پافشاری بر طرح غیرکارشناسانه ازدواج دانش آموزان دبیرستانی / مژگان مدرس علوم

25 تیر 1389

جرس: اظهارات و تصویب طرح ازدواج دانش آموزان دبیرستانی در حالی صورت می گیرد که با موجی از انتقادات گسترده کارشناسان و صاحب نظران این حوزه مواجه شده است .

در شرایط جامعه کنونی ایران که بسیاری از کارشناسان معتقدند که مسائل جوانان و امر ازدواج نیازمند مطالعات عمیق روانشناسانه و جامعه شناسانه است اما بسیاری از دولتمردان رواج ازدواج های دانش آموزی را بهترین شیوه برای مقابله با شیوع فساد و فحشاء می دانند.

در همین ارتباط محمد حاجی‌زاده، رئیس سازمان آموزش و پرورش استان بوشهر از تصویب طرح انتخاب همسریابی ویژه دانش‌آموزان دختر دوره پیش‌دانشگاهی و تصویب طرح حجاب و عفاف در مدارس کشور خبر داد .این در حالی است که در خصوص شرایط و امکان ادامه تحصیل این دختران دانش‌آموز در دوره پیش‌دانشگاهی درصورت ازدواج توضیحی نداد و تصویب چنین طرح هایی را فقط در راستای جلوگیری از تهاجم فرهنگی ارزیابی کرده است.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که برای ازدواج “موفق” باید در کنار بلوغ جنسی زمینه “بلوغ فکری” و “بلوغ اقتصادی” برای جوانان فراهم گردد.

محمد قیوم دهقانی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به وضعیت “کنونی” جامعه این طرح را به صلاح ندانسته و گفته: “بهتر است به جای مطرح کردن مباحثی همچون رواج ازدواج موقت در سطح دبیرستان ها در این زمینه فرهنگ سازی شود. و سوالم این است کسانی که بحث ازدواج موقت را مطرح می کنند آیا حاضر هستند که دختر خودشان ازدواج موقت بکند؟ آیا به عواقب ناشی از این امر برای یک دختر جوان اندیشیده شده است؟”

پیش از این نیز حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش با استقبال از این طرح، تاکید کرده بود که این دانش‌آموزان پس از ازدواج باید در مدارس شبانه ادامه تحصیل بدهند.

ازدواج و “اخراج” دانش آموزان

طرح ازدواج دانش آموزان دختر در حالی مورد استقبال وزیر آموزش و پرورش قرار می گیرد که بر اساس آیین نامه های وزارت آموزش و پرورش دخترانی که پیش از سن هیجده سالگی و پایان تحصیلات متوسطه ازدواج کنند، از مدرسه اخراج می‌شوند و باید در مدارس شبانه مخصوص بزرگسالان ادامه تحصیل دهند.

وزیر آموزش و پرورش در حالی از ازدواج زود هنگام دانش آموزان حمایت می کند که می گوید دانش‌آموزان بعد از ازدواج باید در مدارس شبانه ادامه تحصیل بدهند. او دلیل این امر را چنین تشریح می کند: “تغییراتی در دختران بعد از ازدواج به وجود می‌آید که اختلاط آنها را با دانش آموزانی که ازدواج نکرده اند صلاح نیست.” این در حالی است که اکثریت دانش آموزان رفتن به مدارس شبانه همراه با بزرگسالان را نوعی تنبیه و طرد شدن از جامعه می دانند.

قابل ذکر است گروهی از والدین ازدواج زودهنگام را یکی از دلائل ترک تحصیل دخترانشان می دانند.

فرشید یزدانی، مدیرعامل سابق انجمن حمایت از حقوق کودکان در واکنش به اظهارات وزیر آموزش و پرورش درمورد ازدواج موقت گفت: “به نظر می‌آید وقتی وزیر آموزش و پرورش با آن همه وعده‌وعیدهای قبلی،‌این چنین نسبت به ازدواج دانش‌آموزان خشنود می‌شود، درک و شناخت درستی نسبت به مسائل مربوط به کودک و حقوق آنها ندارد و ظاهرا چنین درکی حتی در میان مدیران ارشد کشور هم به چشم نمی‌آید.”

ضرورت “اخلاق” محوری مسئولین نظام

پیشتر نیز علی مطهری بحث ازدواج موقت را برای دانش آموزان کم سن و سال دبیرستانی مطرح کرده و ناجا نیز برای توجیه آمار تجاوزات به عنف، “ازدواج موقت” را به عنوان یک راهکار پیشنهاد کرده بود.

در واکنش به این اظهارات سید جلال یحیی زاده نماینده مجلس با اشاره به اینکه در خصوص ازدواج موقت باید کارشناسی شود می گوید: “یکی از بهترین روش ها اخلاق محوری مسئولین نظام است. هرچه مردم احساس کنند ما که جزئی از مسئولین هستیم بعضی از مبانی دینی را طبق برداشت و قضاوت و احساس خودمان زیر پا گذاشته ایم، این امر در آنها تاثیر می گذارد و آنها هم از خطوط قرمز و هنجارها فاصله می گیرند.”

از سوی دیگر محسن زنگنه، رئیس سازمان جوانان از امضای تفاهم نامه‌ای با سازمان آموزش و پرورش تهران به‌منظور ارائه آموزش الکترونیکی ازدواج‌…خبر داده بود این در حالی است که پیش از این وی گفته بود درصد زیادی از طلاق ها در سال های اولیه ازدواج است یعنی زمانیکه زوج ها دارای سن کمتری هستند.

فرزانه نیکو برش، مشاور امور زنان در سازمان تبلیغات اسلامی می گوید: “مراکز همسریابی باعث افزایش طلاق همچنین انحرافات اجتماعی در جامعه می‌شود.”

گفتنی است، به گفته ابراهیم رشیدی، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیت سازمان ثبت احوال ‌هزار و 747 واقعه طلاق سال گذشته در کشور رخ داده که این رقم نسبت به مدت مشابه خود در سال 87 حدوداً 13 درصد رشد کرده است. این در حالی است که بنا به گزارش ها، آمار طلاق در شش ماه اول سال گذشته 21 درصد افزایش پیدا کرده است.

اضمحلال فرهنگی!

البته ابداع کنندگان راه اندازی مراکز همسریابی در کشور ما فقط محدود به مقاطع پایین تحصیلی نبوده و مسئولین دولتی با رویکردی دوگانه پیش از این به “اضمحلال فرهنگی” در دانشگاهها و با تشبیهاتی “قابل تامل” مبادرت ورزیده بودند.

در همین خصوص فضل‌علی نماینده ولی‌فقیه در دانشگاه خواجه ‌نصیرالدین‌طوسی که ابداع‌کننده راه‌اندازی مراکز همسریابی در دانشگاه‌ها و مدافع طرح تک‌جنسیتی کردن دانشگاه‌ها ست گفته بود: “تحصیل دانشجویان دختر و پسر به‌صورت مختلط در دانشگاه‌ها باعث به‌وجود آمدن دوستی‌هایی می‌شود که عوارض خطرناکی به‌دنبال دارد و البته این عوارض اجتناب‌ناپذیر است چون اگر گوشت را جلوی گربه بیندازی، غیرممکن است که گوشت را نخورد.”

همچنین حبیب محمد نژاد نماینده پژوهشی ولی فقیه ضمن پیشنهاد طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها اظهارنظر کرده بود که برای جلوگیری از تحریک غرایز جوانان باید دانشگاه های دخترانه و پسرانه ایجاد شود.

همزمان با طرح تفکیک جنسیتی، طرح های “محرم سازی” مدارس، نصب دوربین های مدار بسته در مدارس دخترانه و توسعه فرهنگ عفاف و حجاب به مباحث مهم کشور در حوزه فرهنگی و اجتماعی در دستور کار دولت احمدی نژاد و وزارت خانه های آن قرار گرفت.

خانم سویزی ، مدیرکل امور بانوان وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش همه با رویکردی متقاعدسازی و بارور پذیری انجام می‌شود، گفته بود: “جامعه‌ای که از عفاف و حجاب فاصله بگیرد، جامعه‌ای است که در آن چراغ‌های تحریک جنسی روشن و چراغ‌های تحرک انسانی رو به خاموشی است.”

گفتنی است طرح توسعه فرهنگ عفاف و حجاب در هشتاد و دو توسط شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید، اما محمد خاتمی رئیس جمهور وقت و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی از ابلاغ آن خودداری کرد. براساس مصوبه اصول فرهنگ عفاف در دولت خاتمی، در توسعه و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب نباید تنها زنان، مخاطب قرار گیرند و نقش و مسئولیت مردان فراموش شود بلکه باید عفاف و حجاب‌به عنوان امری که به هر دو جنس زن و مرد مربوط می‌شود، تلقی شود.

طرح ازدواج موقت

خانم فروهی کارشناس مسائل تربیتی نوجوانان در خصوص اثرات اجرای چنین طرح هایی به “جرس” می گوید: ” ترویج و تشویق به ازدواج زودهنگام و موقت نه تنها پشتوانه علمی ندارد بلکه هیچ سنخیتی نیز با تعالیم و ارزش های اسلامی ندارد. متاسفانه طرح چنین پیشنهادهای از سوی مقامات دولت در حالی صورت می گیرد که اجرایی کردن این طرح ها صدمات جبران ناپذیری را به جوانان وارد آورده و بنیاد مقدس خانواده را از هم پاشانده و موجب افزایش بیش از پیش طلاق و مسائل حاشیه ای آن می گردد. یکی از اساسی ترین موانع ازدواج جوانان مشکلات اقتصادی و بیکاری و مسکن می باشد، حال باید از مسئولین سوال شود آیا راهکارهایی مفید برای اینگونه معضلات اندیشیده اند که حالا مروج ازدواج موقت و زود هنگام هستند؟ یا اینکه طرح های این چنینی فقط برای سرپوش گذاشتن بر ناکارآمدی های خود در زمینه مسائل جامعه کنونی ایران می باشد؟”

وی در ادامه با تاسف از ناکارآمدی سیاستهای دولت در مسائل جوانان می افزاید: “جای تاسف دارد که ازدواج زود هنگام دانش آموزان به عنوان راهکاری برای جلوگیری از مفاسد اجتماعی مطرح می گردد درحالی که چنین اظهار نظرهایی فقط نشان از فقدان طرح های منسجم و علمی در خصوص مقابله با کاهش میزان فساد در کشور دارد. حمایت از ازدواج دانش آموزان دختر در حالیکه هنوز به بلوغ فکری کامل نرسیده اند و قادر به تشخیص مسائل خوب و بد نیستند زمینه ساز بحران های بعدی خواهد شد و تمامی اینها ناشی از بی تدبیری دولتمردان است. اینکه بدون ریشه یابی و بررسی های علمی جامعه شناسانه برای مشکلات جوانان نسخه پیچیده شود جز افزایش رفتارهای نابهنجار در سطوح مختلف جامعه چیزی در بر نخواهد داشت. جای تاسف و تامل است که تصویب طرح های غیر کارشناسانه همچون تفکیک جنسیتی دانشگاهها، قانون بی نیاز بودن ثبت ازدواج موقت در شناسنامه ها و ترویج ازدواج در بین دانش آموزان دبیرستانی از سوی مسئولین حکومتی برای فرار از پرداختن به مشکلات عدیده جوانان و مسائل مهم جامعه صورت می پذیرد. با توجه به عرف جامعه و ساختار سنتی خانواده ها زمینه اجرای طرح ازدواج موقت آن هم در میان دانش آموزان دبیرستانی فراهم نخواهد شد. بهتر است مسئولین به جای اتلاف وقت و صرف هزینه های هنگفت برای مراکز همسر یابی به فکر بستر سازی فرهنگی و بالا بردن آگاهی های جوانان و خانواده ها باشند. ایجاد مراکز ورزشی رایگان و آموزشگاههای علمی و کارآموزی و نگاه کارشناسانه و علمی دولت به مسائل جوانان نه تنها در راستای توسعه جامعه خواهد بود بلکه به جوانان کمک خواهد کرد تا مشکلات غریزی خود را کنترل کرده و در جهت سلامت جامعه گام های مثبتی بر دارند. به اعتقاد من در کنار نقش مهم دولت و خانواده، رسانه ها بویژه صدا و سیما که مخاطبان زیادی دارد می تواند با آسیب شناسی مسائل جوانان گامهای بلند و مثبتی در جهت اصلاح امور فرهنگی و جوانان بر دارد.”

مطالب مرتبط

+ There are no comments

Add yours