سناریوهای تازه برای زنان برابری‌خواه / لوا زند

11 آبان 1387

فشارهای امنیتی بر فعالان امور زنان وارد دور جدیدی شده‌است. به گزارش سایت تغییر برای برابری «ماموران امنیتی پس از جلب پاسپورت سوسن طهماسبی وضمن فیلمبرداری از منزل وی تعدادی سی دی، چندین جلد کتاب، دست نوشته‌ها و متون درسی، تعدادی نوار و کامپیوتر وی را ضبط کردند»؛ وی برای دیدار از خانواده و شرکت در چند کنفرانس عازم امریکا بود. این در حالیست که منزل پرستو الهیاری، از کنشگران کمپین یک میلیون امضا، نیز هفته قبل مورد تفتیش قرار گرفته بود و لوازم شخصی وی به همراه لپ‌تاپ و سی‌دی ها و کتاب‌هایش ضبط شد.

زمانه در خبری که در روز پنج آبان منتشر شد، اعلام کرد که «ماموران نیروی انتطامی از اکران فیلم “سه زن” که قرار بود پس از آن شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل سخنرانی کند، جلوگیری کردند». و پرستو دوکوهکی در وبلاگش نوشت که روز یک‌شنبه دادگاه وی، در راستای بازداشت سی و سه تن از فعالان زنان در اسفند سال ۱۳۸۵، برگزار خواهد. عشا مومنی، دانشجوی ایرانی – امریکایی، هنوز اجازه ملاقات با خانواده یا وکیلش را نیافته و تنها دو تماس تلفنی کوتاه با پدرش داشته‌است. این در حالی‌است که وی از بیماری سنگ کلیه رنج می‌برد.

پیمان ملاذ، دانشجوی روابط بین‌الملل دانشگاه لوس آنجلس و از اعضای گروهی است که برای آزادسازی عشا مومنی فعالیت می‌کنند. با وی در مورد وضعیت خانم مومنی، فعالیت‌های این گروه، و همچنین نگرانی‌های که این دستگیری برای بقیه دانشجویان ایرانی به همراه داشته گفت و گو کردم.

◀️  به عنوان یک دانشجوی ایرانی آمریکایی، بازداشت عشا چه نگرانی‌هایی را برای شما در پی داشته است؟

پیمان ملاذ: یکی از مسالی که به عنوان موانع توسعه در ایران مطرح می‌شود، مساله فرار مغزهاست. هر ساله بسیاری از بهترین دانشجویان ایران از کشور خارج می‌شوند و اغلب بدون آن‌که قصد بازگشت داشته باشند، در دانشگاه‌های خارج از کشور مشغول به تحصیل می‌شوند. از این میان عده قلیلی مشغول به خواندن علوم انسانی می‌شوند که از مبانی پیشرفت هر کشوری است و مطالعات و تحقیقات خود را به دلیل علاقه به کشور خود بر ایران متمرکز می‌کنند. دستگیری عشا و برخورد بی‌قاعده‌ای که با عشا می‌شود، این عده محدود در میان دانشجویان خارج از کشور را با نگرانی‌های بسیاری روبه‌رو کرده است. هنوز چند ماهی بیش از سفر مقامات ایران به آمریکا و دعوت از ایرانیان، برای سفر به ایران نگذشته است، هنوز چندی از خبر تسهیلات دفتر حفاظت منافع برای سفر به ایران نگذشته است که دانشجویی را که دغدغه ایران دارد در خیابان به آن شکل فجیع که گویا یک قاچاقچی را پیدا کرده‌اند متوقف می‌کنند و به اوین می‌برند و دو هفته است که از او هیچ خبری نیست.

بنا به مثل عامیانه «دم خروس را باور کنیم یا قسم حضرت عباس را» آیا آقایان از اثرات درازمدت این برخورد، بر دانشجویان ایرانی خارج از کشور آگاهند؟ خانواده‌ی مومنی دو هفته است از عشا هیچ خبری ندارند، آیا این امر قانونی و اسلامی است؟ خودم به شخصه نگرانم، نگران عشا مومنی که به جرم ناکرده در بند است و قربانی توهمات ذهن‌های توطئه‌اندیش شده است. توهمات نوشته شده در روزنامه کیهان از فرط بی‌مایه‌ای نیازی به تفکر هم ندارد. عشا مومنی را از رابطان کمپین با آمریکا نامیده‌اند. کمپینی که حتی گزارش مالی خود را به طور شفاف منتشر می‌کند، اعضای آن مرتب تحت فشارند و اکثراً با وثیقه‌های سنگین و حبس‌های تعزیری آزادند و در کنترل شدید به سر می‌برند. آن وقت روزنامه رسمی کشور که با پول بیت‌المال منتشر می‌شود، یک دانشجوی ۲۸ ساله را که فیلم‌های توقیف شده‌اش هم نشان می‌دهد روی پروژه کارشناسی ارشد خود کار می‌کرده است، به بهانه آن‌که وزارت امور خارجه آمریکا اسمی از او آورده است، به عنوان رابط این کمپین با آمریکا مطرح می‌کنند.

«از قیاسش خنده آمد خلق را…»، آقایان عزیز عشا شهروند رسمی آمریکا است، چرا که در هنگام تولد، پدرش که نیمی از عمر خود را در دوران جنگ در مناطق جنوبی کشور به راهسازی پرداخته است، در آمریکا مشغول به تحصیل بوده است و عشا در آمریکا متولد می‌شود. در کنفرانس کذایی که کیهان اشاره می‌کند خبرنگاری از سخنگوی وزارت امور خارجه راجع به موضوع دستگیری عشا می‌پرسد و سخنگو پاسخ می‌دهد چون عشا مومنی شهروند آمریکا است موضوع در دست بررسی است. مانند هر کشور دیگری رسیدگی به این امر از وظایف وزارت امور خارجه است و این بهانه‌ای می‌شود تا کیهان در خبری ویژه از موضوع ع-م بنویسد و داستانی تازه و سناریویی تازه علم کند.

دوست دارم این مصاحبه را با نقل قسمتی از نامه‌ای که خواهر عشا برای او نوشته است، به پایان برم که این روزها همین حالت چون بختکی بر روح من سنگینی می‌کند: «دلتنگ نه از این‌که تو را در پشت حصارهای بلند زندان می‌بینم‌، دلتنگم برای این‌که ما در وطن خود، غریب هستیم. من با همه سنگینی غربتی که در اینجا بر دوش می‌کشم، غریبی تو را در زندان اوین از غریبی غربت اینجا بس دلگیرتر می‌بینم».