مدرسه فمینیستی: مطالب زیر که حول مسائل زنان در وقایع انقلاب 57 و پس از آن است در مصاحبه های گوناگون توسط میترا شجاعی (صدای آلمان) با فعالان جنبش زنان از جمله دکتر نیره توحیدی، مهرانگیز کار، شهلا لاهیجی و… انجام گرفته است.
نشیب و فرازهای جنبش زنان طی سی سال از زمان انقلاب
نیره توحیدی: خود انقلاب سال ۵۷ در ایران، تاثیرات پرتناقض و پیچیده‌ای روی وضعیت زنان و به طور کلی مناسبات جنسیتی گذاشته است. بعضی از این تأثیرات آن قدر پرتناقض است یا به اصطلاح پاردوکسیکال است که طبعا به جنبش اجتماعی منجر شده است. خود پویایی انقلاب، آن دینامیسم انقلاب باعث شد که بسیاری از زنان وارد صحنه‌ی اجتماعی بشوند، حتا بخشی از زنان طبقات سنتی که قبلا در عرصه‌های اجتماعی به‌هیچ‌وجه فعال نبودند. هم زنان سنتی و هم زنان مدرن شهری، همه‌ی اینها در انقلاب شرکت کردند. خود انقلاب فضاهای تازه‌‌ای به روی اینها باز کرد. مثلا آیت‌الله خمینی خودش زنان سنتی و مذهبی را تشویق کرد که در صحنه باشند. اصلا کلمه‌ی «در صحنه بودن» را خود ایشان تاکید کردند.
این تحول سیاسی در بخش زنان نتایج جانبی هم داشت. یعنی این طور نبود که روحانیت فقط بتواند از زنان استفاده‌ی ابزاری برای به قدرت گرفتن سیاسی خودش بکند. یعنی وقتی زنان وارد عرصه‌های سیاسی شدند، مساجد سیاسی شد، زنان در تظاهرات‌ها و در انجمن‌های اجتماعی فعال شدند و تبعا به قدرت اجتماعی و سیاسی خودشان آگاهی پیدا کردند. این پیداکردن ظرفیت‌های اجتماعی به خود زنان یک توانمندی یا یک توانبخشی جدید داد که تبعا توقعات آنان را هم بالا برد.
مثلا آیت‌الله خمینی وقتی در زمان رژیم شاه در سال ۱۳۴۲ به زنان برای اولین بار حق رأی داده شد، با دادن حق رأی مخالفت کرد. ولی دینامیسم انقلاب حتا در خود بخشی از روحانیت تحول ایجاد کرد و دیگر وقتی انقلاب شد، بعد از انقلاب دیگر هیچکس، حتا عقب‌مانده‌ترین روحانیونی که در انقلاب نقش فعال داشتند، جرأت نداشتند بگویند که حق رأی زنان را پس بگیرید. نه تنها این کار را نکردند بلکه به رأی زنان احتیاج داشتند. بنابراین تشویق هم کردند که زنان در رأی‌دادن شرکت کنند، در سیاست فعال بشوند.
ادامه مصاحبه را در اینجا مطالعه فرمایید
سیر تحول در قوانین خانواده از ۱۳۴۶ تا ۱۳۸۷
لایحه‌ی موسوم به “حمایت از خانواده” که توسط قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی ارائه شده و اعتراضات فراوانی را برانگیخته‌است. بسیاری از فعالان اجتماعی و حقوق‌دانان را به یاد لایحه‌ای با همین نام در سال ۱۳۴۶ می‌‌ا‌فتند.
تشابه اسمی دو لایحه‌ی “حمایت از خانواده” متعلق به دو رژیم حکومتی، ما را بر آن داشت تا نگاهی بیافکنیم به قوانین مربوط به خانواده از سال ۱۳۴۶ تا امروز یعنی ۳۰ سال پس از رخداد انقلاب در ایران.
…
مهرانگیز کار می‌گوید، همان‌گونه که در زمان تصویب قوانین مربوط به زنان در دوران پیش از انقلاب، مجلس و حتا دربار زیر فشار بودند و می‌ترسیدند که قانونی را تصویب کنند که با اعتراض روحانیون مواجه شود، این موضوع گویا حساسیت خود را در جمهوری اسلامی نیز حفظ کرده است: «قانون‌گذاری درباره‌ی زن و در حوزه‌ی حقوق زن یک امر بسیار حساسی بود و حتا نهادهای امنیتی آن را خطرناک تشخیص می‌دادند و خیلی مواظب بودند که اگر یک تبصره‌ی ماده‌ی قانونی در حال بررسی هست و می‌خواهد به سمت اجرا برود، مواظب وضعیت امنیتی کشور باشند و پیش‌بینی می‌کردند که ممکن است آشوب اتفاق بیفتد و برخی از فقها بهرحال معترض بشوند و کسانی را به دنبال خودشان وارد این اعتراض‌ها بکنند».
ادامه مصاحبه را می توانید در اینجا مطالعه فرمایید
نگاهی به مسئله حجاب و بی‌حجابی در ایران
شهلا لاهیجی از خاطرات خود در روزهای انقلاب می‌گوید: «یادم می‌آید در یکی از این راهپیمایی‌ها که آن اواخر بود، خود ترتیب‌دهندگان به زنان بی‌حجاب گفته بودند یا روسری سر کنید یا از صفوف بیرون بروید. یعنی آن اواخر، آن موقع که دیگر پخش شده بود که بهرحال انقلاب اسلامی خواهد آمد».
ادامه مصاحبه را در اینجا مطالعه فرمایید
چگونه در اوایل انقلاب حجاب اجباری شد
روزنامه کیهان در تاریخ ۱۹ اسفند ۵۷ در کنار چاپ گزارش‌های مفصل از راهپیمایی‌های زنان، یادداشتی از سیمین دانشور، نویسنده و همسر جلال آل‌احمد منتشر کرد. خانم دانشور در این مقاله حجاب را مسئله‌ای فرعی دانسته و از هر دو گروه طرفداران و مخالفان حجاب خواسته بود که بهانه به دست ضدانقلاب ندهند و به مسائل مهم‌تر بپردازند.
سیمین دانشور نوشت: «ما هر وقت توانستیم این خانه‌ی ویران را آباد کنیم، اقتصادش را سر و سامان دهیم، کشاورزیش را به جایی برسانیم، حکومت عدل و آزادی را برقرار سازیم، هر وقت تمامی مردم این سرزمین سیر و پوشیده و دارای سقفی امن بر بالای سرشان شدند و از آموزش و پرورش و بهداشت همگانی بهره‌مند گردیدند، می‌توانیم به سراغ مسائل فرعی و فقهی برویم، می‌توانیم سر فرصت و با خیال آسوده و در خانه‌ای از پای بست محکم بنشینیم و به سر و وضع زنان بپردازیم». (کیهان ۱۹ اسفند ۵۷ شماره ۱۰۶۵۷ صفحه ۶)
ادامه مطلب را در اینجا مطالعه فرمایید
+ There are no comments
Add yours