شیرین عبادی: خودباوری زنان ضروری است!

گفتگوی میریانا دوکمانوویچ با شیرین عبادی-1 آذر 1387

شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، در فوروم آوید در جلسه روز 14 نوامبر سخنرانی ایراد کرد و کمپین یک میلیون امضا را معرفی کرد که هدفش تغییر قوانین تبعیض‌آمیز در ایران می‌باشد.

در جلسه اختصاص یافته به “الفباهای جنبش زنان” گفته شد که زنان ایرانی از انقلاب اسلامی حمایت کردند زیرا فکر می‌کردند وضعیت آنان را در جامعه بهبود خواهد بخشید. آیا با این ارزیابی موافقید؟

این حقیقت دارد. من، خودم در انقلاب شرکت کردم. الگوی آن آزادی و استقلال بود. به ما گفته شده بود که در جمهوری اسلامی ما به هر دو دست خواهیم یافت. چه کسی چنین الگویی ندارد. پس از انقلاب فهمیدیم که اگر چه به استقلال، استقلال سیاسی از ایالات متحده، دست یافتیم، اما به آزادی نرسیدیم. این دادگاه‌های انقلاب بودند که تصمیم می‌گرفتند که یک مرد می‌تواند چهار همسر داشته باشد. آن زمان مقاله‌ای نوشتم که در آن گفتم هدف از انقلاب چه بود؟ چندهمسری؟ متأسفانه خیلی زود توانستیم اثرات بد انقلاب اسلامی را به چشم ببینیم.

شما برنده جایزه نوبل شدید. این انگیزه و منبع الهام بزرگی برای مبارزه زنان جوان ایرانی است، این طور نیست؟

اگر جوانان بفهمند که ارزش آن را دریابند و بفهمند که جامعه بین‌المللی به آن ارج می‌گذارد و پاداش می‌دهد، تشویق خواهند شد. اما دولت هم این را در نظر می‌گیرد. دولت وقتی که موضوع اسم من در میان است، دو بار فکر می‌کند. نمی‌گویم که آن‌ها کارهایی را که می‌کنند، کنار می‌گذارند، اما، حداقل، باید دو بار فکر کنند. اگر کتاب مرا بخوانید، خواهید دید که دولت یک بار می‌خواست مرا بکشد.

ما شاهد خیزش بنیادگرایی در سراسر جهان هستیم: بنیادگرایی مذهبی، بنیادگرایی بازار… و همه جا همین اتفاق می‌افتد. برای مثال، من از یوگسلاوی سابق می‌آیم و این منطقه هم شاهد خیزش بنیادگرایی است. به علاوه انتقال ما به اقتصاد بازار منجر به از دست دادن یا پایین آمدن سطح حقوق اقتصادی و سیاسی شد که در دوره سوسیالیست قبلی کسب شده بود، این امر به ویژه به زنان ضربه می‌زند. نظر شما چیست؟

متأسفانه، بنیادگرایی در تمام جهان در حال رشد است. این امر، خاص مسلمانان نیست. آن را در جامعه مسیحی، در میان هندوها، یهودیان و… هم می‌بینیم. بر زنان هم تأثیر دارد. خوشحالم که اوباما انتخاب شد و او بنیادگرا نیست. بوش فکر می‌کرد از طرف خدا فرمان گرفته به عراق حمله کند.

یک بار گفتید که هیچ کس نمی‌تواند با استفاده از قوانین تبعیض‌آمیز جامعه‌ای را تحت سلطه درآورد که تعداد زنان تحصیل‌کرده‌ی آن بیش از مردان است. متحدین زنان در مبارزه‌شان برای حذف قوانین و اعمال تبعیض‌آمیز چه کسانی هستند؟

متحدین زنان، مردانی هستند که به برابری حقوق اعتقاد دارند. در تظاهرات‌هایی که دو سال پیش داشتیم، مرد جوانی که نماینده مجلس شده است، در تظاهرات‌ها شرکت می‌کرد. او توقیف شد و چهار ماه زندانی بود. به رسمیت نشناختن پتانسیل نیمی از جمعیت، تحصیلات، مهارت‌ها و دانشی که می‌تواند به نفع همه به کار گرفته شود، برای کل جامعه یک فقدان است. جامعه آن را می‌پذیرد، اما این دولت است که مقاومت می‌کند. دولت هم اسلحه و هم پولش را دارد که برای منافع خود مبارزه کند.

پند شما به زنی که این مصاحبه را می‌خواند چیست؟ چه می‌تواند بکند؟

اول، خودش را باور داشته باشد! سپس، سعی کند استقلال مالی کسب کند.