مدرسه فمینیستی: امروز مسئله حضور دختران در دانشگاه دغدغه مسئولین کشور شده و با فشارهای وارده به دختران دانشجو و همینطور دخترانی که داوطلب ورود به دانشگاه هستند سعی در سرکوب آنان دارند.در این راستا گفتگویی را با خانم نسیم سرابندی دبیر کمیسیون دفتر تحکیم وحدت انجام داده ایم.
فروغ سمیع نیا: در ماههای گذشته ما شاهد فشارهایی جهت محدودیت تحصیل دختران هستیم، علاوه بر برخوردهای صورت گرفته با فعالان جنبش زنان فشارهایی نیز علیه دختران دانشجو وجود دارد. از جمله برخوردهایی که به نحوه پوشش دختران دانشجو مربوط است و یا بازداشتهای دختران دانشجو. خانم سرابندی شما به عنوان دبیر کمیسیون زنان تحکیم وحدت علت این فشارها را به طور خاص بر دختران دانشجو چه چیزی می دانید؟
نسیم سرابندی: دختران امروزه اکثریت دانشجویان را شکل می دهند که برخوردهای صورت گرفته در جهت محدودیت سازی و در واقع ابزاری برای کنترل هر چه بیشتر است. مسائلی چون حجاب دختران دانشجو و زنان همواره موضوعی بحث برانگیز بوده. در واقع می بینیم که آیین نامه هایی به صورت مشخص در مورد پوشش دختران تصویب و به اجرا درآمده است. تحدید حق انتخاب آزاد فرد با تحمیل نوع پوشش دیده شده مثلا در دانشگاه شیراز به دختران دانشجو چادر هدیه داده و از آنان جهت استفاده از آن تعهد گرفته اند! و یا در همدان چند ماه پیش آیین نامه ای مبنی بر اجباری شدن چادر پخش شد که با مقاومت دانشجویان همراه بود.
اما از سویی دیگر می توان اینگونه تحلیل کرد که بهانه بدحجابی ابزاری ست که سرکوب را توجیه می کند. این میل به سرکوب از نگاه تنگ نظرانه مسئولین نسبت به جایگاه زنان حکایت دارد. مثلا در احضار 50 نفر از دانشجویان شیراز به دلیل واهی «بد حجابی» علت اصلی و ذکر نشده، حضور این دختران در تجمعات دانشجویی دانشگاه شیراز در اسفند 86 بوده؛ چرا که این دانشجویان معتقدند کسانی احضار شدند که در تجمعات حضور داشتند. البته برخورد در زمینه پوشش در دانشگاه علامه، همدان، هنر و جدیدا در دانشگاه تهران و هنرهای زیبا بسیار دیده شده. اگر هم اخباری از دیگر دانشگاه ها به گوش نمی رسد به این دلیل است که سال ها قبل آیین نامه هایی در آنجا به اجرا درآمده و با واکنش دانشجویان روبرو نشده و اخبار اعتراضات صرفا از معدود دانشگاه هایی ست که آیین نامه ها را نپذیرفته اند.
مسئولین علیرغم اینکه حضور 65 درصدی دختران در دانشگاه را نشانی از ایجاد فضای امن برای تحصیل دختران می دانند و به آن می بالند، از سویی دیگر به دنبال سد ساختن در مقابل سیل ورود دختران به دانشگاه ها هستند. در واقع سهمیه بندی و بومی سازی رفتار متناقض مسئولین را در این زمینه نشان می دهد. مسئولین ورود دختران به دانشگاه ها را نشانه پیشرفت می دانند اما می خواهند که آنان از حصارهای تنگ جنسیتشان خارج نشده و نقش های کلیشه ای خانه داری و مادری را همچنان ایفا کنند. تفکیک و تبعیض جنسیتی روزافزون در دانشگاه ها و جامعه حکایت از تلاش مسئولین جهت حفظ قالب های سنتی و مردسالارانه در مناسبات جنسیتی دارد.
فروغ سمیع نیا: طرح بومی گزینی جنسیتی که در دست بررسی است و همینطور سهمیه بندی جنسیتی که مطرح است و گویا هر دو طرح امسال اجرا شده اند. این دو طرح، عملا ورود به دانشگاه را برای دختران محدود می کنند شما در کمیسیون چه کارهایی را در مقابل این طرح ها انجام داده اید و چه اقداماتی را در آینده می خواهید انجام دهید؟
نسیم سرابندی: طرح سهمیه بندی جنسیتی از سال 82 در رشته های پزشکی اجرا شده است و صرفا امسال نیست که اعمال می شود. از همان سال 84 که زمزمه هایی مبنی بر اجرا شدن این طرح در رشته های دیگر به گوش رسید کمیسیون زنان به این موضوع اعتراض کرد. این کمیسیون طومارهای امضاء اعتراضی از دانشجویان تهیه کرد، دیدار با نمایندگان مجلس را ترتیب داد، در مدت زمانی پس از آن تلاش برای یافتن دخترانی که سهمیه بندی در مورد آنان اجرا شده بود با کمک وکلای گروه میدان انجام شد که یکی از این دختران نیز حاضر به شکایت از وزارت علوم و بهداشت به دیوان عدالت اداری شد اما چند وقت پیش اخباری مبنی بر رد دادخواست دختر شکایت کننده خواندیم. با وجود همه این اعتراضات باز هم طرح به اجرا گذاشته شد. شاید دلیل این امر اعتراض تنهای کمیسیون زنان بود چرا که در میان دیگر گروه ها اعتراضاتی مشاهده نشد و اگر هم وجود داشت، کمرنگ بود. متأسفانه فعالان جنبش زنان چندان موضوع تحصیل دختران در دانشگاه و محدودیت های روزافزون را به اندازه لایحه حمایت از خانواده یا موارد دیگر با اهمیت قلمداد نمی کنند. اعتراض جدی زنان می توانست جلوی سهمیه بندی جنسیتی را بگیرد و به بومی سازی جنسیتی منجر نشود.
در طرح بومی سازی که در کنکور سال گذشته به اجرا درآمد، توجیهاتی چون کمبود امکانات و خوابگاه ذکر شده که به نظر می رسد با توجه به اتفاقی که امسال روی داد و ده درصد هم توسط مجلس به ظرفیت پذیرفته شدگان اضافه شد بومی سازی مخفیانه و بدون اطلاع رسانی مسئولین نه تنها مشکلات را تخفیف نداد که فقط باعث شد دانشجویانی با صلاحیت علمی پایین وارد دانشگاه های ممتاز شوند و شرکت کنندگان بسیاری از این طرح ضربه جبران ناپذیری بخورند. دلایل واهی چون کمبود امکانات خوابگاه ها در حالی بیان می شود که طی چند روز گذشته اخباری مبنی بر کمک ایران به دانشجویان جزایر سولومون برای تحصیل در کوبا منتشر شده. ظاهرا مسئولین دانشجویان ایرانی، وضعیت نامناسب رفاهی دانشگاه های ایران را رها کرده و به دنبال نجات بشریت در قاره های دیگر هستند.
متأسفانه بومی سازی در اینجا متوقف نشده و طرحی توسط نماینگان مجلس تهیه شد که در آن خواهان بومی گزینی دختران در دانشگاه ها به جای مصوبه قبلی شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. در مورد این طرح هم اگر اعتراض وسیعی شکل نگیرد به سرنوشت سهمیه بندی جنسیتی دچار شده و به اجرا در خواهد آمد. به دلیل اهمیت بالای این طرح که از جابجایی دختران جهت تحصیل جلوگیری کرده و حق انتخاب را از آنان می ستاند کمیسیون در سطح دانشگاه و سپس جامعه دست به اعتراضاتی زده است. در گام اول سعی کردیم اطلاع رسانی در خصوص آن انجام دهیم و حتی بروشورهایی برای اعتراض تهیه و پخش کردیم. اما این اقدامات اصلا کافی نیست چرا که طرح در کمیسیون بهداشت مجلس (کمیسیون فرعی) تصویب و به شکل آرامی در آستانه تصویب در دیگر کمیسیون های مربوطه و سپس ورود به مجلس است.
فروغ سمیع نیا: جنبش دانشجویی با وجود سرکوبهای شدید همچنان فعال است، نقش دختران را در جنبش دانشجویی چگونه می بینید؟ آیا طرحهای مذکور می تواند اثر منفی بر جنبش داشته باشد.
نسیم سرابندی: در این سال ها دختران در مقایسه با گذشته، نقش غیر قابل انکاری در فعالیت های دانشجویی بر عهده داشتند و توانستند حضورشان را اثبات کنند. گرچه طرح هایی که اجرا می شود با هدف جلوگیری از ورود هر چه بیشتر دختران به دانشگاه هاست اما باز هم دختران بیش از 60 درصد موفق به ورود به دانشگاه می شوند. طرح های این چنینی بر پذیرش دختران تأثیر می گذارد اما نمی تواند اشتیاق آنان را برای تحصیل و ورود به اجتماع از بین ببرد. به نظر می رسد که تلاش برای به مشارکت طلبیدن دختران دانشجو حتی می تواند پویایی بیشتری به همراه داشته باشد. ما امیدواریم با کوششی که می کنیم دختران بیش از گذشته نسبت به مسائل صنفی و دانشگاهی در محیط کسب علم حساس شوند و حضور مثمر ثمرتری داشته باشند.
فروغ سمیع نیا: بعد از قضیه ای که برای دختر دانشجوی دانشگاه زنجان پیش آمد موارد مشابهی نیز از دانشگاههای دیگر زمزمه شد که نشان می داد دختران دانشجو در حراست و .. با چنین مشکلاتی مواجهند. آیا اعتراضی از طرف کمیسیون به این مسئله صورت گرفته؟ و یا اقدامی در جهت همبستگی دختران دانشجو برای برخورد با چنین مشکلاتی وجود داشته؟ و اگر اعتراضی بوده پاسخ مسئولین به چنین مسائلی چگونه بوده است؟
نسیم سرابندی: اتفاقاتی از این دست در دانشگاه ها رخ می دهد که تنها بخشی از آن رسانه ای می شود. مثل مسئله دانشجویان سهند تبریز و دانشگاه رازی کرمانشاه. معمولا هم به دلیل در دست نبودن مدرک پس از مدتی به بوته فراموشی سپرده شده و از اذهان پاک می شود. اما وقایع دانشگاه زنجان به دلیل وجود مدرک، از سوی مسئولین غیر قابل انکار بود. در زمان وقوع حادثه زنجان کمیسیون زنان، نامه سرگشاده ای به وزیر علوم نوشته و خواهان رسیدگی به امنیت دختران در محیط دانشگاه و کوتاه کردن دست نهادهایی چون کمیته انضباطی و حراست از دخالت و تصمیم گیری در مسائل دانشجویان شد که متأسفانه باز هم با رفتار غیر پاسخگو مسئولین همراه بود. در حقیقت ما خواستار تغییر ساختار کمیته های انضباطی به عنوان یک نهاد نظارتی هستیم به گونه ای که مسئولین قدرت سوء استفاده از جایگاهشان را نداشته باشند اما این مطالبه بی پاسخ مانده است. متأسفانه در دانشگاه که باید حوزه ای مستقل باشد نهادهایی وجود دارند که از خارج از دانشگاه تعیین می شوند مثل حراست که به نظر می رسد رئیس دانشگاه هم چندان بر آنان کنترلی ندارد.
تازگی ها برای پیگیری این موضوع در کمیسیون زنان کمیته ای تعریف شده که هدف آن پیگیری مستمر مسئله امنیت دختران در دانشگاه است. متأسفانه در خصوص مسئله زنجان دیدیم که دانشجویان معترض بازداشت و حتی در حال حاضر اجازه ورود به دانشگاه برای ثبت نام و حضور در کلاس های درس را ندارند. از سرنوشت دختر دانشجو هم اطلاعی در دست نیست.
فروغ سمیع نیا: درکل کمیسیون زنان تحکیم چه برنامه هایی را به طور مستقل اجرا می کند؟ امکان دارد که با هدف های کمیسیون بیشتر آشنا شویم؟
نسیم سرابندی: هدف از تأسیس کمیسیون زنان گذشته از ارتباط هر چه بیشتر حرکت های دانشجویی با زنان، ترغیب دختران دانشجو به فعالیت در حوزه دانشگاه بود. طبق این تعریف نیز تلاش هایی برای فراهم کردن زمینه فعالیت دختران انجام داده ایم. البته کمیسیون به عنوان بخشی از جنبش دانشجویی مطرح است. معتقدم پایه گذاری سنت مبارزه دانشجویی برای حقوق زنان می تواند از کمیسیون زنان تحکیم شروع و به دیگر تشکل ها و حوزه ها تسری یابد. کمیسیون زنان به دنبال تشکیل کارگروه هایی با محوریت خوابگاه، بومی سازی و سهمیه بندی جنسیتی، دستورالعمل های پوششی، امنیت دختران در محیط دانشگاه، حضور مستمر و سازنده در نشست های مختلف دانشگاهی، به مشارکت طلبیدن دانشجویان دختر و ایجاد تعامل مفید و مشخص با گروه های زنان جهت فراگیر کردن دغدغه ها و مطالبات زنان است.
+ There are no comments
Add yours