نشست هم اندیشی زنان با موضوع «زنان و انتخابات پیشرو» برگزار شد /آمنه رضایی

22 تیر 1394

شنبه 20 تیرماه 1394، «جمعیت زنان مسلمان نواندیش»، نشست هم اندیشی زنان را با موضوع «زنان و انتخابات پیش رو» برگزار کرد که در این گردهمایی فاطمه راکعی، شهیندخت مولاوردی، فائزه هاشمی، الهه کولایی، آذر منصوری، بدرالسادات مفیدی، سهیلا جلودارزاده، مینو مرتاضی، فریده غیرت، فاطمه پهلوان، فاطمه داداشیان و طاهره کریمی صحبت کردند.

فاطمه راکعی، عضو شورای مرکزی جمعیت زنان مسلمان نواندیش و نماینده مجلس ششم، در ابتدای این مراسم پس از خوشامدگویی به حاضران و ابراز خوشحالی از حضور طیف های مختلف زنان در این برنامه، با اشاره به تاریخچه ی مختصری از فعالیت های جمعیت و مانع تراشی های فراوان در مسیر تحقق اهداف آن در دوره ی دولت های نهم و دهم گفت: جمعیت در طول سال های اخیر با کمک شبکه های اجتماعی و حمایت های خصوصی به فعالیت خود ادامه داده است و به ویژه در حوزه ی تصویب قانون های ضد منافع زنان در مجلس، همواره موضع گیری های لازم را از طریق صدور بیانیه و همچنین لابی با مجلس و دولت انجام داده است.

فاطمه راکعی در ادامه افزود: جمعیت با همکاری مجمع زنان اصلاح طلب و شورای همگرایی زنان اصلاح طلب و همچنین با توجه به عضویت در شورای هماهنگی احزاب بیست گانه، برای تشویق زنان به ثبت نام در انتخابات اقدامات بسیاری انجام داده است از جمله ارائه کارگاه‌های آموزشی، لابی گری با گروه های سیاسی و احزاب. حمایت از کاندیداهای زن در شهرستان ها بسیار مهم است و باید در زمینه فرهنگ سازی عمیق و گسترده در جامعه زنان اقدامات مهمی را انجام دهیم و پیشتاز بودنمان را نشان دهیم. راکعی در سخنان خود راکعی با اشاره به این موضوع، از فعالیت هایی نظیر رایزنی با گروه های سیاسی در راستای حمایت های مادی و معنوی به ویژه از نامزدهای شهرستان ها، برگزاری کارگاه های آموزشی برای زنان از سوی جمعیت اشاره کرد و اظهار امیدواری کرد با کنار رفتن مانع ها و فراهم شدن بسترها، مشارکت زنان در انتخابات آینده ی مجلس بیش از هر زمان دیگری باشد.

آذر منصوری، فعال سیاسی و از اعضای شورای مرکزی جمعیت زنان مسلمان نواندیش در این گردهمایی گفت: اکنون بیشتر از یک دهه است که بحث مشارکت سیاسی زنان در ایران شکل جدی‌تری به خودگرفته است. براساس دین و اعتقاداتمان در ایفای مسئولیت اجتماعی هیچ تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد و صحبت ما از حضور زنان در انتخابات لزوما به خاطر مباحث مطرح شده در دنیای مدرن نیست بلکه برگرفته از اعتقادات ماست. گذشت 36 سال از انقلاب و برگزاری 9 دوره مجلس شورای اسلامی نشان داده است که انتخابات فرصت مناسبی برای مشارکت زنان و مطرح کردن مطالبات این قشر از جامعه است. این درحالی است که طی این مدت سهم زنان در مجلس تنها سه درصد بوده است. وی در ادامه افزود: در زمانی که بحث سهمیه 30 درصدی حضور زنان در مجلس مطرح شد، این نگرانی بوجود آمد که این 30 درصد از سوی جامعه قابل تحقق خواهد بود یا خیر. گمان میکنم به همان میزان که جریانهای سیاسی اعم از گروهها و احزاب مختلف تلاش می‌کنند درصد مشارکت زنان را در ساختار حقوقی ایجاد کنند، بحث پذیرش آن در جامعه نیز اهمیت دارد و باید جریان سازی های لازم در بطن جامعه نیز بوجود بیاید. وی با اشاره به نمونه های موفق افزایش مشارکت سیاسی در جهان، آن را نه وابسته به دستگاه مجری انتخابات بلکه مربوط به پویش جریان های سیاسی موثر در انتخابات فارغ از جناح بندی های سیاسی عنوان کرد و گفت: ما نه تنها نیازمند اصلاح قانون انتخابات در جهت تسهیل حضور زنان هستیم، بلکه باید از طریق نهادسازی و جریان سازی در جامعه نیز به دنبال تحقق این هدف باشیم.

فائزه هاشمی، نماینده دوره های پیشین مجلس نیز در این گردهمایی گفت: باید سعی کنیم که در گروه‌ها و احزاب مختلف چرخه ثابتی از زنان وجود نداشته باشد بلکه جمع زنان فعال را گسترش دهیم. مشکل دیگر رای ندادن زنان به زنان است که آقای هاشمی نیز آن را همواره مطرح میکند که حرف درستی است و دلایل مختلفی دارد که میتوان با برنامه ریزی و آموزش آن را تغییر دهیم و با ارتباط با بطن جامعه، زنان را تشویق کنیم تا به هم جنس خود رای دهند به ویژه که در شهرستانها این امر مهم است. زنان در احزاب مختلف باید سعی کنند نقش خود را در سطوح تصمیم گیری ارتقا دهند تا حزب و گروهشان نیز برای آنها نقش جدیتری قائل باشند. وی سپس به طرح مسئله سهمیه بندی در مجمع تشخیص مصلحت در چند روز اخیر اشاره کرد و گفت: متاسفانه این طرح در تشخیص مصلحت رای نیاورد آن هم با اختلاف 2 رای که اگر ما زودتر متوجه می شدیم شاید می توانستیم لابی کنیم و این طرح در این مجمع رای آورد. وی در انتها به تجربه خودش در روزنامه زن پرداخت و گفت: در زمانی که روزنامه زن را منتشر می کردم در دوره انتخابات شورای شهر، در روزنامه اعلام کردیم که تبلیغات زنان را به صورت رایگان منتشر خواهیم کرد که این کار تاثیرات بسیار مثبتی در پی داشت. بنابراین می شود از این راهکارها برای افزایش مشارکت زنان در مجلس بهره برد.

الهه کولایی، نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی از دیگران سخنران این جمع بود. وی گفت:‌ باید فراتر از مصالح جناحی به منافع کلان کشور نگاه کنیم. اکنون ما نیازمند افزایش حضور زنان هستیم. بررسی ها نشان می دهد حضور زنان در عرصه سیاست عامل بازدارنده فساد است و از این رو حضور زنان در قدرت دارای اهمیت است. اما متاسفانه در برخی از شوراهای شهر می بینیم که فقط تعداد اندکی زن را برای آن که نگویند هیچ زنی وجود ندارد، گذاشته اند و زنان نقش تاثیرگذاری در این مراکز ندارند. وی در انتها گفت: متاسفانه زنان در تمام ادوار انتخابات فعال و تاثیرگذار بوده‌اند اما سهمی از قدرت به دست نیاورده‌اند.

بدرالسادات مفیدی، روزنامه نگار نیز در این مراسم گفت: از آنجا که گفتمان فرهنگی حاکم در جامعه ایرانی متمرکز بر فعالیت مردان است، مشارکت سیاسی زنان تحت‌الشعاع این نگاه و گفتمان بسیار محدود شده است. زمانی در تاریخ این کشور پس از پیروزی انقلاب مشروطه که نخستین نظامنامه انتخابات مجلس شورای ملی تدوین شد، زنان را هم‌ردیف خارج‌شدگان از دین، دیوانگان، دزدان و … قرار دادند و آنها را فاقد رای دانستند. اما سالها بعد بحث حق رای زنان در قالب لایحه‌ای مطرح شد که با بخشی از آن نیز روحانیت از جمله امام خمینی با آن مخالفت کردند. پس از آن و در آستانه پیروزی انقلاب امام خمینی مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان را مغایر با قوانین اسلام ندانست و از حضور زنان حمایت کرد. بنابراین این مسائل در شرایط روز قابل تغییر هستند، ولی این روزها می بینیم که برخی از روحانیون سنتی در مقابل تغییر به نفع زنان با توجه به شرایط روز واکنش نشان می دهند. البته در این زمینه گفت‌وگوی احزاب و شخصیتهای مدافع حقوق زنان با مراجعه می تواند تاثیرگذار باشد. وی در ادامه گفت: محدویتهای سنتی،‌ نبود اعتماد به نفس کافی و غیره از جمله عوامل دیگر کم بودن مشارکت زنان در قدرت است که از طریق آگاهی و آموزش حل می‌شود و در مقاطعی ما نیازمند اعمال تبعیض مثبت به نفع زنان هستیم اما برای همین کار هم باید بسترهای فرهنگی و اجتماعی فراهم شود.

مینو مرتاضی، فعال حقوق زنان نیز در این گردهمایی، به تبین ماهیت انتخابات و همگرایی زنان در انتخابات پرداخت و گفت ماهیت انتخابات جمعی است و زنان هم می توانند کار جمعی کنند و در فضای انتخابات دور هم جمع شوند و در فضا و امنیت نسبی موجود در آن به آگاهی افزایی خود در این عرصه بپردازند. اگر ما آگاهی زنان را در عرصه انتخابات در سه چهار دهه گذشته پس از انقلاب مورد مداقه قرار دهیم می توانیم سه دوره متفاوت را از هم تفکیک کنیم: 1 – دهه 60 که دوره سرسپردگی به نظر و رای مردان انقلابی بود و در قالب وظیفه و تکلیف و سمعا و طاعتا انجام می گرفت. 2 – دهه دوم انقلاب یعنی دهه 70 دوره تغییرات و اصلاحات بود که همراه با آشنا شدن زنان با حقوق خود بود و چنان تغییر و آگاهی در جامعه زنان بوجود آورد که بیش از نیمی از آراء آقای خاتمی از جانب همین زنان و جوانان بود. 3- دهه 80 دوره عقلانیت بود که مبتنی بر آگاهی های جنسیتی و نابرابری های جنسیتی بود که این خود باعث بروز حضور پر رنگتر زنان در جنبش های مدنی و اجتماعی شد که در تاریخ ایران بی بدیل بود. وی سپس به این نکته اشاره کرد که همگرایی و هم اندیشی که حول محور انتخابات شکل در این دهه شکل گرفت اتفاقا زنان همواره در آن پیشرو بودند و در فرصت های نابی که بوجود آمد با نهادهای مدنی خود که اصالتا و ماهیتا مشترکند و مبتنی بر دموکراسی مشارکتی هستند توانستند خود را پیدا کنند و هویت دمو کراسی خواهی خود را از طریق همگرایی نشان دهند. از همین روست که می بینیم همگرایی زنان فراجناحی است و این تفاوت آشکاری است که بین رفتار حزبی و سیاسی زنان با رفتار سیاسی مردان وجود دارد و باعث شده که مردان حزبی عمدتا با جناح های خود وارد انتخابات شوند ولی زنان سیاسی با مطالبات خود در فضای انتخاباتی گسترش پیدا کنند و هویت مندتر عمل کنند. وی در ادامه گفت: همگرایی زنان احزاب اصلاح طلب ابرای افزایش حداقل سی درصدی مشارکت زنان در مجلس تابعی از هم اندیشی های فرا جناحی زنان در سالهای اخیر است. اصلی ترین مطالبه ای که همگرایی زنان دنبال می کند و بر آن پای می فشارد ایجاد زمینه های لازم در احزاب و در سطح جامعه و در افکار عمومی برای پذیرش افزایش لااقل سی در صدی مشارکت زنان در قوه مقننه است. زیرا پارلمان و قوه مقننه در سرنوشت زنان بسیار تاثیرگذار است. از این رو عقلانیت ایجاب می کند که با استفاده بهینه از فضای نسبتا ایمن انتخاباتی؛ زنان به ساماندهی و تنظیم مطالبات حقوقی و انتظارات شان علیه تبعیض های جنسیتی از طریق خرد جمعی جامعه و زنان که در نهاد های مدنی و شبکه های اجتماعی شکل می گیرند بپردازند. از آنجا که همگرایی های های زنان بیش از آنکه شخصیت محور باشند اصالتا مطالبه محورند ماهیتی فرا جناحی دارند. توانمند سازی زنان و احقاق حق اشتغال و تامین اجتماعی و امنیت اجتماعی سیاسی روانی؛ مطالباتی هستند که همه زنان ایرانی اعم از اصلاح طلب و اصولگرا و چپ و راست خواهان آن هستند. بر اساس صحبتی که خانم مولاوردی عزیز به نقل از آمارهای رسمی گفتند سی در صد کارتن خوابها در ایران زنان هستند. پرسشی که به ذهن آگاهان و کنشگران مدنی می رسد اینست که چگونه افزایش آمار اسیب های اجتماعی زنان حساسیت های برنامه ریزان را بر نمی انگیزد ولی مطالبه زنان برای افزایش مشارکت سیاسی برای بهبود وضعیت و موقعیت شان حساسیت های قدرتمردان را برمی انگیزد؟ حال که سی درصد رنجها و نابسامانیها و اسیب های اجتماعی بر دوش زنان ایرانی تحمیل و آوار شده است؛ شایسته و بایسته است که حداقل سی درصد از کرسی های مجلس به زنان اختصاص یابد تا زنان بتوانند در عرصه های قانونگذاری و اجرایی یاریگر دولت برای کاهش آلام جامعه بویژه خواهران شان باشند؟

شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده از دیگر سخنرانی این مراسم بود. وی در این مراسم گفت: سال 94 را با شرایط خاصی آغاز کردیم و در پایان سال نیز انتخابات مهم مجلس را پیش‌رو داریم. وقتی بحث از مشارکت سیاسی می‌شود شاخصه‌های مختلفی را در نظر می‌گیریم. از جمله تعداد زنان در مقایسه با سایر شاخصه‌های مجالس دنیا مورد نظر است. حضور زنان در مجالس در دنیا حداقل از مرز 20 درصد عبور کرده است اما ما از نظر مشارکت سیاسی زنان در مجلس زیر 3 درصد و در دولت زیر 9 درصد هستیم. وی افزود: «ایران 10 سال است که در اتحادیه بین‌المجالس متعهد شده تا مشارکت زنان را افزایش دهد اما تا به امروز این امر محقق نشده است. موانع جدی مانند تعصبات جنسیتی و رویکردهای فرهنگی وجود دارد. زنان برای حضور در فضای سیاسی به اعتماد به نفس، شبکه‌سازی،‌ درآمد و اعتماد سیاسی احتیاج دارند. این درحالی است که تبعیض مثبت در کشورهای همسایه اتفاق افتاده و نتیجه مثبت نیز داده است. وی در ادامه گفت: سهمیه بندی جنسیتی یا تبعیض مثبت از جمله راهکارهای فوری برای حل این مشکل است. از این رو ما سعی کرده‌ایم که این مسئله را در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح کنیم تا زنان سهمیه 30 درصدی در مجلس داشته باشند که متاسفانه در صحن علنی مجمع با اختلاف دو رای، رای لازم را کسب نکرد. به همین خاطر بلافاصله با مقام معظم رهبری مکاتبه کردم که امیدوارم در زمان ابلاغ سیاست‌های انتخابات مجلس، این مسئله در نظر گرفته شود. ما پیشنهاد دادیم تا تدابیر لازم جهت حضور زنان در انتخابات شهر و روستا اندیشیده شود که با نظر مثبت کمیسیون مربوطه در مجلس مواجه شد؛ اما در رأی‌گیری دو رأی کم آورد. من بلافاصله با مقام معظم رهبری در این‌باره مکاتبه کردم و نوشتم که مجلس باید سازوکار قانونی لازم را فراهم کند. وی در ادامه گفت: بحث دیگری که مطرح است به احزاب بازمی‌گردد. آنها باید لیست‌هایی که ارائه می‌دهند متشکل از زنان باشد. در این رابطه فراکسیون مجلس نظری داد که احزاب ملزم شوند تعدادی خانم در لیست خود بگنجانند و مردم خودشان به آنها رأی دهند؛ اما این طرح هم در مجلس رأی نیاورد. البته در کشور عراق این طرح اجرا شد که موفقیت‌آمیز نبود و چند سال بعد اصلاح شد و تبعیض مثبت را جایگزین کردند. وی در انتها گفت: تعداد بالای زنان در مجلس مهم است اما علاوه بر کمیت، کیفیت نیز مهم است. ما در معاونت امور زنان به عنوان جایگاه ستادی این موضوع را پیگیری می کنیم و دوره های آموزشی نیز در کارگروه زنان و مشارکت خواهیم داشت تا مجلسی در شان جامعه داشته باشیم.

سهیلا جلودارزاده، از نمایندگان پیشین مجلس و رئیس اتجادیه زنان کارگر، ابتدا در مورد تجربیات خود در ارتباط با شرکت در انتخابات مجلس گفت: اگر بخواهیم آسیب‌شناسی از حضور زنان برای انتخابات مجلس داشته باشیم باید بدانیم که در انتخابات سالم امکانات کافی برای اطلاع‌رسانی نداریم. مردم باید چهره‌ها را بشناسند تا به آنها رأی دهند و رأیشان خوانده شود. اگر می‌خواهیم ما را حساب کنند باید در همه جا حضور داشته باشیم. امکان رقابت با مردان و پیروزی بر آنها وجود دارد. وی در ادامه گفت: امیدواریم امسال تمهیدات مناسبی اندیشیده شود تا در انتخابات مجلس تعداد زنان مجلس افزایش یابد. وی در ادامه گفت: برقراری ارتباط با عامه مردم به ویژه زنان در موفقیت کاندیداهای زن بسیار موثر است چرا که خود من شاهد بوده ام که زنان کارگر در نزدیکی انتخابات حتا در خانه‌های کوچکشان برنامه‌های مختلفی برگزار می‌کردند که این برنامه‌ها بسیار تاثیرگذار بود. وی در ادامه افزود: متاسفانه ما امروز از شرایط خوبی بهره‌مند نیستیم زیرا برای متحد و هم رای کردن مردان نیز چالش‌هایی وجود دارد اما نباید فراموش کنیم که همه ما باید با هم باشیم. ما حتی حضور خودمان را هم در مجلس نمی‌خواهیم بلکه می خواهیم کشور درست اداره شود، چه ما در اداره آن نقش داشته باشیم و چه نداشته باشیم.

فریده غیرت، وکیل دادگستری از دیگر سخنرانان این گردهمایی بود. وی گفت: ما باید زنان را تشویق کنیم تا به خودباوری دست یابند. چرا که زنان توان و قدرت زیاد دارند و اگر زنان به این مسئله پی ببرند که محور خانواده هستند و تمام بار تربیت خانواده بر دوش آنهاست، با باور به توانمندی های خود می توانند جامعه خود را بخوبی هدایت کنند. وی در ادامه افزود: خانم ها باید در انتخابات حضور پر رنگی داشته باشند و بتوانند نقش خود را ایفا کنند تا با انتخاب زنان صالح، نمایندگانی همچون نمایندگان زن در مجلس ششم را که خدمات زیادی به جامعه زنان کردند راهی مجلس کنند.

طاهره کریمی، پژوهشگر و از خانواده های شهدا نیز در این در گردهمایی گفت: یکی از پیشرفت‌هایی که در قرن بیستم داشتیم مشارکت سیاسی زنان بود. شاهد بودیم که رئیس جمهور و نخست وزیر زن در بخش‌هایی از دنیا انتخاب می شود. همه کشورهایی که امروز در یک رتبه بالایی قرار دارند موانع حضور زنان در انتخابات را کاهش داده اند. وی در ادامه بخشی از تحقیقات خود را در رابطه با استراتژی های مختلفی که زنان در جهان برای افزایش مشارکت در قدرت سیاسی اتخاذ کرده بودند بیان کرد و گفت: در برخی از مقاطع زنان وارد احزاب سیاسی سنتی شده اند و خواسته اند از این طریق به افزایش حضور زنان یاری برسانند که در این موارد کمتر موافق بوده اند. گاهی هم زنان احزاب سیاسی خاص خود را شکل داده اند اما با توجه به کمبودها و موانعی که بر سر راه شان بوده نتوانستند افکار عمومی را به شکل گسترده جلب کنند. از این رو می بینیم که یکی دیگر از استراتژی زنان در این رابطه آن بود که هم احزاب خاص زنانه خود را شکل بدهند و همزمان در احزاب سیاسی عمومی مشارکت کنند که این در این موارد موفق تر عمل کرده اند.

فاطمه داداشیان، استاد دانشگاه امیرکبیر و مدیرعامل بنیاد امید ایرانیان، در این گردهمایی اظهار داشت: خردورزی شعار زن امروز است تا بتواند سرنوشت ایران را رقم بزند. بحث مشارکت سیاسی زنان چیزی جز توسعه پایدار نیست. لازم است از ابعاد دیگری به این قضیه نگاه کنیم. به عنوان یکی از شاخصه‌های توسعه ایران حضور زنان را مطرح کنیم. حتی جناح اصولگرا و رئیس فراکسیون زنان اصولگرا نیز گفته‌اند باید درصد حضور زنان در انتخابات افزایش پیدا کند. این ضرورتی است که با آن روبرو هستیم. وی در ادامه گفت: اما برای رسیدن به هدف باید معیارهای رسیدن به یک کار تیمی و گروهی را رعایت کنیم و برای آن برنامه ریزی کنیم.

فاطمه پهلوان نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی گفت: متاسفانه ما همواره شاهدیم که جوانان را در این بحث های مهم از جمله انتخابات مجلس جدی نمی گیرند و آنها کمتر حضور دارند که این نقطه ضعفی است که باید به آن توجه بیشتری بشود.