمیت شناخته شده اند، حتی اگر در منشور شهروندی اشاره ای به برابری نشده باشد. با این حال برای احقاق این حقوق برابر جایگاه و ویژگی هایی که افراد و گروههای اجتماعی را از یکدیگر متمایز می کند بایستی بررسی شده، به رسمیت شناخته شود و مورد تحلیل قرار گیرد.
کودکان یکی از گروههای اجتماعی هستند که حقوق شهروندی آنها همانند سایر گروههای اجتماعی باید به طور مشخص معرفی شود و جنبه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مدنی آن معرفی شود. وقتی حضور کودکان و کودکی آنها را در حقوق شهروندی به طور مجزا مورد بررسی قرار می دهیم، قوانین مدنی، و اجتماعی و اقتصادی که متوجه هر شهروند می شود برای کودکان نیز به طور جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد و نقطه ی تمایز آن قوانین در مورد کودکان و بزرگسالان معرفی می شود. در نتیجه امکان دسترسی کودکان به منابع، برخورداری آنها از حقوق، مرور می شود و مشارکت آنها به عنوان یک شهروند با در نظر گرفتن سن و تکامل فکری آنها تحلیل می شود.
منشور حقوق شهروندی ایران و جایگاه کودکان
با توجه به این که جمهوری اسلامی ایران به پیمان نامه حقوق کودک ملحق شده است، موارد مربوط به حقوق شهروندی کودکان در منشور حقوق شهروندی می بایست با حقوق کودکان در پیمان نامه حقوق کودک هماهنگ باشد. لذا منشور بایستی اصل عدم تبعیض و بهترین منافع کودکان که از اصول پیمان نامه ی حقوق کودک می باشد لحاظ کند. حقوق شهروندی همه ی کودکان فارغ از ملاحظاتی که مربوط به جنسیت والدین، مذهب، نژاد و زبان، ملیت، قومیت، ناتوانی جسمی و غیره است بدون تبعیض باید تأمین شود.
یکی از نقاط قوت منشور حقوق شهروندی ایران پرداختن به کودکان به طور مجزا – هر چند مختصر- است. بند مشخصی در منشور تحت عنوان خانواده، زنان، کودکان و کهنسالان مد نظر گرفته شده است. در این بند به برخی از حقوق اولیه کودک از جمله تغذیه، بهداشت، سرپناه، آب آشامیدنی سالم، محیط زندگی مساعد و خدمات درمانی و پزشکی اشاره شده است. علاوه بر این نقطه ی قوت منشور این است که برخی از حقوق مدنی کودک نیز مورد توجه قرار گرفته است، از جمله تفریح، امکان دسترسی به اطلاعات (متناسب با سن)، مشارکت کودکان در امور خود، و آزادی والدین در ارائه آموزش های مذهبی به کودکان.
حمایت کودکان در برابر خشونت و مصالح عالیه کودک نیز از مواردی است که منشور به آن اشاره کرده است. علاوه بر این انواع مختلف خشونت از جمله خشونت جسمی، روانی، روحی، بی توجهی و سهل انگاری نام برده شده است اما خشونت جنسی که متاسفانه در مورادی در چارچوب خانواده نیز اتفاق افتاده (و شواهد و اسناد قانونی آن نیز در دست است) مورد توجه قرار گرفته نشده است. منشور به طور مختصر به حضانت کودک و قیومیت مادر نیز پرداخته است. با این حال این دو مورد هنوز خیلی شفاف نیستند و بخصوص با توجه به محدودیت ها و پیچیدگی های قوانین مدنی، نیاز به توضیح بیشتر دارند.
منشور به نوجوانان هم در موارد مشخص (کار مناسب، مشارکت و برخورداری از حمایت، توانمندی و ظرفیت والدین) اشاره کرده است.
خلاء های منشور در خصوص پرداختن به شهروندان کودک به شرح ذیل است:
◀️ کودکان دختر (به دلیل باورهای نادرست فرهنگی که موجب به تضییع حقوق آنها می شود).
با توجه به این که شهروندی کودک باید بر اساس حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و مدنی کودک تعریف شود تقویت ساختاری و تخصصی نهاد ناظر دولتی چون “مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک” می تواند نقش مهمی را در شناسایی موارد نقض حقوق شهروندی کودک و اریه راهکارهای هدفمند به وزارت خانه ها و نهادهای ذی ربط در احقاق حقوق شهروندی کودکان داشته باشد.
+ There are no comments
Add yours