به مناسبت 8 مارس برگزار شد: همایش مطالبات حقوقی زنان و قانون گذاری

یک شنبه 12 اسفند 86 به همت دانشجویان فعال دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، به مناسبت روز جهانی زن، همایشی با عنوان همایش مطالبات حقوقی زنان و قانون گذاری در ایران در سه پنل با موضوعات مختلف برگزار شد که گزارش آن را می خوانید.

سهیلا جلو دار زاده نماینده مجلس هفتم: مخالفتی با کمپین ندارم اما کمپین واقعی شرکت در انتخابات اخیر مجلس است!

پنل اول با عنوان کارنامه مجلس هفتم را آمنه شیر افکن از برگزار کنندگان همایش، پنل گردانی کرد، خانم سهیلا جلودار زاده در غیاب خانم آجر لو دیگرنماینده مجلس هفتم به سخنرانی پرداخت. شاید نیامدن ایشان را بتوان با کارنامه بسیار ضعیف نمایندگان زن مجلس هفتم در ارتباط دانست.

خانم سهیلا جلودارزاده نماینده مردم تهران درمجلس هفتم (در همایش مطالبات حقوقی زنان) در اعتراض به سهمیه بندی جنسیتی در دانشگاه ها گفت تحصیل حق هر کسی است که شایستگی دارد وسهمیه بندی جنسیتی در این زمینه مخالف با حقوق بشر است و مجلس می تواند مانع این عمل شود. دولت باید هزینه هایش را برای بهترین ها برنامه ریزی و سرمایه گذاری کند. با توجه به پیشرفت تکنولوژی در جهان و ایران امروز نباید مانعی برای تحصیل دختران در رشته هایی مانند مهندسی معدن و رشته هایی از این دست بوجود آورد.

ایشان در بخشی دیگر از سخنانش گفت: قانون باید فرهنگ را اصلاح کند. قانون فرهنگ بوجود می آورد وی افزود بدترین قانون در مجلس هفتم ماده 23 لایحه حمایت از خانواده است که متاسفانه این ماده زن را حتی در مرتبه پایین تر از حیوان در نظر گرفته و حق اطلاع دادن به همسر اول را برای ازدواج مجدد از او سلب کرده است. جلودارزاده افزود رهبری هم با تعدد زوجات مخالفت کرده اند و معتقدند قوانین قران ظرافت های خاص خودش را دارد وی همچنین اظهار امیدواری کرد ماده 23 از لایحه حمایت از خانواده خارج شود. همچنین در ادامه گفت تلاش برخی از نمایندگان مجلس هفتم مانع از ارجاع مستقیم این لایحه به کمسیون قضایی شد چرا که اگر این لایحه به کمسیون مذکور ارجاع داده می شد بلافاصله و بی سرو صدا تصویب می شد.

ایشان در بخش دیگر از صحبتهایشان به قانون سهم ارث زنان اشاره کردند و گفت با وجود انکه با آقای خامنه ای در این زمینه صحبت شده بود و ایشان موافق اصلاح این قانون بودند اما برخی از آقایان معتقدند این کار خلاف شرع است و خواستار نظر کتبی اقای خامنه ای شده اند که خانم فیاض بخش نظر کتبی ایشان را گرفته اند و انشاءالله در زمان باقی مانده از دوره هفتم امیدواریم این قانون را به تصویب برسانیم.

در مورد دیه و قصاص نیز معتقد بودند که با بهره گیری از قران می توانیم این وضعیت را تغییر دهیم.

ایشان در پاسخ به سوال یکی از حاضرین که پرسیده بود با کمپین یک میلیون امضا موافقید گفتند مخالفتی با این حرکت و حرکات اصلاحی ندارم. وی گفت من در دیدار با خانم طهماسبی از ایشان خواهش کردم هر اصلاح قانونی را که لازم است در اختیار ما قرار دهند تا به صورت طرح در مجلس مطرح شود. همچنین در پاسخ به این سوال که برای زنانی که در ارتباط با کمپین دستگیر شده اند چه اقدامی کردید گفت من نماینده مجلس هستم و باید هر اقدامی که انجام می دهم صورت قانونی داشته باشد من در صحن مجلس نسبت به دستگیری ها اعتراض کردم.

از ایشان درباره کنوانسیون رفع تبعیض از زنان سوال شد وی گفت اگر من انتخاب شوم سعی می کنم فراکسیون دفاع از حقوق زنان را تشکیل دهم.
در انتها جلودارزاده گفت کمپین واقعی شرکت در انتخابات اخیر مجلس است. زنان باید حضوری فعال داشته باشند و مانع راهیابی مردان و زنانی که تفکرات زن ستیز و سنتی نسبت به زن دارند شوند و به کسانی که به فکر احقاق حق زنان هستند رای دهند.

مریم بهروزی: با فمینیسم و کمپین یک میلیون امضا مخالفم اما با برابری بین زن و مرد موافقم

مریم بهروزی در پنل دوم که عنوان آن چشم انداز وضعیت زنان در مجلس هشتم بود و نسرین افضلی آن را اداره می کرد، گفت: قران حضور مرد و زن را در امور سیاسی و اجتماعی بیان کرده است و امام خمینی نیز بر این اعتقاد بودند که زن باید در تمام مقدرات زندگی و جامعه شرکت کند.

در ادامه افزودند در آستانه انتخابات مجلس هفتم از رئیس جمهوری خواستیم برای زنان سهمیه 30درصدی قائل شوند اما ایشان گفتند این سهمیه گذاری خلاف عدالت است اما سهمیه بندی جنسیتی علیه دختران در ورود به دانشگاه خلاف عدالت قلمداد نمی شود ؟ در حالی که این مسئله خلاف حقوق بشر است.

ایشان افزود وقتی زنان خواستار سهمی از قدرت هستند به ما می گویند قدرت چیز خوبی برای زنان نیست درحالی که ما جاه طلب نبوده ایم و نیستیم و طرح سهمیه 30درصدی در راستای دفاع از حقوق انسانی همه افراد جامعه بالاخص زنان بود چرا که زنان به سبب محرومیت های تاریخی نیاز بیشتری به حمایت های قانونی دارند.

ایشان همچنین ماده 23 لایحه حمایت از خانواده را مغایر با حفظ کیان خانواده و سبب گسست بنیان خانواده و در اصل مخالف با نص صریح قرآن دانست. وی گفت دولت که مدعی است این لایحه به نفع نهاد خانواده است چه توضیح منطقی در این خصوص دارد و اصولا چه منطقی پشت این رفتار خوابیده است. آیا زن انسان است یا موجودی صرفا در خدمت نیازهای مرد؟ وی اظهار کرد دیدگاه دولت فعلی برگرداندن زنها به خانه است اما دیگر نمی شود زنان را به خانه برگرداند بنابراین برای حضور زنان در جامعه باید فرایندسازی کنیم برای فرایندسازی نیاز به کار فکری داریم. زنان تحصیل کرده باید مربی فکری جامعه شوند تا همه زنان خود را باور کنند.

بهروزی افزود با اینکه مجلس و قانون گذاری برای بهبود وضعیت زنان موثر است اما نباید تنها به این کانال اکتفا کرد. برای تغییر باورها نسبت به زنان در جامعه نیاز به کار تشکیلاتی داریم باید زنان قابلی برای رفتن به مجلس داشته باشیم تا توانایی هایشان را در مجلس نشان دهند.

بهروزی گفت طرح اعزام دختران به خارج از کشور برای تحصیل و اصلاح سهم ارث همچنین بروز کردن مهریه زنان از طرح های پیشنهادی من بوده است.

ایشان همچنین مخالفت صریح خود را با کمپین یک میلیون امضا ابراز کرد و گفت بر اساس اسلام به برابری زنان و مردان درتمام زمینه هایی که اسلام تشخیص داده موافقیم اما ما نیاز به حرکتهایی از جنس حرکتهای غربی نداریم زیر اسلام مافوق دموکراسی است من با فمینیسم مخالفم و اصولا فمینیسم با فضای حاکم بر ایران در تضاد است.قوانین اسلام حضور زن را در جامعه حذف نمی کند باید قوانین فقهی ما به قانون تبدیل شود

الهه کولایی از دیگر سخنرانان این همایش در پاسخ به انتقاد خانم بهروزی که گفتند مجلس ششم فقط به مسائل اجتماعی زنان می پرداخت و مجلس هفتم به مسائل خانوادگی گفت: در مجلس ششم اگرچه نگاه ما به مسائل اجتماعی زنان بود اما این بدان معنی نیست که از حفظ کیان خانواده غفلت کرده ایم بلکه برای حمایت از نهاد خانوده باید به نفع زنان قانون وضع کنیم آیا لایحه حمایت از خانواده در مجلس هفتم در تضاد با منافع خانواده و حفظ این کیان نیست چون دغدغه ما حفظ کیان خانواده بود باید قوانین مربوط به خانواده را اصلاح می کردیم.

ایشان افزود کسانی را به مجلس بفرستید که جامعه را به عقب بازنگردانند.

ژیلا شریعت پناهی پژوهشگر دینی و از فعالان کمپین: طبق نص صریح قرآن دیه زن و مرد برابر است

پنل سوم که عنوانش موقعیت حقوقی زنان در ایران و کشورهای اسلامی بود را نسیم سرابندی اداره کرد.

ژیلا شریعت پناهی پژوهشگر دینی قران و نویسنده کتاب تحلیلی نو به حقوق زن از منظر قرآن اولین سخنران پنل سوم بود.ایشان گفت اسلام دین مردسالار نیست اما زبان عربی زبان مردسالاری است مانند زبان فرانسه و المانی بنابراین هرجا که در قران یا ایها الذین امنو ،یا ایها الناس امده خطابش عام است و مرد و زن را باهم درنظر می گیرد.

وی معتقد است مشکل در تفسیر قران به سه دلیل مختلف روی داده است

1-مثلا در ترجمه کلمه”نشوز” که به عدم تمکین زن اطلاق شده در حالی که معنی این کلمه مقدمات رسیدن به فحشا هم برای زن و هم مرد است.همچنین درباره کلمه “ضربوهن” در سوره نور چنین توضیح داد که قران می گوید اگر مردی فهمید زنش ناسزه است باید اول با او صحبت کند سپس بسترش را از او جدا کند و در مرحله آخر می تواند او را بزند اما چه زدنی زدنی که جای زدن نمامد و با چوب مسواک این زدن به این علت امده که مرد عرب جاهلی بر علیه همسرش خشونت بیشتری مرتکب نشود و شاید اگر در این زمان این سوره نازل می شد چنین کلمه ای وجود نداشت.اگر پیامبر سکوت کرده بود مطمئن باشید مردان عرب خشونت زیادی در حق همسرانشان روا می داشتند.

2-تخصیص زدن قران با احادیث: در قران برای قصاص از اصطلاح النفس به النفس یاد شده یعنی جان در برابر جان و در سوره نساء نیز آمده زن و مرد از یک جان هستند بنابراین طبق این دو آیه دیه زن و مرد برابر است. آقایان درباره دیه به احادیث استناد می کنند درحالیکه در برابر نص صریح قران نباید حدیث ملاک باشد و ائمه فرموده اند اگر دیدید حدیثی را از قول ما نقل می کنند که در تضاد با قران است بدانید به ما دروغ بسته اند. حدیث معتبر نباید با قران تضاد داشته باشد. درباره هر حدیث باید به سلسله سند وابسته به آن توجه کرد همچنین باید در نظر داشت راوی حدیث معصوم نبوده و امکان سهو خطا نیز بوده است.

وی سومین مشکل را تفاسیر غلط ذکر کرد و گفت در تفاسیر حق ندارید زن و مرد کنید. آیاتی در قران درباره حق طلاق مساوی برای زن و مرد داریم. بر اساس این ایات زن می تواند تنها به سبب کراهت از شوهرش از او با بذل تمام مهریه یا بخشی از ان طلاق بگیرد اما برای مرد طلاق دادن زن سخت تر است چرا که باید حکم معرفی کند اما زن هروقت که خواست می تواند طلاق بگیرد و بنابراین می بینیم برخلاف قوانین مدنی ایران که طبق تحقیقاتم 90درصد با قوانین مدنی ایران تعارض دارد طلاق گرفتن زن از مرد آسان تر است.

شریعت پناهی گفت: بر اساس قران اگر مردی زنش را در حال همبستری با مرد دیگری دید نمی تواند هیچ کاری انجام بدهد مگر رجوع به قاضی و باید نزد قاضی برود و 4بار سوگند یاد کند و در نهایت بگوید لعنت خدا برمن اگر دروغ گفته باشم زن او نیز باید 4بار قسم بخورد و بعد بگوید لعنت خدا بر من اگر دروغ گفته باشم و اگر در نهایت زن این مسئله را انکار کند قاضی باید به نفع زن رای دهد درحالی که در قانون مدنی ما مرد می تواند در این شرایط بدون اطلاع به دادگاه همسرش را بکشد.

درباره تعدد زوجات وی معتقد است در زمانی که عرب جاهلیت هرتعداد که می خواست همسر انتخاب می کرد قرآن ان را به 4 نفر محدود می کند و بعد می گوید به شرط رعایت عدالت وچون نمی توانید عدالت را رعایت کنید بهتر است به یک زن اکتفا کنید.قران می گوید هیچ مردی نمی تواند بین دو زن به عدالت رفتار کند.

نسرین ستوده حقوق دان و از وکلای کمپین یک میلیون امضاء: کمپین کاملا قانونی است

خانم نسرین ستوده از وکلای زحمتکش کمپین یک میلیون امضا سخنران بعدی بودند ایشان درباره جایگاه زن ایرانی در خانواده به سخنرانی پرداختند.
ستوده گفت جنبش زنان ایران در طول 100 سال اخیر هم به ارتقای کمی و هم کیفی رسیده است هرچند که فشارهای بی سابقه ای را نیز متحمل شده است چرا جنبش زنان در ایران اوج گرفت و زنان پای هزینه هایی که باید پرداخت کنند نشسته اند؟ این بدین علت است که زنان خواسته های خود را شفاف کرده اند و برای استمرار آن تلاش می کنند. ستوده برای استمرار خواسته محور بودن جنبش زنان اشاره کرد که 1- باید جنبش زنان ضمن تاکید بر خواستهای حقوقی زنان بحث های میان رشته ای را رواج دهد. 2-در همین قالب قانونی عمل کند زیرا جریانهایی قصد دارند جنبش زنان را از روش قانونمند خود دور کنند.

وی در ادامه به بررسی بخشی از قانون مدنی ایران پرداخت. وی معتقد است اولین گام در تبعیض بین دختر و پسر در قانون مدنی ما سن بلوغ متفاوت بین آنهاست و اینکه قانون مدنی ما بین دختر 9ساله و زن 40 ساله فرقی نمی بیند در حالی که از نظرعلم روانشناسی انتظار بیش از حد از بچه نوعی کودک آزاری است و این قانون جامعه ما را به سوی کودک آزاری گسترده سوق می دهد. وی در ادامه افزود اگر بلوغ فکری زن و مرد تا این اندازه متفاوت است پس چرا بر طبق قانون مدنی ما شهادت یک زن به تنهایی قابل قبول نیست؟

نسرین ستوده در ادامه گفت: یکی دیگر از ضعف های قانون مدنی ایران سن ازدواج برای دختر و پسر است در سال 81 حداقل سن ازدواج برای دختر 13 سال درنظر گرفته شد و البته پدر می تواند دختر زیر13 سالش را نیز به شرط دادن حکم از سوی دادگاه شوهر دهد. و این مسئله ای است که در روستاهای ایران شایع است وی اظهار کرد در همه جای دنیا قاچاق زنان با عقد ازدواج اتفاق می افتد در کشورهایی که سن ازدواج در انها پایین است دختران به راحتی قاچاق می شوند.

وی همچنین گفت قانون تعدد زوجات و صیغه سبب بالا رفتن نرخ جنایت، همسرکشی و سایر آسیب های اجتماعی می شود.
وی در بخش دیگر از سخنانش به ولایت قهری پدر و جد پدری اشاره کرد و اینکه جد پدری حتی بر مادر بچه با وجود زحمات بی شمار برای کودکش برتری دارد.

ستوده به بچه های حاصل ازتولد ازدواج های موقت اشاره کرد و اینکه این فرزندان اگر بزهکار شوند نباید تعجب کرد.
در انتها خانم ستوده گفت کمپین کاملا قانونی است و قصد آن هم تحویل امضاها به مکانی است که منشاءقانون گذاری و تغییر قوانین است.

شهلا اعزازای استاد جامعه شناسی: طبق تحقیقات 91 درصد زنان و مردان مخالف چند همسری و ازدواج موقت هستند

خانم دکتر شهلا اعزازی جامعه شناس و استاد دانشگاه سخنران بعدی درباره تناسب قوانین با شرایط زندگی خانوادگی در ایران صحبت کرد. وی در ابتدا به تعریف دو نوع خانواده در جوامع ماقبل صنعتی و جوامع مدرن پرداخت.

وی گفت در حال حاضر قوانین ما منطبق بر شرایط حاکم بر جامعه ما نیست چرا که به عنوان مثال در تحقیقاتی که به عمل امده مشخص شده است 94درصد دختران و 84درصد پسران موافق یکسان بودن قدرت در خانواده هستند. همچنین 91درصد زنان و مردان مخالف چندهمسری و ازدواج موقت می باشند بنابراین مردم ما به دنبال تشکیل خانواده بر اثر عشق هستند اما دولت ما برعکس ازدواج موقت را برای ارضای نیازهای جنسی مردان ترویج می کند و درحالی که مدام سعی در تشویق افراد به ازدواج است 28درصد جوانان فکر می کنند هرگز قصد ازدواج تا آخر عمرشان را ندارند.

72درصد جامعه وظیفه زن را فقط خانه داری نمی دانند بلکه معتقدند زنان باید کار کنند و نان آوری هم کار زن و هم کار مرد است بنابراین دولت موظف است برای همه افراد امکان اشتغال را فراهم کند چرا که در عصر حاضر خانواده برپایه عشق شکل می گیرد نه تامین معاش این تفاوتی است که خانواده مدرن با خانواده ماقبل صنعتی که ازدواج به سبب تولید صورت می گرفت دارد بنابراین دولت باید شکاف بین قوانین با واقعیت جامعه را در حال حاضر پرکند.

دکتر اعزازی در ادامه گفت اگر تاکید دولت بر محیط گرم خانواده است باید قوانینی تصویب کند که این محیط را تهدید نکند زمانی کانون خانواده گرم است که خانواده ترکیب زن،مرد و فرزندان باشد نه ترکیب مرد،زنان و فرزندان. چنین ترکیبی به ایجاد ناهنجاری در جامعه می انجامد.

وی همچنین گفت هر اندازه دولت متوسل به راه حل های سنتی برای حل مشکلات جامعه کنونی شود نه تنها سبب تشدید مشکلات می شود بلکه مشکلات دیگری بوجود می آید.

ناهید کشاورز دانشجوی دکتری جامعه شناسی و از فعالان کمپین: زنان از اولین گروه هایی بودند که به نقض حقوق خود اعتراض کردند

ناهید کشاورز با توجه به نزدیکی این روز با صدمین سال 8 مارس روز جهانی زنان به تلاش هایی اشاره کرد که در طی این صد سال در جهان برای تغییر شرایط زندگی زنان و ایجاد نظمی انسانی تر صورت گرفته است.« وقتی که به تلاش های فمینیست ها در صد سال پیش و نیز به تلاش های نسل های بعدی در سال های 1920 برای دستیابی به حق رای و برابری حقوقی نگاه می کنیم. می بینیم که این زنان با موانع سترگی روبرو بود ه اند ولی با کوشش و ایمان به ضرورت تغییر شرایط توانسته اند، دشواری ها را پشت سر نهند و برابری زن و مرد را در عرصه هایی متحقق کنند و فرهنگ برابری خواهانه را در بخشی از جهان به فرهنگ مسلط تبدیل کنند.
مبارزات زنان برای برابری و بهبود شرایط زندگی زنان، در این گوشه از جهان هم از قدمتی طولانی برخوردار است. اسناد تاریخی نشان دهنده تلاش پیگیر زنان در سال های انقلاب مشروطه و حتی پیش از آن است. این زنان چه می خواسته اند؟ دستیابی به آموزش، تغییر برخی قوانین ظالمانه و تغییر عرف سرکوبگری که زنان را نیمه پست بشر می دانست.»
وی به نقض گسترده حقوق زنان در فردای بعد از انقلاب اشاره کرد و گفت زنان اولین گروه هایی بودند که به تهاجم به حقوق خود و نقض آزادی های فردی اعتراض کردند. این اعتراض ها البته در جامعه آن روز ایران نادیده گرفت شد و حتی برخی از نیروهای «ترقی خواه» که با برابری حقوقی زنان در تئوری مخالفتی نداشتند اما مسائل زنان را در آن زمان حاشیه ای می دانستند و از زنان در آن زمان حمایت نکردند. سرکوب های بعد و شرایط جنگی کشور صدای زنان را به حاشیه برد. در این دوره به دلیل لغو قانون خانواده شرایط آنومیکی بر سیستم دادرسی کشور حاکم شده بود و این امر برخی از زنان نزدیک به حکومت را که وضعیت اسفبار حقوقی زنان را می دیدند به اعتراض برداشت و نشریات آن روز مانند زن روز گوشه هایی از مشکلات این زنان را نشان می دهد.

وی به تغییر فضا بعد از جنگ اشاره کرد و به تلاش دوباره زنان در حاشیه قرار گرفته برای ترویج بحث حقوق زنان ، چرا که برای بسیاری از این زنان گسترش آگاهی زنان مهمترین راه برای تغییر شرایط آنان است. این تلاش ها به گسترش صدای زنان در مطبوعات منجر شد که نشریه زنان مهمترین نشریه برای پژواک صدای حق خواهانه زنان در این دوره است.
وی به دوران دوم خرداد اشاره کرد و گفت اگر چه رئیس جمهور خاتمی با وجود طرح بحث شایسته سالاری هیچ زنی را به کابینه خود به عنوان وزیر راه نداد اما مسلط شدن گفتمان دمکراسی خواهی، حقوق بشر و جامعه مدنی به زنان این فرصت را داد تا هر چه بیشتر به گسترش گفتمان برابری خواهی در جامعه بپردازند. آنان در این فضا تلاش کردند با گسترش انجمن ها و تشکل های مستقل خود به طرح مسائل زنان بپردازند و از سال 84 و 85 با گسترش کمپین های مختلف در حوزه زنان و به ویژه در کمپین یک میلیون امضاء خواسته های خود را به طور مشخص مطرح کنند و در عرصه ملی این خواسته ها را مطرح کنند. وی کمپین یک میلیون امضاء را مدل موفقی برای گسترش خواسته های برابری خواهانه حقوقی زنان در سراسر ایران دانست.