حضرت محمد یک فمینیست بوده است

14 مهر 1389

رادیو زمانه (ترجمه‌ی ونداد زمانی): «عصرا نومانی» روزنامه‌نگار، نویسنده و استاد دانشگاه جرج تاون، بعد از چاپ کتاب‌هایی چون «منشور حقوق اسلامی زنان در اتاق خواب» و «ابراز وجود در مکه» به نماد جهاد زنانه تبدیل شده است. از نظر این همکار سابق «وال‌استریت ژورنال» تضادی بین اسلام و فمینیسم وجود ندارد.

نویسنده‌ی ۴۵ساله‌ی هندی‌الاصل امریکایی با شور و اعتقادی راسخ از قابلیت‌های مثبت و برابری‌طلبانه‌ی دین اسلام دفاع می‌کند و بر این باور است که فرهنگ زن‌ستیزِ مردسالارانه، انگیزه‌بخش مشکلات و توهماتی است که به مذاهب اصلی جهان نسبت می‌دهند. آقای آلفرد هاکنزبرگ از طرف مجله‌ی اینترنتی القنطره با این نویسنده‌ی مسلمان که معتقد است حضرت محمد فمینیست بوده، مصاحبه‌ایی را تدارک دیده است تا بدون هیچ پیش‌برداشتی، دیدگاه‌های این مسلمان فمینیست را منعکس سازد.

القنطره: همزمان در جوامع غربی و اسلامی این دیدگاهِ فراگیر وجود دارد که نمی‌توان هیچ نوع آشتی بین اسلام و فمینیسم تصور کرد. چرا این تفکر آن هم با این شدت شکل گرفته است؟

عصرا نومانی: بله، من هم همیشه در طول فعالیت‌ها و سخنرانی‌هایم با این سئوال روبرو می‌شوم. ولی تا آنجا که تجربه و دانش‌ام اجازه می‌دهد باید بگویم که به نظرم تضادی بین اسلام و فمینیسم وجود ندارد. به اعتقاد من اسلام اصیل ذاتاً یک مذهب فمینیستی بوده است. پیغمبر و همسرش خدیجه، دخترشان فاطمه و و همسر دیگر پیغمبر عایشه همگی فمینیست‌های بودند که با شهامت تمام در دفاع از زنان ابراز نظر کرده‌اند.

واقعیت این است که من شانس تماس و آشنایی با گروه وسیعی از فمینیست‌های مذهبی مورمون، کاتولیک، مانونایت، یهودی ارتودوکس و پروتستان در سراسر جهان را داشته‌ام. معتقدم که زنان مسلمان باید به اندازه‌ی زنان معتقد به مذاهب دیگر که در حال بازپس‌گیری حقوق خود هستند، برای مبارزه با اسلام مردانه از خود شهامت و انرژی نشان دهند.

القنطره: به تلاش‌های تو لقب «جهاد زنانه» داده‌اند. چه احساسی داری که این‌گونه معرفی می‌شوی؟

عصرا نومانی: عالی است و با خرسندی از این لقب استقبال می‌کنم. باعث افتخار من است که سرباز اسلام باشم.

القنطره: و این سرباز برای چه چیزی می‌جنگد؟

عصرا نومانی: من برای حقوق زنان و عدالت اجتماعی می‌جنگم. برای اینکه نمی‌توانم شاهد آن باشم که زن‌ها در قفس طلایی نگه داشته شوند تا مبادا مظهر پاکی و شرافت لکه‌دار شود. برای این می‌جنگم که نمی‌خواهم نظاره‌گر مجازات زنانی باشم که به خاطر موقعیت جنسی‌شان مجازات می‌شوند. نمی‌توانم راندن زنان به کنج مساجد را تحمل کنم…

القنطره: نظرت درباره‌ی روبنده‌ی اسلامی و حجاب چیست؟

تنها تعبیر حقیقی آن است که پوشاندن و مخفی کردن صورت زنان نتیجه‌ایی جز بی‌حرمت و بی‌شخصیت کردن زنان ندارد. برداشتن حجاب اساسی‌ترین جهاد زنانه است. کشف حجاب زدودن، طرد و منفور ساختن حماقتی است که طلسم حجاب ایجاد کرده است.

القنطره: حمایت علمای اسلام از نظرات تو، بویژه حکم مذهبی یکی از مراجع اصلی اهل سنت «محمد سید آل تنتاوی» رهبر مذهبی دانشگاه الازهر درباره‌ی مخالفت با روبنده در مراکز تحصیلی را چگونه ارزیابی می‌کنی؟

عصرا نومانی: پشتیبانی مراجع مذهبی بویژه شیخ بزرگ دانشگاه مذهبی الازهر قدم بسیار مثبتی است. ما نیازمند آن هستیم که رهبران مذهبی به هر شکل ممکن منطق از دست‌رفته و فراموش‌شده را بار دیگر در بدنه‌ی اسلام تزریق کنند. خیلی خوشحالم که شیخ تنتاوی با این عمل به مبارزه با ایدئولوژی‌ایی برخواسته است که واقعاً زننده و ترسناک است.

القنطره: انگیزه‌های به‌زبان‌نیامده برای پوشاندن کامل صورت را چه می‌دانی؟

عصرا نومانی: بخشی از اندیشه‌ی غربی که نگران پایمال شدن حق انتخاب انسان‌هاست در دام این ماجرا افتاده است بدون آنکه متوجه شود پوشاندن صورت زنان از خطرناک‌ترین برداشت‌هایی است که از اسلام وجود دارد، همان برداشتی که تروریسم و کشتن مردم بیگناه را نیز توجیه می‌کند، همان طرز تفکر عقب‌افتاده‌ایی که دوستی با مردم مذاهب دیگر را بر نمی‌تابد.

القنطره: زنان مسلمانی که حجاب‌شان را رعایت می‌کنند اصرار دارند که داشتن حجاب آنها را در برابر نیت‌ و افکار جنسی مردان محافظت می‌کند.

عاصر نومانی: اول از همه باید به زنان ودختران جوان مسلمان که حجاب را نماد شخصیت و قدرت خود می‌دانند گفت که پوشاندن و مخفی کردن زنان بیشتر از هر چیزی تأکید بر این واقعیت تلخ است که زنان فقط موجودات جنسی هستند. بدتر از همه آنکه باعث پذیرش این مسئله می‌شود که زنان موجودات بالقوه شیطان‌صفتی هستند که ممکن است مردان را از راه راست منحرف کنند، بنابراین بهتر است آنها را مجزا و مخفی نگه داریم.

دوم اینکه این ماجرای محافظت هم خودش اسطوره‌ی بی‌مبنایی است که با تهیه‌ی گزارش‌ها و تحقیقات جدید بی‌اساس بودن آن ثابت شده است. گزارش تحقیقاتی «مرکز حقوق زنان» مصر نشان داده‌است که زنان محجبه بیشتر از سایر زنان در معرض متلک و توهین جنسی قرار می‌گیرند. تجربه‌ی شخصی خودم در مناطق بسیار مذهبی شمال هند نیز این تحقیق را تأیید می‌کند، با آنکه حجاب کامل را در سفرهایم رعایت می‌کردم ولی هرگز از متلک‌ها و توهین‌های جنسی نسبت به من کم نشده بود.

اسلام هیچ قانون مشخصی را برای پوشاندن سر، صورت و یا دست‌ها مدون نکرده است. در هیچ کجای قرآن گفته نشده است که زنان همه‌ی بدن و حتی چشم‌های خود را بپوشانند. همه‌ی این سنت‌ها ساخته و پرداخته‌ی مردان است و به نظر من تنها اشاره‌ی قرآن به زنان این بوده است که «متین» باشند، همین و بس.

منابع:

1.Interview with Asra Nomani, ’Gender Jihad’ in the Service of Women’s Rights, Qantara

2.Asra Nomani teaches journalism at Georgetown University. She is the author of “Standing Alone in Mecca”, of the “Islamic Bill of Rights for Women in the Bedroom”, and of the “Islamic Bill of Rights for Women in the Mosque”.