بزرگداشت روز جهانی زن با «صدیقه» و «سیمین» در سالگرد «سیزده اسفند»

به مناسبت 8 مارس برگزار شد: مراسم تندیس کتاب صدیقه دولت آبادی و تجلیل از سیمین بهبهانی

مدرسه فمینیستی (لیکو بلوچ): اگر بخواهیم سه رویداد مهم تاریخ جنبش زنان ایران را در یک بعد از ظهر مراسم بزرگداشت روز جهانی زن پاس بداریم و ارج نهیم چه خواهد شد؟ و چه باید کرد؟

پس بشنویم از راویان و قوالانی که بودند و چنین حکایت می کنند:

کتابخانه صدیقه دولت آبادی، نهالی که از بن تجارب مرکز فرهنگی زنان سر برافراشته است، ازهشتم مارس 1383 با خواهر توامان خویش یعنی جایزه کتاب صدیقه دولت آبادی رونقی افزون به فعالیت های زنان ایران بخشید و سپس نهادی مستقل از مرکز شد و راه خود پیمود.

این جایزه درسه دوره گذشته به آثار برگزیده در حوزه مطالعات زنان تعلق گرفته است.

امسال در چهارمین دوره، هیئت امنای این کتابخانه به پیشنهاد شهلا لاهیجی و سیمین بهبهانی، جایزه ای نیز برای حوزه ادبیات در نظر گرفت.

از سوی دیگر، این کتابخانه هرسال در کنار جایزه کتاب به تجلیل از زنان فعال و تاثیر گذار در حوزه های مختلف نیز پرداخته است از این رو، امسال را به تجلیل از سیمین بهبهانی که خود عضو هیئت امنای کتابخانه و نیز همواره یار و یاور جنبش زنان بوده است اختصاص داد.

در واقع افزوده شدن بخش ادبیات به جایزه همزمان با این تجلیل اعلام شد. در این میان هنرمند جوانی که گویا از دوسال پیش در صدد ساختن پیکره ای از سیمین و فیلم مستندی از گوشه هایی از زندگی ایشان بوده است از طریق خانم بهبهانی به هیئت امنا معرفی شد تا اهدای تندیس ساخته امیر محمد قاسمی و نمایش فیلم ایشان از طریق کتابخانه صدیقه دولت آبادی انجام شود. که به حق می بایست برگزاری را به بهترین شکل برگزار می کرد. چرا که “سیمین” جنبش زنان چه بسا که در این سال ها بسی بیش از” سیمین” ادبیات زنان در جان بخشی به تاریخ مبارزات برحق و برابری خواهانه زنان رخ نموده بود. و خود از اعضای هیات امنای کتابخانه صدیقه دولت آبادی است.

گفته ها و شنیده ها حاکی از آن بود که سیمین بهبهانی برای دریافت جایزه ای جهانی به استانفورد می رود وهستم مارس را در ایران نیست . پس انتخاب روزی دیگر به عهده هیات امنای کتابخانه بود درکنار یافتن محل و برنامه ریزی و اطلاع رسانی و مستند سازی و تامین هزینه ها و…..
13 اسفند انتخاب شد که یادآور 13اسفند 85 بود که 33 نفر از فعالان جنبش زنان درمقابل دادگاه انقلاب دستگیر شدند. البته انتخاب این روز سبب شد، شهلا لاهیجی که جزو سخنرانان اصلی مراسم بود به دلیل اختلال در برنامه های پرواز مسافرتی اش، نتواند به موقع در مراسم حضور یابد.

برنامه با نمایش فیلم “تاریخچه 8 مارس” ساخته نوشین احمدی خراسانی آغاز شد.

پریسا کاکایی مجری و سخنران برنامه پس از پایان فیلم سخنان خودرا چنین آغاز میکند:
” استوار ماندن و پابرجایی جنبش زنان را در سالگرد 13 اسفند دستگیری 33 نفر از فعالان جنبش زنان را با تجلیل از 13 نویسنده زن در حوزه ادبیات آرزو می کنیم …

وی سپس در گزارش کوتاهی از فعالیت های کتابخانه به تقویت کتابخانه بندعمومی زنان زندان اوین اشاره کرد و از سوی هیات امنا از مریم حسین خواه، منصوره شجاعی و فخری شادفر تشکر کرد. برای راه اندازی سایت که به کوشش اعضای جوان کتابخانه تا به نیمه آمده بود از جلوه جواهری سپاسگزاری شد و در برگزاری نمایشگاه نقاشی به نفع زنان زندانی نیز رزیتا شرف جهان مورد سپاس قرار گرفت.

از اخبار خوش 33 نفر اهدای جایزه اولاف پالمه به پروین اردلان یک از 33 زن دستگیرشده دانسته شد.

پریسا کاکایی در پایان سخنانش از سوی هیات امنا از خانم جمیله سامی به دلیل اینکه گالری شخصی خویش را در اختیار کتابخانه قرار داده بودند سپاسگزاری کرد.

برنامه بعدی گزارش هیات داوران ادبیات است که به شکل پانل برگزار می شود اعضای هیات داوران مژده دقیقی ، منصوره شجاعی ، ثریا قزل ایاغ ( دبیر هیات داوران) ، صوفیا محمودی ، فیروزه مهاجر ونگار نادری هستند. ثریا قزل ایاغ در مراسم حضور ندارد . پس گزارش کار داوری را منصوره شجاعی و بیانیه داوری را مژده دقیقی ارائه می دهند. این هیات ازمیان حدود 50 نویسنده زن از آغاز ادبیات مدرن تا به امروز ، 13 نام را به عنوان نمایندگان برگزیده زنان داستان نویس معرفی کرد.

نسل اول : سیمین دانشور ، گلی ترقی ، شهرنوش پارسی پور.

نسل دوم.: منیروروانی پور ، فرخنده آقایی ، شیواارسطویی ، ناهید طباطبائی ، زویا پیرزاد.

نسل سوم: فریبا وفی ، طاهره علوی ، محبوبه میرقدیری ، سپیده شاملو ، مهسا محب علی .

در پایان پانل به نویسندگانی که در جمع حضور داشتند لوح تقدیر کتابخانه صدیقه دولت آبادی توسط سیمین بهبهانی اهدا شد.

پس از آن نوبت به داوری مطالعات زنان می رسد که دبیر داوری شهلا اعزازی به نمایندگی از گروه داوری خانم ها نسترن موسوی ، فرخ قره داغی و فیروزه مهاجر گزارش کاررا ارائه میدهد. وی بیان میکند که ” از حدوود 42 کتاب که در اختیار داوری قرارداشته تعداد معدوی با معیارهای داوری همخوانی داشته ….. و اغلب کتابها در سطح نازلی بوده است که سانسور در این زمینه بی تاثیر نیست. و بدین سبب تنها از دو کتاب تقدیرشد. “زنان پیشگام ایران ” و ” زن ایرانی در نشریات مشروطه ” در پایان به خانم مهرانگیز ملاح که گرد آوردنده کتاب ” زنان پیشگام ایران ” بودند ودر جمع حضور داشتند لوح تقدیر کتابخانه توسط سیمین بهبهانی اهداشد. و لوح تقدیر پدیدآورندگان کتاب زن ایرانی در.. نزد هیات داوران به امانت نگهداشته شد.

مه لقا ملاح، پیشگام فعالیت های محیط زیستی زنان دسته گل زیبایی به خواهر خویش که از او تقدیر شده بود تقدیم کرد.

نکته جالب اینکه علیرغم نگرانی برگزار کنندگان برای خستگی و بیماری سیمین بهبهانی ، وی سر حال و قبراق با گفتن لطیفه ها و تعاریف دلنشین در هر بخش ار برنامه که به روی صحنه می آمد خستگی بیش از 500 شرکت کننده را که درمحلی که برای 300 نفر منظور شده بود جمع شده بودند را ازتن به در می آورد.

برنامه بعدی سخنرانی پوران فرخزاد و قرائت منظومه بلند وی درباره سیمین بهبهانی بود.

سپس مراسم پرده برداری از تندیس اعلام شد در لحظاتی که سیمین به روی صحنه می رفت و مجسمه ساز جوان نیز خود را آماده این لحظه بزرگ می کرد، ویدیو کلیپی که با سرود ” لاف ز برتری کم زن ” سروده سیمین بهبهانی در 22 خرداد 84 همراه با عکس هایی از تجمع مقابل دانشگاه تهران را که به کوشش پروین اردلان و ناهید میرحاج تهیه شده بود، پخش می شد.

حضور “مادر لطفی” و اهدای دسته گل زیبایی از جانب او به سیمین بهبهانی از صحنه های به یاد ماندنی در این مراسم بود. سیمین از ایشان با عنوان ” مادر شهیدان ایران ” نام برد.

پس از پرده برداری از تندیس عباس عارف مجسمه ساز درباره چگونگی و ارزش هنری مجسمه سخنانی ارائه کرد و پس از آن فیلم یک دریچه آزادی ساخته امیر محمد قاسمی پخش شد.

حضور بسیاری از نویسندگان ، مترجمان ، شاعران ، ناشران ، هنرمندان ، روزنامه نگاران و عکاسان در این مراسم شگفت انگیز بود. حضور مردان حامی فعالیت های زنان نیز چشم گیر بود از جمله صفدر تقی زاده،نصرالله کسرائیان، شمس لنگرودی، جواد مجابی، آقای جعفری بزرگ از انتشارات امیرکبیر، پرویز مشکاتیان و…

شهاب میرزایی، آیدا سعادت و به ویژه آرش عاشورنیا (عکاس جنبش زنان) نقش مهمی در جاودان ساختن این لحظات از طریق تصویر برداری های به موقع وحساس داشتند.

این مراسم حدود 4 ساعت به طول انجامید در حیاط بسیار زیبا و فرحبخش منزل شخصی خانم سامی، عده ای از میهمانان جمع شده بودند. پروین اردلان که صبح همان روزهنگامی که داخل هواپیما بود و برای گرفتن جایزه اولاف پالمه به سوئد می رفت ، ممنوع الخروج شناخته شده بود واز هواپیما پایین کشیده شده بود ، سربلند و خوشحال از حضور در چنین مراسمی و درکنار دوستانش به گفت و شنود مشغول بود.

منصوره شجاعی دوست و همکار پروین اردلان در مرکز فرهنگی زنان و کمپین یک میلیون امضا ، با دسته ای گل نرگس مهربانانه به او نزدیک شد و گفت : خانم عزیز میشود از شما خواهش کرد که به جای جایزه اولاف پالمه این نرگس های کوچک را بپذیرید؟ و او خندان و مشتاق در جواب گفت البته چون گل نرگس بوی خوشی می دهد اما جایزه اولاف پالمه بویی ندارد!!!